Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trump, '(İran) Anlaşmayı kabul etmeleri gerekirdi, onlar için harika bir anlaşmam vardı… Ama sonunda oralı olmamaya karar verdiler ve şimdi keşke kabul etseydik diyorlar,' dedi.
REKLAM
ABD Başkanı Donald Trump, Çarşamba günü gazetecilere yaptığı açıklamada, 'hala bir anlaşma yapılabileceğini' ve 'İran’ın nükleer silaha sahip olmaya sadece birkaç hafta uzaklıkta olduğunu düşündüğünü' belirtti.
Ayrıca, ABD vatandaşlarının İsrail'den tahliyesiyle ilgili bir toplantıya bir saat içinde katılacağını belirtti.
“(İran) Anlaşmayı kabul etmeleri gerekirdi, onlar için harika bir anlaşmam vardı… Ama sonunda oralı olmamaya karar verdiler ve şimdi keşke kabul etseydik diyorlar,” diyen Trump, İranlı yetkililerin “Beyaz Saray’a gelmek istediklerini” de ekledi.
Trump’ın birçok müttefiki, ABD’nin yeni bir dış çatışmaya girmesine karşı temkinli olsa da, Trump destekçilerinin “İran’ın nükleer silah edinmesini istemediğini“ söyledi.
Ancak uzmanlar ve ABD istihbarat kaynakları, İran’ın nükleer silah geliştirmeye çalışmadığını söylüyor.
ABD menşeli haber ajansı Associated Press’in (AP) aktarımına göre, ABD merkezli ve tarafsız bir kuruluş olan Silah Kontrol Derneği’nden üç üst düzey yetkili, Washington'a “savaş yerine diplomasi yolunu seçme“ çağrısı yaptı.
Yetkililer, askeri saldırıların İran’ın nükleer birikimini yok edemeyeceğini, aksine İran’ı Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’ndan çekilmeye itebileceğini belirtti.
Öte yandan İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, çarşamba günü devlet televizyonu aracılığıyla yaptığı açıklamada, ABD’nin 'teslim ol' çağrılarını reddetti. ABD ordusunun çatışmaya dahil olmasının onlar için 'onarılamaz zararlar' doğuracağını söyledi.
Hamaney, Trump'ın tehditlerine atıfta bulunarak, ülkesinin tarihini bilenlerin İranlıların tehdit diline 'iyi cevap vermediğini' bildiğini söyledi. Ayrıca 'savaş ya da barış', İran'ın dayatılan hiçbir şeyi kabul etmeyeceğini de bildirdi.
İran'ın Tasnim haber ajansına göre, Hamaney, ABD'nin İran'ın teslim olmayacağını ve herhangi bir ABD saldırısının ciddi telafisi mümkün olmayan sonuçlara yol açacağını bilmesi gerektiğini söyledi.
İsrail'in büyük bir hata yaptığını belirten Hamaney, bunun karşılıksız kalmayacağını belirtti.
Hamaney, İsrail’in ağır hava saldırıları karşısında yalnızca bir kez kamuoyu önüne çıkmıştı. Şimdiki açıklama ise televizyon sunucusu aracılığıyla yapıldı.
İran dini liderinin açıklaması ABD Başkanı Donald Trump’ın sosyal medyada yaptığı ve İran’dan 'koşulsuz teslimiyet' talep ettiği paylaşımın ardından geldi. Trump aynı zamanda Hamaney’in yerini bildiklerini ama 'en azından şimdilik' onu öldürme planları olmadığını yazmıştı.
Trump başlangıçta İsrail’in cuma günü başlattığı sürpriz saldırıdan uzak durmuş görünse de, son günlerde daha güçlü bir ABD müdahalesi sinyali veriyor. Son olarak, bir ateşkesten 'çok daha büyük bir şey' istediğini söyledi. ABD, bölgeye ek savaş uçakları da gönderdi.
İranlı yetkililer çarşamba günü erken saatlerde, ABD’nin müdahalesinin 'topyekûn savaşı' tetikleyebileceği uyarısında bulundu. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bagai bu uyarıyı yaptı ancak ayrıntıya girmedi. İran’ın silah menziline giren birçok bölgede binlerce Amerikan askeri konuşlanmış durumda. ABD ise İran'dan gelecek herhangi bir saldırıya 'büyük çaplı' yanıt verme tehdidinde bulunuyor.
Başka bir İranlı yetkili, ülkenin nükleer programının barışçıl amaçlarla zenginleştirilmeye devam edeceğini söyledi. Bu açıklama, Trump’ın İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerinden vazgeçmesi yönündeki talebine kapıyı kapatmış oldu.
Tahran ve çevresinde yeni saldırılar
İsrail ordusu, son saldırılarda uranyum santrifüjü üreten bir tesis ile füze bileşenleri üreten başka bir tesisin vurulduğunu açıkladı. Ayrıca 10 füzenin havada imha edildiğini duyurdu. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı da (UAEA), İsrail’in Tahran ve çevresindeki iki santrifüj üretim tesisini hedef aldığını doğruladı.
İsrail ordusu, batı İran’da da saldırılar düzenleyerek füze depolarını ve fırlatma rampalarını hedef aldı.
İsrail’in saldırıları şimdiye kadar birçok üst düzey general ve nükleer bilim insanının ölümüne yol açtı. Washington merkezli İran İnsan Hakları Aktivistleri grubu, şu ana kadar 239’u sivil olmak üzere en az 585 kişinin öldüğünü ve 1300’den fazla kişinin yaralandığını açıkladı.
İran ise yaklaşık 400 füze ve yüzlerce insansız hava aracıyla karşılık verdi. Bu saldırılarda İsrail’de en az 24 kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı. Bazı füzeler İsrail’in merkezindeki apartmanlara isabet etti, hava saldırısı sirenleri halkı sık sık sığınaklara yönlendirdi.
Ancak İran’ın fırlattığı füze sayısı zamanla azaldı. Bu düşüşün nedeni açıklanmadı ama İsrail’in fırlatma rampalarını ve füze altyapısını hedef aldığı biliniyor.
İran’da can kayıpları artıyor
İran İnsan Hakları Aktivistleri grubu, İsrail saldırılarında ölen 239 kişinin sivil, 126 kişinin ise güvenlik personeli olduğunu belirtti. Grup, 2022’de Mahsa Amini protestolarında da güvenilir can kaybı verileriyle öne çıkmıştı.
İran ise çatışma boyunca düzenli ölü sayısı açıklamaktan kaçınıyor. Son resmi açıklama Pazartesi günü yapılmış ve 224 ölü, 1.277 yaralı bildirilmişti.
Tahran’da birçok dükkan kapalı, halk benzin istasyonlarında uzun kuyruklar oluşturuyor ve şehri terk etmeye çalışıyor. Çarşamba sabahı 05:00 sıralarında şehirde büyük bir patlama duyuldu. Öncesinde de şafak öncesi saatlerde patlamalar yaşanmıştı. İranlı yetkililer bu saldırılarla ilgili resmi açıklama yapmadı; bu da giderek artan İsrail hava saldırıları karşısında yeni bir norm haline geldi.
Bir saldırı, Devrim Muhafızları’na ait bir akademinin bulunduğu Tahran’ın doğusundaki Hakimiyeh semtini hedef aldı.