BM Genel Kurul kararları bağlayıcı olmasa da küresel kamuoyunun eğilimini göstermesi bakımından önem taşıyor.
REKLAM
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, Perşembe günü yapılan oylamada ezici çoğunlukla Gazze'de derhal ateşkes ilan edilmesini, Hamas'ın elindeki tüm rehinelerin serbest bırakılmasını ve iki milyon Filistinliye acil ihtiyaç duyulan gıda yardımlarının engelsiz ulaştırılmasını talep eden kararı kabul etti.
193 üyeli Genel Kurul’daki oylama 149 kabul, 12 ret ve 19 çekimser oyla sonuçlandı. Karar, alkışlarla kabul edildi. Karara ABD ve en yakın müttefiki İsrail’in yanı sıra Arjantin, Macaristan, Paraguay, Papua Yeni Gine ve altı Pasifik ada devleti karşı çıktı.
İspanya tarafından hazırlanan karar metni, 'sivillerin aç bırakılmasını savaş yöntemi olarak kullanmayı' güçlü şekilde kınıyor.
İsrail'in BM Büyükelçisi Danny Danon, özellikle karar metninin 7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail’in güneyine düzenlediği saldırıyı kınamamasını sert şekilde eleştirdi. Danon, İsrail’in açlığı savaş silahı olarak kullandığı iddiasını 'kan iftirası' olarak nitelendirdi ve yardım ulaştırıldığını savundu.
Ancak uzmanlar ve insan hakları örgütleri, Gazze'de yaygın açlığın yaşandığını ve İsrail’in ablukayı tamamen kaldırıp askeri operasyonlarını durdurmaması halinde yaklaşık iki milyon Filistinlinin kıtlıkla karşı karşıya kalabileceğini söylüyor. İsrail, Mart ayında Hamas’la kısa süreli ateşkesi sonlandırarak saldırılarına yeniden başlamıştı.
Filistin'in BM Büyükelçisi Riyad Mansur, oylama öncesinde üye ülkelere çağrıda bulunarak, kararı kabul etmelerini istedi: “Bugün alacağınız kararlar; kaç Filistinli çocuğun daha korkunç bir şekilde öleceğini belirleyecek.”
ABD, BMGK oylamasını veto etmişti
Filistin ve destekçileri, BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) geçen hafta Gazze’de ateşkes ve yardım kısıtlamalarının kaldırılması çağrısını içeren kararı geçirememesinin ardından konuyu Genel Kurul’a taşımıştı. ABD, kararın rehinelerin serbest bırakılmasıyla bağlantılı olmaması nedeniyle veto etmişti. Diğer 14 üye ise karar lehine oy vermişti. Bu, ABD'nin savaşın durdurulması yönündeki kararlara beşinci vetosuydu.
Genel Kurul Başkanı Philemon Yang, oturumun açılışında yaptığı konuşmada, Güvenlik Konseyi’nin görevini yerine getiremediğini ve BM’nin Gazze'deki 'kabul edilemez ve felaket boyutundaki durumu' ele almak zorunda kaldığını söyledi.
Bağlayıcı karar değil
Genel Kurul kararları bağlayıcı olmasa da küresel kamuoyunun eğilimini göstermesi bakımından önem taşıyor. Güvenlik Konseyi’nden farklı olarak burada veto hakkı bulunmuyor.
10 haftalık abluka döneminde tüm yardımların engellenmesinin ardından, İsrail şu anda BM'nin kısıtlı gıda yardımlarını ulaştırmasına izin veriyor. Ayrıca, ABD'nin öncülüğünde kurulan yeni bir yardım kuruluşunu da destekliyor. Bu kuruluş, Gazze’nin orta ve güney bölgelerinde yardım noktaları açtı.
Ancak geçtiğimiz ay yardımları dağıtmaya başlayan Gazze İnsani Yardım Vakfı’nın faaliyetleri, yardım noktalarına ulaşmaya çalışan kalabalıkların hedef olduğu günlük silahlı saldırılarla sekteye uğruyor. BM’nin uzun süredir işlettiği yardım sistemi ise İsrail’in kısıtlamaları ve bölgede düzenin çökmesi nedeniyle zorlanıyor.
Karar metni, BM’nin en yüksek yargı organı olan Uluslararası Adalet Divanı’nın 28 Mart’ta aldığı, İsrail’in Gazze’ye daha fazla kara geçiş noktası açması gerektiğine dair bağlayıcı emri de referans alıyor. Bu karar, Güney Afrika’nın İsrail’e karşı 'soykırım' suçlamasıyla açtığı davada verilmişti. İsrail bu suçlamayı kesin dille reddediyor.
Ayrıca karar, İsrail’in bir işgal gücü olarak uluslararası hukuka göre insani yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaşmasını sağlamakla yükümlü olduğunu vurguluyor.
Genel Kurul kararı, Gazze Şeridi’ni de içine alan bağımsız bir Filistin devletini öngören iki devletli çözüme olan bağlılığını yineliyor. Gelecek hafta, BM’de iki devletli çözüm için üst düzey bir toplantı düzenlenecek. İsrail, bu çözümü hâlâ reddediyor.
Karar ayrıca, Mısır, Katar ve ABD’nin Ocak ayında varılan ateşkes anlaşmasını hayata geçirme çabalarına destek veriyor.
7 Ekim saldırısında Hamas öncülüğündeki militanlar yaklaşık 1.200 kişiyi –çoğu sivil– öldürmüş, 251 kişiyi rehin almıştı. Hâlen 53 rehine tutuluyor; İsrail, bunlardan 30’unun öldüğüne inanıyor. İsrail’in askeri saldırısı ise Gazze'deki Sağlık Bakanlığı’na göre şu ana dek 55 binden fazla Filistinlinin ölümüne yol açtı. Bakanlık ölenlerin çoğunun kadın ve çocuk olduğunu söylüyor.