İsrailli yetkililer, aralarında Greta Thunberg’in de bulunduğu aktivistlerin güvende olduğunu ve İsrail’e götürüldüğünü açıkladı.
Gazze’ye doğru yelken açan Küresel Sumud Filosu'nun aktivistleri, çarşamba gecesi geç saatlerde İsrail donanmasının üç yardım gemisini durdurduğunu açıkladı.
Bunlar, Gazze'nin 70 deniz mili uzaklığında seyreden Sirius, Alma ve Adara gemileriydi.
Filo, Greta Thunberg, Nelson Mandela’nın torunu Mandla Mandela ve birkaç Avrupa Parlamentosu üyesinin de aralarında bulunduğu yaklaşık 50 gemi ve 500 aktivistten oluşuyor.
Filo, sembolik miktarda insani yardım malzemesi taşıyor.
Aktivistler, İsrail donanmasının üç yardım gemisini durdurduğu detayını paylaşırken, İsrailli yetkililer, aralarında Greta Thunberg'in de bulunduğu kişilerin güvende olduğunu ve İsrail'e götürüldüğünü aktardı.
İsrail Dışişleri Bakanlığı, Thunberg’in gemi güvertesinde otururken kendisine bir su şişesi ve yağmurluğun verildiği anlara ilişkin görüntüleri X üzerinden paylaştı. “Greta ve arkadaşları güvende ve sağlıklı,” denildi.
İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, İsrail operasyonunun 2-3 saat süreceğini belirtti. Devlet televizyonu Rai’ye yaptığı açıklamada teknelerin İsrail’in Aşdod Limanı’na çekileceğini, aktivistlerin önümüzdeki günlerde sınır dışı edileceğini söyledi.
Ayrıca, İsrail askerlerine “şiddete başvurmamaları" talimatının verildiğini sözlerine ekledi.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, İsrail'in yardım gemilerini durdurmasını kınarken, bunu bir “terör eylemi” ve "uluslararası hukukun ağır ihlali" ifadeleriyle tanımladı.
Bakanlık, İsrail güçlerince gözaltına alınan Türk vatandaşları ve diğer yolcuların derhal serbest bırakılması için girişimlerin başlatıldığını duyurdu.
Filodaki Amerikalı gazilerden Greg Stoker, yaklaşık bir düzine donanma gemisinin yardım gemilerine yaklaştığını açıkladı.
Stoker paylaştığı videoda, “Şu anda gemilerimizle iletişime geçiyorlar; motorlarımızı kapatmamızı ve talimatları beklememizi söylüyorlar. Aksi halde gemilerimiz ele geçirilecek ve sonuçlarına katlanacağız,” diyor.
Yardım filosu ‘tehlikeli bölge’ye yaklaşıyor
Çarşamba günü gemiler, Mısır’ın kuzeyindeki uluslararası sularda seyir halindeydi ve aktivistler ile diğer gözlemcilere göre "tehlikeli bölge"ye giriş yaptı.
Bu bölge uluslararası sularda bulunuyor, ancak İsrail donanması geçmişte abluka kırmayı deneyen gemileri burada durdurmuş ve Kürese Sumud Filosu da geçmemesi konusunda uyarılmıştı.
Aktivistlere göre gece boyunca iki İsrail savaş gemisi, Alma ve Sirius gemilerini hedef alarak agresif şekilde yaklaştı ve gemilerdeki canlı yayın kameraları dahil iletişimde aksamalar meydana geldi.
Sirius gemisindeki aktivist Lisi Proença, "Bu bir gözdağıydı. Görmemizi istediler," diye konuştu.
Çarşamba günü öğleden sonra bazı teknelerde ortamın daha sakin olduğu görüldü. Aktivistler, Gazze halkıyla dayanışma için “Filistin’e özgürlük” sloganı attı. Arka planda müzik sesleri duyuluyordu.
Durdurulmadıkları takdirde, Barselona Limanı’ndan bir ay önce yola çıkan filonun perşembe günü sabahı Gazze kıyılarına ulaşması bekleniyordu.
Ancak aktivistler, bunun pek mümkün olmadığını, İsrail’in her an kendilerini durdurabileceğini söyledi.
İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, filonun "provokasyon amacı" taşıdığını söyleyerek, yardımların Gazze’ye başka yollarla ulaştırılması gerektiğini belirtti. “Henüz çok geç değil."
İsrail hükümeti, filodaki bazı üyeleri Hamas’la bağlantılı olmakla suçladı. Aktivistler ise bu iddiaları kesin bir dille reddetti ve İsrail’in olası saldırıları "meşrulaştırmaya çalıştığını" savundu.
İspanya ve İtalya gibi bazı ülkeler, filoya yolculuklarının bir bölümünde savaş gemileriyle eşlik ettikten sonra, aktivistlere geri dönmeleri ve çatışmadan kaçınmaları çağrısı yaptı.
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, salı gecesi yaptığı açıklamada filonun eylemlerinin ABD Başkanı Donald Trump’ın sunduğu barış planını zayıflatabileceğini söyledi.
Buna karşın İspanya Başbakanı Pedro Sanchez aktivistleri savundu.
Pedro Sanchez, “Unutmamak gerekir ki bu bir insani yardım misyonudur ve İsrail yardımların girişine izin verseydi buna gerek kalmazdı,” dedi ve İspanyol katılımcıların tam diplomatik korumadan yararlanacağını ekledi.
“İsrail’e karşı bir tehdit ya da tehlike oluşturmuyorlar,” dedi.
Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne göre, bir devlet yalnızca kıyılarından 12 deniz mili (19 km) uzaklığa kadar yetki sahibi.
Genel olarak, devletlerin uluslararası sularda seyreden gemilere el koyma hakkı yok, fakat silahlı çatışma halinde bu durum geçerliliğini yitiriyor.
Kudüs'teki Hebra Üniversitesi’nden uluslararası hukuk uzmanı Yuval Shany'e göre, İsrail, ablukanın askeri açıdan haklı olduğu ve filonun ablukayı kırmaya çalıştığı durumlarda, yardım gemilerini önce uyararak durdurabilir. Fakat ablukanın gerçekten haklı olup olmadığı ve yasal geçerliliği tartışmalı.
Filodaki aktivistler, sivil ve silahsız olduklarını ve insani yardım geçişlerinin uluslararası hukuk tarafından güvence altına alındığını söylüyor.