Boykotun ertesi günü olan 3 Nisan 2025 tarihinde Ankara’da 384 esnaf ve işletme çalışanı ile gerçekleştirilen yüz yüze anketlerin sonuçlarına göre, işletmelerin satışlarında yüzde 48 düşüş oldu. Eylem günü satışların arttığını belirten işletmelerin oranı ise yalnızca yüzde 7,8 oldu.
REKLAM
Ankara merkezli Toplum Çalışmaları Enstitüsü, 2 Nisan Çarşamba günü Türkiye genelinde gerçekleştirilen “tüketim boykotuna" ilişkin kapsamlı bir rapor yayımladı.
Pazartesi günü yayınlanan Toplum Çalışmaları Enstitüsü raporuna göre, boykotun ertesi gününde iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AK Parti) toplumsal tabanının güçlü olduğu İstanbul'un Esenyurt, Başakşehir ve Güngören ilçeleri ile Ankara'nın Yenimahalle ve Keçiören ilçelerindeki toplam altı adet AVM'nin yoğunluğunda ortalama yüzde 3,4'lük bir artış gözlemlendi.
Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) toplumsal tabanının kuvvetli olduğu İstanbul'daki Şişli, Sarıyer ve Beşiktaş ilçeleri ile Ankara'daki Çankaya ilçesinden toplam altı adet AVM'nin 2 Nisan'dan 3 Nisan tarihine AVM yoğunluk değişim oranı ise ortalama yüzde 19 artış olarak gerçekleşti.
Boykota katılım düzeyini tespit edebilmek amacıyla Google (Maps) Haritalar'ın sağladığı “popüler zamanlar” verilerini kullanarak İstanbul ve Ankara’daki AVM'lerin yoğunluk düzeylerini ölçen Toplum Çalışmaları Enstitüsü raporunda şu ifadelere yer verildi: "İki tablo birlikte değerlendirildiğinde, boykotun toplumun farklı kesimlerinde nasıl yankı bulduğuna dair anlamlı bir karşılaştırma yapılabiliyor. 2 Nisan boykot gününde iktidar seçmenlerinin yoğun yaşadığı ilçelerde oldukça sınırlı bir düşüş, muhalefet seçmenlerinin yoğunlukta olduğu bölgelerde ise dikkat çekici seviyede bir düşüş yaşanmıştır."
Ankara esnafının satışları yüzde 48 düştü
Ankara merkezli Toplum Çalışmaları Enstitüsü, AVM yoğunluk düzeylerinin yanı sıra boykotun başkentteki etkisini de inceledi.
Boykotun ertesi günü olan 3 Nisan 2025 tarihinde Ankara’da 384 esnaf ve işletme çalışanı ile gerçekleştirilen yüz yüze anketlerin sonuçlarına göre ise işletmelerin satışlarında yüzde 48 oranında ("Düştü" yüzde 33,4, "Çok düştü" yüzde 14,6) düşüş gözlemlendi.
Raporda, boykot eyleminin satışları etkilemediğini ifade eden işletmelerin oranı ise yüzde 43,9 olarak kaydedildi. Satışların arttığını belirten işletmelerin oranı ise yalnızca yüzde 7,8 oldu.
Ankara’da esnaf ve işletme çalışanlarıyla yüz yüze yapılan 384 görüşmenin sonuçlarına göre, 1-5 arası çalışana sahip işletmelerin ise yüzde 47,5’i satışların düştüğünü (yüzde 14,6 "Çok düştü, yüzde 33,4 "Düştü") belirtti.
1-5 arası çalışanları işletmelerin satışları etkilemediğini belirtenlerin oranı ise yüzde 43,8 oldu. Satışların arttığını belirten işletmelerin oranı ise yalnızca yüzde 9,2 oldu.
11 ve üzeri çalışanı olan işletmelere göre ise satışlarda yüzde 56 civarında (yüzde 16 "Çok düştü, yüzde 40 "Düştü") bir düşüş yaşandı.
Boykotun satışları etkilemediğini belirten işletmelerin oranı ise yüzde 42 olurken, bu işletmelerin yalnızca yüzde 2'si satışlarda artış yaşandığını ifade etti.
