Görüşmelere dair bilgi sahibi bir yetkili, Trump’ın 'hızlı anlaşma' isteğine rağmen sürecin birkaç gün sürebileceğini söyledi.
İsrail ve Hamas heyetleri, ABD’nin Gazze’deki savaşı sona erdirme umuduyla desteklediği dolaylı görüşmelere pazartesi günü Mısır’da başladı. Taraflar, İsrail’in Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlanması gibi zorlu konularda karşı karşıya.
Hem İsrail hem Hamas, Donald Trump’ın önerdiği planın temel ilkelerini kabul ettiklerini açıkladı. Bu plana göre çatışmalar sona erecek, rehineler serbest bırakılacak ve Gazze’ye insani yardım akışı sağlanacak. Plan, Arap ve Batılı ülkelerin de desteğini aldı. Washington, bunun savaşın bitişine en çok yaklaşılan an olduğunu vurguluyor.
Trump: “Hızlı Hareket Edin”
Trump, sosyal medyada yaptığı paylaşımda, “İlk aşamanın bu hafta tamamlanması gerektiğini öğrendim, herkesten HIZLI HAREKET ETMELERİNİ istiyorum,” dedi.
Ancak taraflar, daha önceki ateşkes girişimlerini başarısız kılan bazı kritik detaylarda netlik arıyor. Trump, görüşmeler süresince İsrail’e Gazze bombardımanını askıya alma çağrısında bulundu. Gazze’deki kaynaklar, İsrail’in saldırılarını kısmen azalttığını ancak tamamen durdurmadığını bildirdi.
Görüşmeler Şarm El Şeyh’te Başladı
Mısır devlet televizyonu, görüşmelerin Kızıldeniz kıyısındaki Şarm El Şeyh’te başladığını duyurdu. Görüşmeler, Hamas’ın 1200 İsrailliyi öldürüp 251 kişiyi rehin aldığı ve savaşın fitilini ateşlediği saldırının ikinci yıldönümünün hemen öncesine denk geldi.
İsrail’in misilleme operasyonlarında bugüne dek 67 binden fazla Filistinli öldürüldü. 2,2 milyon Gazzelinin büyük bölümü evsiz ve yıkıntılar arasında yaşam mücadelesi veriyor.
Mısır kaynaklarına göre Hamas, İsrail’in rehineler serbest bırakıldıktan sonra askerlerini gerçekten geri çekip çekmeyeceğine dair garanti istiyor.
'Anlaşma olmazsa ölüm fermanı'
Gazze sakinleri için ateşkes artık son umut. 20 yaşındaki Gharam Muhammed, ailesiyle birlikte merkez Gazze’ye sığınmış durumda: “Eğer bir anlaşma olursa kurtuluruz. Olmazsa, ölüm cezasına çarptırılmış gibiyiz.”
İsrail içinde de rehinelerin evlerine dönebilmesi için savaşın bitmesini isteyenlerin sayısı artıyor. Ancak Başbakan Netanyahu’nun kabinesindeki aşırı sağcı isimler, çatışmaların durmasına karşı çıkıyor.
Görüşmelere dair bilgi sahibi bir yetkili, Trump’ın 'hızlı anlaşma' isteğine rağmen sürecin birkaç gün sürebileceğini söyledi. Rehinelerin 72 saat içinde serbest bırakılması talebinin, özellikle ölen rehinelerin cenazelerinin bulunması gerektiği için, gerçekçi olmayabileceği belirtildi.
Bir Filistinli yetkili ise 'derin güvensizlik' nedeniyle bir atılım beklemediğini ifade etti: “Hamas ve diğer gruplar, İsrail’in rehineleri aldıktan sonra görüşmeleri yarıda kesmesinden endişe ediyor.”
Tarafların heyetleri
İsrail heyetinde Mossad ve Şin Bet istihbarat kurumlarından yetkililer, Netanyahu’nun dış politika danışmanı Ophir Falk ve rehineler koordinatörü Gal Hirsch bulunuyor. Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer’in de ilerleyen günlerde katılması bekleniyor.
Hamas heyetine ise örgütün sürgündeki Gazze lideri Halil el-Heyya başkanlık ediyor. El-Heyya, geçen ay Doha’da düzenlenen bir İsrail hava saldırısında oğlunu kaybetmişti.
Hamas, açıklamasında görüşmelerin 'rehinelerin Filistinli mahkumlarla takası, İsrail ordusunun Gazze’den çekilmesi ve kalıcı ateşkes' hedefleriyle yürütüleceğini belirtti.
Ancak Trump’ın planında yer alan ve İsrail’in ısrarla talep ettiği “Hamas’ın silahsızlanması” şartı, taraflar arasındaki en tartışmalı konu. Hamas, ''İsrail işgali sonlanmadan ve bir Filistin devleti kurulmadan silah bırakmayacağını'' yineledi.
Pazartesi günü İsrail, geçen hafta Gazze’ye yardım götürmeye çalışan filodan gözaltına alınan aktivistleri sınır dışı etti. Sınır dışı edilenler arasında İsveçli iklim aktivisti Greta Thunberg de bulunuyor.