Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Avrupa'da bulunan Suriyelilerin dönüşü için de Avrupa ülkelerine altyapı projelerine destek çağrısı yaptı. Halep’te 5 milyon haneye elektrik sağlayacak projeye Türkiye, Katar, Azerbaycan ve Suriye destek veriyor.
REKLAM
Türkiye-Suriye Doğal Gaz Boru Hattı'nın açılması ile Azerbaycan'dan gelen doğal gazın Kilis üzerinden Suriye'ye ihracı 2 Ağustos Cumartesi günü itibarıyla başladı. Yapılan açılış töreninde Euronews Türkçe'ye konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Suriyelilerin geri dönüşü için beklentisi olan Avrupa ülkelerine yönelik "Beklentiyi gerçeğe dönüştürmek için ortaya somut projeler koymak lazım," mesajını verdi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı BOTAŞ tarafından inşa edilen Türkiye-Suriye Doğal Gaz Boru Hattı, Kahramanmaraş’ın Türkoğlu ilçesinden başlayarak Kilis’in Yavuzlu Köyü’ne kadar uzanıyor.
Katar'ın finansman desteği verdiği projede, yaklaşık 93 kilometre uzunluğundaki hattın sonunda kurulan Yavuzlu Ölçüm İstasyonu’nda günlük 6 milyon metreküp doğal gaz, ölçümü ve kalite kontrolü yapılarak Suriye’ye aktarılacak.
Suriye tarafında ise yaklaşık 60 kilometrelik yeni bir hatla Halep yakınlarındaki elektrik santraline ulaşan gaz, doğrudan elektrik üretiminde kullanılacak. Bu sayede yaklaşık 1.200 megavatlık kurulu gücün devreye alınması, yani yaklaşık 5 milyon haneye elektrik sağlanması hedefleniyor.
2011'de başlayan Suriye iç savaşının ardından ülkelerini terk eden Suriyelilere "Türkiye'nin önemli bir ev sahipliğini yaptığını" ve Avrupa'nın tersi bir tutum sergilediğin belirten Bayraktar şöyle devam etti:
"Yani birçok ülke, başta Avrupalı ülkeler olmak üzere Suriyeli kardeşlerimizi refüze ederken, onları kabul etmezken Türkiye bu anlamda çok önemli bir ev sahipliği yaptı, yapmaya devam ediyor."
Bu projeyle Suriye'deki üretim santrallerini devreye alacaklarını ve 5 milyon hanenin elektrik ihtiyacını karşılayacaklarını vurgu yapan Bayraktar, "Suriye'nin ihtiyaçları çok. altyapı ihtiyaçları, diğer ihtiyaçlar. Onun için Avrupa Birliği ülkeleri, Avrupa ülkeleri, Batı ülkeleri bu anlamda oradaki hayatın normalleşmesi için gereken bu projelere destek olmaları, sahiplenmeleri, bu projelere katkı sağlamaları önem arz ediyor," diye konuştu.
Yılda 2 milyar metreküp kapasite
Yavuzlu Ölçüm İstasyonu’ndan başlayacak sevkiyatın ilk aşamasında günlük 6 milyon metreküp doğal gaz gönderilecek. Bu, yıllık yaklaşık 2 milyar metreküplük bir arz anlamına geliyor.
Türkiye’den Suriye’ye sekiz farklı noktadan elektrik ihracatı gerçekleştirildiğini belirten ve ihracat kapasitesinin ilk etapta yüzde 25, daha sonra ise iki katından fazla artacağını belirten Bayraktar, "Yeni bağlantılarla kapasite 860 megavata ulaşacak ve Suriye’de 1,6 milyon hanenin elektriği karşılanacak," dedi.
Yavuzlu Ölçüm İstasyonu’ndan başlayacak sevkiyatın ilk aşamasında günlük 6 milyon metreküp doğal gaz gönderilecek. Bu, yıllık yaklaşık 2 milyar metreküplük bir arz anlamına geliyor.
Boru hattına ek olarak Birecik-Halep Enterkoneksiyon Elektrik Hattı üzerinden verilecek ilave 500 megavat kapasiteyle birlikte Suriye’de şu anda günde ortalama 3-4 saat olan elektrik erişiminin 10 saate çıkarılması hedefleniyor.
Açılış törenine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın yanı sıra, Suriye Enerji Bakanı Muhammed El-Beşir, Azerbaycan Ekonomi Bakanı Mikayıl Cabbarov ve Katar Kalkınma Fonu Başkanı Fahad Hamad Al-Sulaiti de katıldı. Protokol konuşmalarının ardından vana çevrilerek gaz akışı başlatıldı.
Bayraktar ayrıca, Azerbaycan’dan gelen doğalgaz için ülkenin enerji firması SOCAR ile swap anlaşması imzalandığını duyurdu.
Dönüş için şartları olgunlaştırmamız lazım
Bayraktar, Türkiye’de yaşayan Suriyelilerin büyük kısmının ülkelerine dönme arzusu taşıdığını ancak bunun için koşulların sağlanması gerektiğini belirtti:
"Türkiye'de yaşayan Suriyeli kardeşlerimize sorduğunuzda onların büyük bir çoğunluğu burada birçoğu hayatlar kurmasına rağmen herkes vatanına dönmek istiyor. Ama oraya dönüş için şartları olgunlaştırmamız lazım. Orada güvenliğin ve istikrarın sağlanması lazım"
Bayraktar, Türkiye, Katar, Azerbaycan ve Suriye’nin bu konuda “taşın altına elini koyduğunu” belirterek, Avrupa Birliği ve diğer Batılı ülkeleri de bu sürece dahil olmaya çağırdı.
Enerji iş birlikleri
AB ve ABD'nin yaptırımları kaldırmasının hemen ardından Mayıs ayında Türkiye'den Kalyon Holding ve Cengiz Holding, Katar'dan UCC ve ABD'den Power International şirketleri ile Suriye Enerji Bakanlığı arasında 7 milyar dolarlık (yaklaşık 284 milyar TL) stratejik iş birliği anlaşması imzalandığı duyuruldu.
Anlaşma kapsamında konsorsiyum tarafından Suriye'nin Treyfi, Zeyzun, Deyrizor ve Mıharde bölgelerinde 4 bin megavat kurulu güce sahip doğal gaz çevrim santralleri, ayrıca Vidyan el-Rabii bölgesinde 1000 megavat kurulu güce sahip güneş enerjisi santrali (GES) inşa edilecek ve yaklaşık 2 yıl içinde devreye alınacak. Doğal gaz santralleri ise üç yıl içinde tamamlanacak.
Oluşturulan konsorsiyum ile, Suriye'nin enerji arzı güvenliğinin sağlanması ve çevresel sürdürülebilirlik ile bölgesel kalkınma hedefleniyor.
İç savaş döneminde enerji arzı
Suriyeliler iç savaşın başlamasından bu yana enerji açığıyla mücadele ediyor.
Yıllar süren savaş, ülkenin elektrik şebekesinin yüzde 50'sinden fazlasını felç ederek, elektrik üretim kapasitesini 8 bin 500 megavattan 3 bin 500 megavata düşürdü. Bunun başlıca nedeninin, Mıharde, Halep ve Zeyzun bölgelerindeki elektrik santrallerinin ciddi zarar görmesi olduğu belirtiliyor.
Suriye 2011'deki iç savaş öncesinde günde 400 bin varil petrol üretip ihraç ediyordu. Ancak şimdi 20 bin varil üretebiliyor ve ithalata bağımlı. 2011'de yeni yeni gelişmekte olan doğal gaz sektörü ise bugün neredeyse yok denecek kadar az.