Yaklaşık 10 metre uzunluğundaki 'saildrone' adlı insansız deniz araçları, görünüş olarak yelkenli teknelere benzese de yalnızca veri toplamak amacıyla tasarlandı.
REKLAM
Danimarka, Baltık Denizi’ndeki altyapısını korumak ve deniz gözetimini güçlendirmek amacıyla yüzen insansız deniz araçları konuşlandırıyor.
Bu görevde kullanılacak olan 'saildrone' adlı araçlar, Kaliforniya merkezli Saildrone şirketi tarafından üretiliyor. Yine de şirketin Danimarka’ya gelişi, dijital güvenlik gibi hassas bir alanda ABD ile daha sıkı iş birliği yapılmasına dair bazı kesimlerde eleştirilere yol açtı.
Bu tepkiler, hızla değişen uluslararası ittifaklar, gelişen teknolojiler ve Donald Trump’ın başkanlığı döneminde Grönland’ı satın alma tehdidiyle gerilen Kopenhag-Washington ilişkilerinin gölgesinde ortaya çıkıyor. Grönland, Danimarka Krallığı’na bağlı özerk bir bölge.
Yaklaşık 10 metre uzunluğundaki bu insansız deniz araçları, görünüş olarak yelkenli teknelere benzese de yalnızca veri toplamak amacıyla tasarlandı. Üzerlerindeki yapay zekâ destekli sistem sayesinde radar, kamera ve çoklu sensörlerle donatılan saildrone’lar, denizdeki faaliyetlere dair uydulardan daha ayrıntılı bilgi sağlayabiliyor.
Saildrone şirketi daha önce ABD Donanması ile çalıştı; şirketin araçları uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele ve yasa dışı balıkçılığın engellenmesi gibi operasyonlarda kullanıldı. Ancak Danimarka’ya gelişi, şirketin Avrupa sularında ilk kez savunma amacıyla konuşlandırılması anlamına geliyor.
Saildrone CEO’su Richard Jenkins, “Saildrone’ların amacı, daha önce ‘gözümüzün ve kulağımızın olmadığı’ yerlere bu yetileri kazandırmak,” dedi.
Özellikle Rusya'nın yaptırımları delmek için Çin ve Hindistan’a ham petrol taşıyan eski tankerlerden oluşan 'gölge filosu'na dair Avrupa'da kaygılar artarken 'saildrone’lar boru hatları ya da veri kablolarına yönelik sabotaj girişimlerine işaret edebilecek olağan dışı hareketleri tespit etmek için kullanılabiliyor.
Jenkins bu durumu şöyle açıklıyor: “Bugün artık ticari gemi filolarının askeri amaçlarla da kullanıldığını görüyoruz. Gölge filonun yasadışı malzeme taşıması da, altyapıya zarar verme gibi kötü niyetli eylemler de olsa, biz bunları izleyebilmeliyiz.”
Danimarka Silahlı Kuvvetleri şu anda dört saildrone’u Baltık Denizi’nde operasyonel test amacıyla kullanıyor. Amaç, deniz gözetimi ve istihbarat toplama kapasitesini artırmak.
Ancak bu iş birliği, Danimarka teknoloji çevrelerinde bazı soru işaretleri yaratmış durumda.
Yazılım mühendisi ve girişimci David Heinemeier Hansson, Danimarka devlet televizyonu DR’ye yaptığı açıklamada, “Amerikan şirketleriyle ilgili sorun şu: Bu şirketler Amerikan yasalarına, kararlarına ve başkanına tabidir. ABD Başkanı dilediği an verileri talep edebilir ya da bir hesabı kapatabilir,” dedi.
Danimarka Siber Güvenlik Konseyi Başkanı Jacob Herbst ise, “Şu anki uluslararası ortamda, bu alanda Amerikan tedarikçileri seçerken çok dikkatli düşünmek zorundasınız,” uyarısında bulundu.
Buna karşılık Jenkins, Danimarka’da gizli veri işlemediklerini ve tüm verilerin şifreli olduğunu vurguladı.
Yüzen bu insansız araçlar dizel, rüzgar ve güneş enerjisiyle çalışabiliyor ve denizde bir yılı aşkın süre kalabiliyor. Ancak ortalama görev süresi yaklaşık 100 gün. Tüm Baltık Denizi’ni kapsayacak bir gözetim için 10 ila 20 'saildrone’un yeterli olacağı hesaplanıyor.