Çalışmanın kıdemli yazarı Dr. Robinson, düşük refah düzeyinin 'ek biyolojik yıpranma' yarattığını, bu etkinin hücresel düzeyde yaklaşık 10 yıllık bir yaşlanmaya denk gelebileceğini belirtiyor.
REKLAM
Yoksul ailelerin çocuklarının, daha varlıklı akranlarına kıyasla biyolojik olarak dezavantajlı olduğu ve daha hızlı yaşlandığı ortaya kondu. The Lancet dergisinde yayımlanan araştırma, Imperial College London’daki bilim insanları tarafından yürütüldü. Avrupa genelinde 6 ila 11 yaşları arasındaki bin 160 çocuğun verileri incelendi.
Çocukların sosyoekonomik durumu, uluslararası bir 'aile refahı ölçeği' üzerinden değerlendirildi. Bu ölçekte, çocuğun kendine ait bir odasının olup olmaması, evdeki araç sayısı gibi kriterler dikkate alındı. Katılımcılar düşük, orta ve yüksek refah düzeyine sahip ailelerden gelen çocuklar olarak üç gruba ayrıldı.
Araştırmacılar, çocukların beyaz kan hücrelerinden alınan örneklerle ortalama telomer uzunluğunu ölçerken; idrardan da kortizol (stres hormonu) düzeylerini inceledi.
Telomerler, kromozomlar içinde bulunan ve hücresel yaşlanma ile DNA bütünlüğünü korumada önemli rol oynayan yapılardır. İnsanlar yaşlandıkça telomerler kısalır. Daha önce yapılan çalışmalar, telomer uzunluğu ile kronik hastalıklar arasında bir bağlantı olabileceğini ve akut ya da kronik stresin telomerleri kısaltabileceğini göstermişti.
Araştırmanın bulguları şöyle:
- Yüksek refah grubundaki çocukların telomerleri, düşük refah grubundakilere göre ortalama yüzde 5 daha uzundu.
- Kız çocuklarının telomerleri, erkeklere göre ortalama yüzde 5,6 daha uzundu.
- Vücut kitle indeksi (BMI) yüksek olan çocuklarda, her yüzde bir yağ kütlesi artışı için telomer uzunluğu yüzde 0,18 kısalıyordu.
- Orta ve yüksek refah grubundaki çocukların kortizol düzeyleri, düşük refah grubundakilere göre yüzde 15,2 ile yüzde 22,8 oranında daha düşüktü.
Araştırmacılar, çalışmanın bazı sınırlamaları olduğuna dikkat çekti. Örneğin, incelenen çocukların hiçbiri aşırı yoksulluk içinde yaşayan ailelerden gelmiyordu. Ayrıca bulguların 'genetik kalitenin' zenginlikle ilişkili olduğu anlamına gelmediği, bunun yerine çevresel koşulların yaşlanma ve uzun vadeli sağlık üzerinde etkili olan biyolojik işaretler üzerindeki dolaylı etkilerini ortaya koyduğu belirtildi.
Çalışmanın kıdemli yazarı Dr. Oliver Robinson şöyle dedi: “Elde ettiğimiz veriler, aile refah düzeyi ile hücresel yaşlanmanın bilinen bir göstergesi arasında net bir ilişki olduğunu gösteriyor. Bu da bazı çocukların, yaşamın ilk on yılında ekonomik nedenlerle biyolojik bir dezavantajla karşılaştığını ortaya koyuyor. Bu durumu ele almazsak, bazı çocukları daha kısa ve sağlıksız bir yaşam yoluna sokmuş oluyoruz.”
Robinson, düşük refah düzeyinin 'ek biyolojik yıpranma' yarattığını, bu etkinin hücresel düzeyde yaklaşık 10 yıllık bir yaşlanmaya denk gelebileceğini söyledi.
Araştırmanın ilk yazarı Kendal Marston ise şunları ekledi: ''Kronik stresin vücut üzerinde biyolojik yıpranma yarattığını biliyoruz. Hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde de bu durum gözlendi. Strese maruz kalan hayvanların telomerleri daha kısa oluyor. Bizim çalışmamız kortizolün bu mekanizmadaki rolünü doğrudan göstermese de, refah düzeyi ile telomer uzunluğu arasında bir bağ kuruyor. Yetişkinlikte bu bağın yaşam süresi ve sağlıkla ilişkili olduğunu da biliyoruz. Daha az imkâna sahip çocuklar, daha fazla psikososyal strese maruz kalıyor olabilir. Örneğin, aynı odayı aile bireyleriyle paylaşmak zorunda kalabilirler ya da okul için gerekli kaynaklara – örneğin ödev yapmak için bilgisayara – erişimleri olmayabilir.”