Avrupa Komisyonu, iki hafta içinde açıklanacak savunma yol haritasını şimdi detaylandırıyor. Liderler ise karar almak üzere başka bir zirvede tekrar toplanacak.
Çarşamba günü Kopenhag’da toplanan AB liderleri, drone ve anti-drone teknolojilerinin hızla geliştirilmesi ve dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna’ya kredi sağlamak için kullanılmasına “geniş destek” verdi.
Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa, gayriresmi buluşmanın ardından yaptığı açıklamada, “Liderler, Avrupa’nın güvenliğini güçlendirecek öncelikli projelere geniş ölçüde destek verdi. Bunlar arasında 'Avrupa Drone Duvarı' ve 'Doğu Kanadı Gözetimi' projeleri de var,” dedi.
Toplantı öncesinde Avrupa Komisyonu, diğer fikirlerin yanı sıra acil olarak finanse edilmesi ve uygulanması gerektiği düşünülen 4 kritik projenin ana hatlarını çizdiği "Kapsam Belgesi" olarak adlandırılan bir belge yayınladı. Bunlar arasında "Avrupa Drone Duvarı", "Doğu Kanadı Gözetimi", "Hava Savunma Kalkanı" ve "Savunma Uzay Kalkanı" bulunuyor.
Avrupa liderlerini ağırlayan Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Komisyon’un önerilerinin “geniş destek” gördüğünü söyledi.
“Drone üretimimizi, anti-drone kabiliyetlerimizi güçlendirmemiz gerekiyor. Buna, dışarıdan gelen ihlalleri tespit edip etkisiz hale getirebilecek Avrupa çapında bir anti-drone ağı kurmak da dahil. Yani Avrupa, Ukrayna’da halihazırda yapılanlardan esinlenerek, ileri düzey drone çözümleri geliştirmesini sağlayacak bir ekosistem yaratmalı,” dedi.
Frederiksen söz konusu projelerin doğu kanadına, yani Rusya’ya yakın bölgelere fayda sağlayacağını vurguladı ancak bunun doğu ile batı arasında "bir çekişme yaratmadığını" belirtti.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, hava sahasının ihlal edilmesinin bir tür “hibrit savaş” taktiği olduğunu ve Avrupa’nın buna güçlü ve kararlı bir şekilde yanıt vermesi gerektiğini söyledi.
“En güçlü caydırıcılığı hızlı ve kapsamlı bir şekilde sağlamalıyız. Bugünkü tartışmaların odak noktası da buydu. Barışın korunması, Avrupa Birliği’nin temel görevlerinden biri ve şu anda buna acil ihtiyaç var,” diye ekledi.
Komisyon’un birimleri, liderlerin Kopenhag'daki görüşlerine dayanarak iki hafta içinde bir yol haritası hazırlayacak. Çalışmada belirlenen hedefler yer alacak ve liderler, ay sonunda yapılacak resmi zirvede karar verecek.
Liderler Kopenhag’da çoğunlukla drone projelerini tartıştı. Aynı zamanda Ukrayna’ya mali ve askeri desteği artıracak yeni önlemleri de görüştüler. Bu konu, Avrupa’nın savunma stratejisiyle doğrudan ilişkili olarak değerlendiriliyor.
Frederiksen, “Ukrayna’ya güvenlik garantileri sağlamaktan çok söz ediyoruz ama aslında durum tam tersi: Ukrayna bugün Avrupa’nın güvenlik garantisi. Onlara verdiğimiz destek, doğrudan kendi güvenliğimize yaptığımız bir yatırım,” dedi.
Liderler, dondurulmuş Rus varlıklarından Ukrayna'ya 140 milyar euroluk kredi verilmesi önerisini de ele aldı. Bu meblağın önemli bir bölümü Brüksel'de, finansal kuruluş Euroclear'ın kasasında tutuluyor.
Kredi, aşamalı olarak ve belirli koşullara bağlı şekilde ödenecek. Ukrayna bu “Tazminat Kredisi”ni ancak Rusya verdiği zararı tazmin etmeyi kabul ettikten sonra geri ödeyecek. Ardından Komisyon Euroclear’a, Euroclear da Rusya’ya ödeme yapacak.
Plan genel olarak liderler tarafından desteklense de Belçika Başbakanı Bart De Wever bazı çekincelerini dile getirdi. Tartışma sırasında söz alarak hukuki ve teknik kaygılarını paylaştı.
Belçika açısından temel sorun, risk yönetimi: Olası bir aksilik, temerrüt veya dava durumunda, bunun AB olarak nasıl yönetileceği ve Euroclear’ın ev sahibi olarak Belçika’nın bu yükü tek başına üstlenip üstlenmeyeceği.
Toplantının sonunda von der Leyen, De Wever’in endişelerini gidermeye çalıştı: “Belçika’nın tek başına bu riski üstlenmesi kesinlikle mümkün değil. Riskler, tüm üyeler arasında paylaşılmalı."