Korgeneral Res. Jaroslaw Gromadzinski Euronews'e verdiği mülakatta F-35 uçaklarının insansız hava araçlarını düşürmek için kullanılmasının Polonya'nın henüz hazır olmadığını gösterdiğini söylüyor.
REKLAM
9-10 Eylül gecesi Polonya hava sahası, diğerlerinin yanı sıra Rus Shahed insansız hava araçları tarafından da defalarca ihlal edildi.
Başbakan Donald Tusk'a göre en az 19 ihlal kaydedildi, ancak Polonya Cumhurbaşkanı Karol Nawrocki ve Milli Savunma Bakanı Władysław Kosiniak-Kamysz "tüm prosedürlerin düzgün işlediğini" belirtti. Hükümet Başkanı ayrıca "Polonya'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana açık bir çatışmaya hiç bu kadar yakın olmadığı" değerlendirmesinde bulundu.
Olay, Polonya sınırının hemen yakınında gerçekleştirilen Rus-Belarus askeri tatbikatı Zapad 2025 ile aynı zamana denk geldi. Bu, Ukrayna'daki savaşın başlangıcından bu yana Polonya hava savunmasının bu denli büyük çaplı ilk denemesi oldu.
"Bu birleşik bir hibrit eylemdi"
Durumun gelişimini gerçek zamanlı olarak (Salı gecesini Çarşamba'ya bağlayan gece) gözlemleyen Yedek Korgeneral Jaroslaw Gromadzinski, operasyonun karakteristik bir unsuruna dikkat çekti: fiziksel saldırıların bir dezenformasyon kampanyasıyla eşzamanlı şekilde devam etmesi.
"Bütün gece ayaktaydım. Gece saat 2'den itibaren çeşitli troller insansız hava araçlarının Ciechanów (Varşova'ya 97 km uzaklıkta) yakınlarına ulaştığı iddiasını yaydı ve dezenformasyon yaydı. Bu açıkça karma bir eylemdi: Shahed saldırısı ve medyadaki faaliyet."
Ona göre bu, eylemin açıkça provokatif olduğunu kanıtlıyor - Ruslar Polonya'nın tepki kabiliyetlerini ve tepki sürelerini test ediyordu. "Bu sabah ortalık sakinledi, bu da servislerimizin karşı koymaya başladığı anlamına geliyor. Bu bizim kabiliyetlerimiz için büyük bir testti," diye ekledi.
Polonya bu sınavı geçti mi?
General genel olarak Polonya'nın tepkisini, özellikle de hava sahasını sivil trafiğe kapatma ve NATO güçlerini kullanma yönündeki cesur kararını olumlu buluyor.
"Tehdidi ortadan kaldıran, askeri uçakların girişine izin verme kararını yürekten destekliyorum. En önemlisi de bu uçakların sadece bizim uçaklarımız değil, görev yerleri gereği Polonya'da bulunan müttefik uçakları olmasıydı. Bu da NATO'nun gücünü göstermiştir" diyen Gromadzinski, "Benim için o insansız hava araçlarını imha etmiş olmamız önemli değil - yapmamız gereken bu zaten, katılıyorum. Ama şu anda en önemli şey Polonya diplomasisinin ve müttefiklerin ne yapacağı" diye uyarıyor Euronews'e verdiği röportajda.
Tüm İttifak'tan kesin bir yanıt gelmezse, "bu Rus tarafını cesaretlendirecek ve ülkemizde daha sık ve daha derin İHA saldırılarına şahit olacağız".
Washington'un sessizliği 'kulakları rahatsız ediyor'
ABD'nin NATO Büyükelçisi Matthew Whitaker "NATO topraklarının her karışını" savunmaya hazır olduklarını belirtirken, Beyaz Saray, Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon ihlaller konusunda sessizliğini koruyor. Polonya'nın eski ABD Büyükelçisi Marek Magierowski, Wirtualna Polska için kaleme aldığı görüş yazısında bu durumu "kulak tırmalayıcı bir sessizlik" olarak nitelendirdi.