'Boykot amacına ulaşabilir mi?'
Toplum Çalışmaları Enstitüsü hazırladığı ankete katılan işletmeler veya onların çalışanları “Boykot eylemini doğru buluyor musunuz?” sorusuna ise yüzde 47 oranında “evet, doğru buluyorum” yanıtını verdi.
Doğru bulmayanların oranı yüzde 43,3 olarak çıktı. Yüzde 9,7 ise “Boykotu doğru bulmuyorum ama muhalefetin başka seçeneği yok” yanıtını verdi.
Ayrıca “boykotun amacına ulaşıp ulaşamayacağına" dair ankette yöneltilen soruya, katılımcıların yüzde 51’i “hayır” yanıtını verirken, “evet” diyenlerin oranı ise sadece yüzde 10,4’te kaldı.
Öte yandan katılımcıların yüzde 29,2’si boykotun başarısını halkın katılımına bağlarken, yüzde 10,4’ü ise “boykotun başarısını muhalif figürlerin süreci nasıl yürüteceğine bağlı” değerlendirmesini yaptı.
2 Nisan boykotu
İstanbul Üniversitesi, Galatasaray Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi gibi okullardan çok sayıda öğrenci 2 Nisan Çarşamba günü hiçbir alım-satım yapmama taahhüdünde bulundu.
Üniversite öğrencileri, bir gün boyunca hiçbir alışveriş yapmama kararı alırken, bu hareket yalnızca bir tüketici eylemi olmanın ötesine geçerek ekonomik baskı yoluyla siyasi bir tavır sergilemeye dönüştü.
Başta CHP lideri Özgür Özel olmak üzere, birçok siyasi figür, işletme ve sosyal medya fenomeni boykota katıldığını açıkladı.
2 Nisan boykotu kapsamında katılımcılar bir gün boyunca ekonomik gücünü kullanarak tüketim yapmaktan kaçındı. Market, mağaza, restoran ve kafelerden hiçbir ürün veya hizmet satın alınmadı. E-ticaret platformlarından sipariş verilmedi. Kredi kartı kullanımı, para transferi yapılmadı.
CHP lideri Özgür Özel de 2 Nisan boykotuna destek verdi. X hesabında yaptığı bir paylaşımda Özel, "Herkesi bu boykota katılarak tüketimden gelen güçlerini kullanmaya davet ediyorum," ifadelerini kullandı.
Özel'in desteğinden dakikalar sonra ise İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, ekonomik boykot kampanyası hakkında soruşturma açıldığını duyurdu.
Yazılı açıklamada, "İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, sosyal medya yayın organlarında halkın bir kesiminin ekonomik etkinlikte bulunmasını engellemeye yönelik, kamuoyunda 'boykot' çağrıları olarak bilinen ayrıştırıcı söylemler ve bu söylemleri yayan şahıslara yönelik re’sen 'nefret ve ayrımcılık' ile 'halkı kin ve düşmanlığa tahrik' suçlarından soruşturma başlattı," dendi.
Bunun ardından Ticaret Bakanı Ömer Bolat ise boykot çağrıları nedeniyle 'maddi kaybı' olan esnafın, şirket sahibi ve hissedarlarının borçlar hukuku kapsamında tazminat davası açma hakkı olduğunu belirtti.
Boykot çağrılarını ekonomiye dönük bir "sabotaj girişimi" olarak nitelendiren Bolat, "Özellikle haksız ticaret, rekabet unsurları içermektedir. Kendilerini ülkenin efendisi ve sahibi zanneden, ‘biz ne istersek o olur’ anlayışıyla hareket eden ama 22 yıldır hüsrana uğrayan, kendilerini birinci sınıf üstenci vatandaş görüp, halkımızın çok büyük çoğunluğunu adeta ikinci sınıf vatandaş görme kibrine ulaşan ve sınıfsal üstünlük savaşı veren dar çerçevedeki lüks ve rant debdebesi içinde olan çevrelerin beyhude girişimi olarak görüyoruz."