Rusya'nın geniş çaplı işgalinin başlangıcından bu yana Ukraynalı yetkililer, Moskova'nın savaşının Ukrayna'ya verdiği çevre hasarına ilişkin 8 bin'den fazla vaka kaydetti. Kiev, Rusya'nın çevreye zarar verdiği savaş suçlarının tam bilançosunun çok daha yüksek olduğu konusunda uyarıyor.
REKLAM
Rusya'nın geniş çaplı işgalinin başlangıcından bu yana Ukrayna Çevre Koruma Bakanlığı, odak noktasını ülkenin doğal kaynaklarını yönetmek ve iklim değişikliğini ele almaktan, çevrenin kasıtlı olarak hedef alındığı saldırılarda her vakayı izlemeye yöneltti.
Bakan Euronews'e yaptığı açıklamada, Şubat 2022'den bugüne kadar Kiev'in Rusya'nın Ukrayna'nın çevresine karşı işlediği suçlarla ilgili 8 bin'den fazla vakayı kayıt altına aldığını ve belgelediğini söyledi.
"Biz buna çevreye karşı işlenen suçlar diyoruz çünkü su kaynaklarının kirletilmesi, su altyapısının tahrip edilmesi, su temini altyapısı ve toprak kirliliği, toprak madenciliği ve orman yangınları var. Tüm bunlar Rusya'nın savaşının bir sonucu," dedi.
Euronews'e konuşan Hrynchuk, Kiev'in bu 8 bin vakayla ilgili tahminlerinin "parasal olarak 85 milyar euro'dan fazla olduğunu" söyledi. Bu rakam Rusya'nın şu anda işgal ettiği ve bu nedenle Ukrayna'nın erişemediği topraklara verilen zararı içermiyor.
Hrynchuk, bu kayıpların Çernobil nükleer santraline yapılan son saldırıyı ve santralin güvenlik sınırlamasına verilen zararı da içermediğini belirtti.
"Çernobil felaketinden bu yana geçen süre zarfında 45'ten fazla ülke katkıda bulundu. Sadece 2017 yılında, kısa bir süre önce bir Rus saldırısında hasar gören yeni güvenli hapsin inşaatını 1 milyar euro'dan fazla bir bedelle tamamladık," dedi.
Bir Rus insansız hava aracı 14 Şubat 2025'te Çernobil Nükleer Santrali'ndeki dördüncü nükleer reaktörün üzerindeki lahite çarpmış, lahite çarpan insansız hava aracı patlayarak söndürülmesi yaklaşık üç hafta süren bir yangına neden olmuştu.
Hrynchuk, sivil altyapıyı yeniden inşa etmek ve restore etmek mümkün olsa da, "bazı ekosistemler ve bazı doğal nesneler savaş öncesi orijinal durumuna geri dönmeyeceğinden" çevreyi yeniden canlandırmanın çok daha zor olacağına dikkat çekti.
Savaş zamanında çevresel kaygılar
Üç buçuk yıldır her gün Rus füze ve insansız hava aracı saldırılarıyla uğraşan Ukrayna, sivilleri korumak için öncelikle hava savunma sistemlerine odaklanıyor. Hrynchuk, bu arada sivillerin de çevreyi korumaya çalıştığını söyledi.
"Size bunun şu anda bir öncelik olmadığını söyleyecek tek bir Ukraynalı bulamazsınız, çünkü doğal kaynakların ne kadar önemli olduğunu tam da Rusya'nın savaşı sırasında hissettik," dedi.
Bu konu, su gibi temel hizmetlere erişimini kaybedenler için özel bir önem taşıyor.
Rus güçlerinin 6 Haziran 2023'te Herson bölgesindeki Kakhovka barajını yıkmasıyla milyonlarca Ukraynalı su kaynağına erişimini kaybetti. Barajın rezervuarı, Avrupa'nın en büyük nükleer tesisi olan Zaporijya nükleer santralini soğutmak ve güney Ukrayna'da sulama için su sağlıyordu.
Hrynchuk, Kiev'in halka ve sanayi tesislerine su tedarikini yeniden sağlamaya çalıştığını, ancak birçok sonucun hâlâ çözülemediğini söyledi.
"Her şeyden önce bunlar karmaşık ve pahalı projeler ve sürekli saldırı altında olan bölgelerdeki projeler," dedi.
Ukrayna'nın çevresel AB hedefleri
Sürekli saldırılar altında çevresel kayıpları telafi etmeye çalışmak yeterince zor olmasaydı, Kiev'in bunu AB normları ve yönetmeliklerine göre yapması da gerekirdi.
Ukrayna 16 Haziran'da Brüksel'de, Kiev'in AB mevzuatına uyumunu göstermesi gereken önemli bir çevre ve iklim taramasından geçmeye hazırlanıyor.
Hrynchuk, "Bu, Ukrayna ekonomisinin her sektörünü etkilediği için hacim ve süre bakımından en büyük ve en kapsamlı tarama sürecidir. Buna tarım, altyapı, sağlık ve eğitim de dâhildir," dedi.
Brüksel daha önce Ukrayna'nın özellikle genişleme tarihindeki en yüksek tarama oranını göstererek AB yolunda istikrarlı bir ilerleme kaydettiğini belirtmişti. Hrynchuk, çevre ve iklim koruma konularının ve sektörlerinin Avrupa entegrasyonuna hazır olması gerektiğini belirtti.
Ukrayna, kararlılığını göstermek için ABD ile yaptığı son mineral anlaşmasının Kiev'in AB'ye katılma çabalarıyla uyumlu olmasını sağladı.
Hrynchuk, "Anlaşma, uygulanmasının Ukrayna'nın Avrupa Birliği'ne katılma ilke ve isteklerini dikkate alması gerektiğini ve uymamız gereken kural ve düzenlemelerle çelişmemesi gerektiğini açıkça belirtiyor," dedi ve ABD anlaşmasının nihayetinde AB için de faydalar getireceğini açıkladı.
"Bazı malzemelerin tedarik zincirleri büyük ölçüde diğer ülkelerden yapılan ithalata bağımlı. Bu hem Avrupa hem de ABD için aynı sorun," dedi.
"Bu nedenle bu tedarik zincirlerindeki unsurları Avrupa Birliği'nde, Ukrayna'da, dost ülkelerde, medeni ülkelerde üretilen ham madde ve unsurlarla değiştirmek çok önemli."
Hrynchuk sözlerini şöyle tamamladı: "Bu, Avrupa Birliği ve Ukrayna için olduğu kadar Amerika Birleşik Devletleri için de öncelikle bir ulusal güvenlik meselesidir."