General Gromadzinski koordineli bir yanıt beklediğini de ifade ediyor. "Müttefikler perde arkasında her konuda anlaşmalı ve ardından tek bir sesle açıklama yapmalı. Diplomasimizin gücü burada yatıyor - başta ABD olmak üzere herkesi radikal bir yanıt vermeye ikna edebilecek miyiz? Mesele sadece askeri harekat değil, yaptırımların arttırılması, ablukalar, belki Kaliningrad üzerindeki hava sahasının kapatılması ya da Rusya ile işbirliği yapan ülkelere yönelik yaptırımlar."
"Bir sineğe top atışı yapmak"
Son teknoloji savaş uçaklarının drone savaşı için kullanılmasına yönelik eleştirel bir değerlendirme de ABD'nin Avrupa'daki kara kuvvetlerinin eski komutanı General Ben Hodges tarafından dile getirildi.
"NATO/USEUCOM'un harekat sahasında uzun zamandır ihtiyaç duyulan hava savunma tatbikatlarını gerçekleştirmesi gerekiyor. F-35 ve F-22'leri insansız hava araçlarına karşı kullanıyor olmamız, henüz hazır olmadığımızı gösteriyor."
General Gromadzinski de bu görüşe tamamen katılıyor. "Bu sineğe top atmak gibi bir şey. En düşük irtifada hem kinetik hem de karıştırma sistemlerini hesaba katan çok katmanlı bir hava savunma sistemi inşa etmeliyiz" diye açıklıyor.
"Dronların özelliklerini bilmek önemlidir ve bu nedenle: hız, uçuş yörüngesi, menzil ve manevra kabiliyetini analiz etmek etkili bir savunma için mühimdir. Dronlar sadece boğulamaz, kinetik olarak da ortadan kaldırılmaları gerekir."
Savunmada bir boşluk
İnsansız hava araçlarına karşı savunma sorunu iki yıl önce Ukrayna'nın bunları toplu halde kullanmaya başlamasıyla ortaya çıktı. "Tüm ülkeler savunmanın bu alt katmanında bir boşluk olduğunu keşfetti. Bu yüzden bugün başka seçeneğimiz olmamasına rağmen bu uçaklar kullanıldı," diye itiraf ediyor General Gromadzinski.
"İdeal olan, sınır boyunca konuşlandırılmış her seviyede keşif unsuruna sahip olmamızdır. Yüksek füze tavanının önemi ortada - kaldı ki biz orta seviyedeyiz, ancak en düşük seviyeyi kaybettik," diye teşhis koyuyor.
Ona göre sistem entegrasyonu kilit önem taşıyacak.
"Bu daha yüksek füze tavanı daha karmaşık ve çok katmanlı sistemimizin inşasında bunu hemen planladık, ancak bu en düşük seviyeyi kaybettik. Bugün, bir anti-dron savaş keşif sistemi kısa sürede bu en düşük seviyede inşa edilmelidir. Bununla birlikte, ana sistemle entegre edilmelidir, böylece hedefi ve sözde hedeflemeyi tanımlayabilir ve hangi hedefi hangi araçlarla yok ettiğimizi gösterebiliriz'.
Stratejik iletişim eksikliği
General Gromadzinski bu gerilim ve korku ortamında internet fenomenlerine değil uzmanlara güvenmemiz gerektiğini vurguluyor. Gromadzinski ayrıca ülkenin savunma yapısındaki bir başka birikimi ve bir başka sorunu da ortaya koyuyor: kriz sırasında yaşanan bilgi kaosu.
"Hükümet düzeyinde stratejik iletişim sağlayan STRATCOM gibi bir şeyimiz yok. Bugün yerel bir polis karakolu bir dron bulunduğuna dair bilgi veriyordu. Böyle şeyler olmamalı. Sahte haberlerden kaçınmak adına askeri konularda bilgi merkezileştirilmeli. Vatandaş sadece bu kaynaktan bilgi alabileceğini bilmeli. Bu, Rusya'nın gerçekten iyi olduğu bir bilgi savaşıdır."