ABD Başkanı artık Rusya'ya ve Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaşa odaklanmak istediğini belirtti. Aylar süren diplomatik çabaların ardından Trump barış sağlama başarısını tekrarlayabilir ve Moskova'nın Ukrayna'ya açtığı savaşı sona erdirebilir mi?
REKLAM
ABD Başkanı Donald Trump, Gazze'de ateşkes anlaşmasının sağlandığını ve artık Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaşı sona erdirmeye odaklanmayı planladığını açıkladı.
Pazartesi günü Hamas yaşayan 20 İsrailli rehineyi serbest bırakırken, İsrail de hapishanelerinde tuttuğu yaklaşık 2 bin Filistinliyi serbest bıraktı. Her iki taraf da çatışmaların 10 Ekim'de sona erdirilmesi konusunda anlaşmaya varmıştı.
Ukrayna Cumhurbaşkanı tarafından da teyit edildiği üzere, Ukrayna için olası bir ateşkes ve bundan sonra atılacak adımlar muhtemelen Volodimir Zelenskiy ile Trump arasında cuma günü Washington'da yapılacak görüşmede ele alınacak.
Zelenskiy pazartesi günü gazetecilere yaptığı açıklamada, "Başkan'a (Trump'a) önermek istediğim adımların sırasını tartışmamız gerektiğini düşünüyorum," dedi.
Pazartesi günü İsrail parlamentosuna hitap eden Trump, barış çabalarının henüz bitmediğini ve bundan sonra Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşını sona erdirmesini istediğini söyledi.
Trump Knesset'teki zafer konuşmasında, "(İran'la) bir barış anlaşması yapabilirsek harika olur," dedi ve ekledi. "Önce Rusya'yı halletmeliyiz."
"Önce Rusya'ya odaklanalım."
Trump aylardır Rusya ve Ukrayna arasında bir ateşkes anlaşması sağlamaya çalışıyor ancak Kremlin'in, Trump'ın arabulucu olarak katılımıyla bile Zelenskiy ile doğrudan müzakere fikrini reddetmesi nedeniyle çabaları durmuş durumda.
Zelenskiy, "Hamas bile anlaşma yapma zekâsına sahip ama Putin değil," dedi.
Moskovalı yetkililer Ukrayna yönetimiyle herhangi bir müzakereye katılmayı defalarca reddetmiş, sadece ağustos ayında Alaska'da Trump ve Vladimir Putin arasında bire bir görüşmeyi kabul etmişti.
Ancak ABD Başkanı'nın Gazze barış planı ve İsrailli rehinelerin iadesi Kiev'e yeni bir umut verdi.
Zelenskiy pazartesi günü X'te yaptığı bir paylaşımda, "Dünyanın bir bölgesinde barış sağlandığında, yaşamın hâlâ tehdit altında olduğu diğer bölgelerde de barış için daha fazla umut doğuyor," dedi ve Ukrayna'nın "Orta Doğu için bugünkü sonuca yol açan tüm çabaları" memnuniyetle karşıladığını sözlerine ekledi.
"Rehineler serbest bırakıldı ve Gazze'deki savaş sona eriyor. Bu gerçekten olağanüstü bir olay."
"Ukrayna için de barış gününün gelmesi için çalışıyoruz," diyen Zelenskiy, Trump'ı "işe yarayan" "liderliği ve kararlılığı" nedeniyle kutladı.
"Rus saldırganlığı istikrarsızlığın son küresel kaynağı olmaya devam ediyor ve eğer Orta Doğu'da ateşkes ve barış sağlandıysa, küresel aktörlerin liderliği ve kararlılığı kesinlikle bizim için de işe yarayabilir, Ukrayna'da, Avrupa'da ve bu yapılabilir."
Barış görüşmelerinde ortak payda
ABD öncülüğündeki iki barış sürecinin ortak noktası sadece Washington'un liderliği ve inisiyatifi değil, aynı zamanda Trump'ın özel elçisi.
Pazartesi günü İsrail Parlamentosu Knesset'te konuşan Trump, Moskova ile bir barış anlaşması müzakere etmeye çalışan ve Putin'le birçok kez görüşen Steve Witkoff'u öne çıkardı.
Trump, Rusya Devlet Başkanı ile yaptığı görüşmelerden birinin hemen ardından Witkoff'u aradığını ve görüşmenin bitmesini beklediğini anlattı. Ancak kendisine sürecin halen devam ettiği söylendi.
"Beş saat sonra dışarı çıktı. 'Beş saat boyunca ne konuştunuz?' diye sordum. O da, 'Bir sürü ilginç şey' dedi. Ama beş (saat) boyunca bunun hakkında konuşamazsınız," dedi.
Trump, Witkoff'un o sırada "Rusya hakkında hiçbir fikri olmadığını, Putin hakkında çok fazla fikri olmadığını, siyaset hakkında çok fazla şey bilmediğini" ancak ABD Başkanı'nın aradığı "o niteliğe" sahip olduğunu da sözlerine ekledi.
Trump'ın Gazze'deki ateşkes anlaşmasına yaklaşımı ile Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaşa son verme çabaları arasındaki olası bir diğer ortak payda da ABD Başkanı'nın Knesset konuşmasında defalarca bahsettiği "güç yoluyla barış" kavramı.
Zelenskiy, Rusya'yı Ukrayna'ya karşı savaşını durdurmaya zorlamak için bu kavramın uygulanması konusunda ısrarcı ve cuma günü Trump ile görüşmeyi planlıyor.
ABD Başkanı'nın göreve geldiği Ocak ayından bu yana Trump ve Zelenskiy arasında gerçekleşen beşinci görüşme olan bu toplantı, Rusya'nın Ukrayna'nın enerji altyapısına yönelik saldırısının ardından liderlerin geçtiğimiz günlerde Ukrayna'nın hava savunması ve uzun menzilli yetenekleri konusunda yaptıkları iki telefon görüşmesini takip edecek.
Ancak Zelenskiy, bu görüşmelerin tüm kilit konuları ele almak için "yeterli olmadığını" söyledi.
Trump geçtiğimiz günlerde Ukrayna'ya bin 600 ila 2 bin 500 kilometre menzildeki hedefleri vurabilen uzun menzilli seyir füzeleri Tomahawk'lar tedarik etme olasılığını dile getirmişti.
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, "Tomahawk'lar konusunun Moskova için son derece endişe verici olduğunu" söyledi.
Rus devlet medyasında yer alan açıklamalarında Peskov, "Şu an gerilimin her yönden tırmanmakta olduğu gerçeği açısından gerçekten çok dramatik bir an," dedi.