Erivan ilk iddiaları yalanlasa da Kiev, Rusya'nın Ermenistan'da Türkiye sınırına yakın en büyük üssündeki askeri varlığını arttırmak için Rus ordusuna ait olduğunu iddia ettiği bir emir yayınladı.
REKLAM
Ukrayna askeri istihbaratı (HUR) Rusya'nın Ermenistan'daki askeri varlığını arttırdığını ve güçlendirdiğini iddia ediyor.
HUR, Kiev'in bu yöndeki ilk uyarısının Erivan tarafından yalanlanmasından iki gün sonra, Rus ordusunun Ermenistan'daki bir üste askeri varlığını arttırma emri olduğunu iddia ettiği bir belge yayınladı.
5 Temmuz'da Ukrayna askeri istihbaratı, Moskova'nın Güney Kafkasya'da daha fazla nüfuz sahibi olmak ve "küresel güvenlik durumunu istikrarsızlaştırmak" için Gümrü askeri üssündeki kuvvetlerini arttırdığını söyledi.
Ermenistan Dışişleri Bakanlığı aynı gün bu iddiayı yalanladı.
Günler sonra HUR, "Rus Silahlı Kuvvetleri Güney Askeri Bölgesi birliklerinin komutanından Ermenistan'daki Rus askeri üssünün 'ikmaline' ilişkin bir emir" olduğunu iddia ettiği bir belge yayınladı.
HUR, "Telgraf, Rus Silahlı Kuvvetleri Güney Askeri Bölgesi'nin 8., 18., 49. ve 58. birleşik ordularının askerleri arasından personel seçerek Rus birliğinin birimlerinin acil 'ikmali' için bir dizi önlem listeliyor," açıklamasını yaptı.
Yayımlanan belgede, komutanlara personel seçimini kolaylaştırmaları talimatı veriliyor. Belgede mesleki yeterlilik, psikolojik dayanıklılık ve muharebe hazırlığı gibi belirli kriterler ayrıntılı olarak belirtiliyor. Emirde, uyuşturucu ticaretine veya psikotrop madde dağıtımına karışmış kişilerin kesinlikle orduya alınmaması gerektiği açıkça ifade ediliyor.
HUR, Rus askerlerinin Ermenistan’a konuşlandırılmasının, “Küresel güvenliği istikrarsızlaştırmayı hedefleyen kapsamlı bir Kremlin stratejisinin parçası” olduğunu öne sürdü.
Yapılan açıklamada, “Moskova, etnik çatışmaları körüklemenin yanı sıra Kafkasya’daki askeri varlığını da artırıyor. Azerbaycan ile Rusya arasındaki ilişkilerin bozulmasının önceden planlanmış olması kuvvetle muhtemel,” denildi.
Gümrü askeri üssü neden önemli?
Gümrü 100 binden fazla nüfusuyla Ermenistan'ın ikinci büyük şehri. Başkent Erivan'ın yaklaşık 100 kilometre kuzeybatısında yer alan şehir, Azerbaycan'ın en yakın müttefiki olan Türkiye sınırına sadece 3,5 kilometre uzaklıkta stratejik bir konuma sahip.
Ermenistan ve Rusya, 1990'larda Rus askerlerinin Türkiye sınırını koruyabileceği ve aynı zamanda Azerbaycan'ın askeri hareketliliği durumunda Karabağ bölgesine hızlı bir şekilde konuşlanabileceği düşüncesiyle burada 102. Askeri Üssü kurdu.
Bakü'nün yıldırım askeri harekatının ardından Karabağ bölgesinin kontrolünü tamamen ele geçirdiği 2023 yılında ise durum böyle olmadı.
2024 yılında, daha önce benzeri görülmemiş bir gelişme olarak Ermenistan, Moskova'nın NATO'ya cevabı olan Kremlin liderliğindeki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü'ne (CSTO) katılımını dondurdu.
Başbakan Nikol Paşinyan geçen yıl Ermenistan'daki Rus birliklerinin varlığından "hiçbir avantaj" görmediğini söyledi, ancak her iki ülke de 2010 yılında üssün kira sözleşmesini 2044 yılına kadar uzatma konusunda anlaştığı için Gümrü üssü sağlam kaldı.
Gümrü'deki 102. askeri üs Güney Kafkasya'daki en büyük Rus askeri tesisi. Üs 5 bin kadar personele ev sahipliği yaparken, burada MiG-29 savaş uçakları ve S-300 hava savunma sistemleri bulunuyor.
Ancak Ermenistan'ın Azerbaycan ve Türkiye ile ilişkilerini normalleştirme çabaları nedeniyle Rus üssünün artık Erivan'ın çıkarlarına hizmet etmediği düşünülüyor.
Hatta Ermenistan, Türkiye ile ortak sınırını yeniden açmaya çalışıyor ki bu da ilişkileri geliştirecek ve ülkenin izolasyonunu hafifletmeye yardımcı olacak.
Azerbaycan'ın yakın müttefiki olan Türkiye, Karabağ bölgesinde devam eden çatışma nedeniyle Bakü ile dayanışma göstermek amacıyla 1993 yılında sınır geçiş noktasını kapatmıştı.
Azerbaycan ve Rusya arasında benzeri görülmemiş bir gerginlik yaşanırken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Ermenistan'ın Azerbaycan ile barış çabalarını destekleyeceğini ifade etti.
Rusya'da onlarca yıl önce işlenen cinayetler nedeniyle polis tarafından tutuklanan iki etnik Azerinin yakın zamanda ölmesi ve Aralık ayında Azerbaycan Havayolları'na ait bir yolcu uçağının düşmesi ve Bakü'nün Moskova'yı suçlaması ilişkileri ciddi şekilde gerdi.