Yeni Zelanda’nın savunma harcamaları, ABD, İngiltere, Kanada ve Avustralya’nın da yer aldığı 'Beş Göz' istihbarat paylaşım grubundaki büyük ortaklarının gerisinde kaldı.
REKLAM
Yeni Zelanda hükümeti, yaşlanan hava filosunu yenilemek amacıyla 2,7 milyar Yeni Zelanda doları (1,5 milyar dolar - 61,4 milyar TL) tutarında yeni askeri harcama paketini perşembe günü açıkladı. Paket kapsamında ABD’den helikopter alımı da planlanıyor.
Kabine üyeleri, paketi tanıtırken hızla artan küresel gerginliklere ve kötüleşen güvenlik ortamına dikkat çekti. Yeni Zelanda’nın savunma harcamaları, ABD, İngiltere, Kanada ve Avustralya’nın da yer aldığı 'Beş Göz' istihbarat grubundaki büyük ortaklarının gerisinde kalıyordu.
Yeni bütçe, ada ülkesinin Pasifik’te büyük güçler arasındaki stratejik rekabete verdiği yanıtta bir değişimi yansıtıyor. Dışişleri Bakanı Winston Peters, “Yeni Zelanda’nın modern tarihinde karşılaştığı en zorlu stratejik koşullarla yüzleşiyoruz. Bugün siyaset ya da dışişlerinde görev yapan kimsenin hatırlayamayacağı kadar ciddi bir dönemden geçiyoruz,” dedi.
Askeri uçak ve helikopter alımı, hükümetin Nisan ayında açıkladığı ve önümüzdeki on yılda savunma harcamalarını gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 1’inden yüzde 2’sine çıkarmayı öngören plan kapsamında duyurulan ilk tedarik oldu.
Paket, mevcut deniz filosunun yerini alacak beş MH-60R Seahawk helikopteri ile 30 yılı aşkın süredir kullanılan ve ikinci el olarak alınmış Boeing 757’lerin emekliye ayrılmasını sağlayacak iki Airbus A321XLR uçağını içeriyor.
Yetkililer, harcamanın 2 milyar Yeni Zelanda dolarından (1,1 milyar dolar - 45 milyar TL) fazlasının helikopterlere ayrıldığını bildirdi.
Yeni Zelanda Savunma Bakanı Judith Collins, hükümetin helikopterleri daha geniş bir ihale süreci yerine doğrudan ABD’nin dış askeri satış programı üzerinden hızlı şekilde temin edeceğini söyledi.
Perşembe günü Wellington'da gazetecilere verdiği demeçte Collins, kabine bakanlarının 2026 yılında nihai iş durumunu değerlendirmelerinin beklendiğini söyledi.
Collins, helikopterleri satın almanın "birkaç yıl" alacağını, çünkü yeni satın almanın Yeni Zelanda'nın "sırada beklemesi" gerektiği anlamına geldiğini de sözlerine ekledi.
Collins, ABD'den satın alma tercihinin, Trump yönetiminin küresel gümrük vergileri planı kapsamında Yeni Zelanda mallarının ABD'ye ulaştığında yüzde 15'lik bir vergiye tabi tutulmasıyla ortaya çıkan ticari dengesizliği düzeltmeye yönelik bir girişim olduğunu reddetti.
Yeni Zelanda ve komşusu Avustralya'nın liderleri, Güney Pasifik Okyanusu'nda başta Çin'in etkisinin artması olmak üzere büyük güç rekabetiyle giderek daha fazla karşı karşıya kalırken bu ay daha yakın askeri bağlar kurma sözü verdi.
Bölge, geçmişte Batılı ülkeler tarafından ihmal edilmişti. Ancak son yıllarda Pekin’in Pasifik liderleri üzerinde nüfuz kurma çabalarının boyutu daha görünür hale geldikçe bu tutum keskin biçimde değişti.
Bu durum, askeri gemi ve uçakları çoğunlukla insani yardım ve afet durumlarında kullanan Yeni Zelanda için de zorluk yarattı.
Ayrıca, 5 milyon nüfuslu ve az sayıda düşmana sahip uzak bir ülkede savunma harcamalarının artırılması ihtiyacını anlatmak için yeni bir gerekçe üretmeyi gerektirdi.
Savunma Bakanı Judith Collins, “Mesafe artık Yeni Zelanda’ya eskisi kadar koruma sağlamıyor. Ve savunma, ihtiyaç duyulana kadar rafa kaldırılabilecek bir şey değil,” dedi.