Cheney, başkan yardımcılığı görevini sıradan bir protokol pozisyonu olmaktan çıkararak, perde arkasında ülke politikasına yön veren bir merkez haline getirdi.
ABD tarihinin en etkili ve en tartışmalı başkan yardımcılarından biri olan, Irak işgalinin en güçlü savunucularından Dick Cheney, 84 yaşında hayatını kaybetti.
Sessiz ama son derece etkili bir figür olan Cheney, hem baba hem de oğul Bush dönemlerinde görev aldı. Baba George H. W. Bush döneminde Savunma Bakanı olarak Körfez Savaşı’nı yönetti. 'Oğul' George W. Bush döneminde ise başkan yardımcılığı yaparak Beyaz Saray’da adeta 'gizli bir operasyon şefi' gibi hareket etti.
Bush yönetiminin kilit kararlarında -özellikle 'terörle mücadele', Irak savaşı, başkanlık yetkileri ve enerji politikaları gibi konularda- belirleyici bir rol oynadı. 11 Eylül 2001 saldırılarının ardından uygulamaya konan sert güvenlik, gözetim ve sorgulama yöntemlerini yıllar boyunca savunmayı sürdürdü.
Cheney, beş kalp krizi geçirdikten sonra kalp nakli olmuştu. 2013’te ''Her sabah gülümseyerek uyanıyorum, bana verilen her yeni gün için minnettarım,” demişti. Ancak görevdeyken bile kalp rahatsızlığıyla yaşadı. Hatta kalp pili cihazının kablosuz bağlantı özelliğini 'teröristler uzaktan öldürücü sinyal göndermesin' diye devre dışı bıraktığını açıklamıştı.
Cheney, başkan yardımcılığı görevini sıradan bir protokol pozisyonu olmaktan çıkararak, perde arkasında ülke politikasına yön veren bir merkez haline getirdi. Soğukkanlı tavrı, sabit duran yarım gülümsemesi ve perde arkasında güçlü etkisi nedeniyle muhalifleri onu 'gizli kuklacı' olarak tanımlıyordu. Kendisi de bu imajla alay etmişti: “Ben köşede, deliğinden hiç çıkmayan kötü dahi miyim? Aslında böyle çalışmak oldukça iyi.''
Destekçileri için ise Cheney, 'sarsıntılı bir dönemde kararlılığını koruyan bir lider' olarak görüldü.
Görevden ayrıldıktan sonra Wyoming eyaletindeki Jackson Hole’a yerleşti. Kızı Liz Cheney de burada ev aldı ve 2016’da babasının bir zamanlar temsil ettiği Wyoming Kongre koltuğunu kazandı. Baba-kız, Donald Trump döneminde yeniden siyaset sahnesine birlikte çıktı. Dick Cheney, 2022’de kızı Liz’e, 6 Ocak Kongre baskınını araştıran komitedeki görevinde destek verdi. Ancak Liz Cheney’nin Trump’ın azledilmesi yönünde oy kullanması, Cumhuriyetçi tabanda sert tepki topladı ve ön seçimleri kaybetmesine yol açtı.
Dick Cheney'in kendisi de Trump'a destek vermediğini ve seçimlerde Demokrat aday Kamala Harris'e oy verdiğini bildirmişti.
Rumsfeld’in öğrencisinden Washington’un karar vericisine
Dick Cheney’nin Washington kariyeri 1968’de bir Kongre bursiyeri olarak başladı. Eski Pentagon şefi Donald Rumsfeld’in yanında yetişti. Sonra Beyaz Saray Genel Sekreterliği’ne kadar yükseldi ve 34 yaşında bu göreve gelen en genç isim oldu.
1989’da George H. W. Bush tarafından Savunma Bakanı olarak atandı ve 1990-91 Körfez Savaşı’nda ABD ordusunun Irak’ı Kuveyt’ten çıkarmasını yönetti. Daha sonra özel sektöre geçti ve Dallas merkezli enerji devi Halliburton’un CEO’su olarak görev yaptı.
Nebraska’da doğan Cheney, Wyoming Üniversitesi mezunuydu.
Türkiye ile bağlantısı
Dick Cheney’nin Türkiye ile ilişkileri, özellikle 1990-91 Körfez Savaşı ve 2003 Irak işgali dönemlerinde öne çıktı. Ayrıca başkan yardımcılığı sırasında, Türkiye’nin NATO içindeki rolünü güçlendirme çağrıları yaptı ve enerji güvenliği konusunda Ankara’yı 'bölgesel kilit ortak' olarak tanımladı. Cheney, 2002 yılında Türkiye’yi ziyaret ederek dönemin Başbakanı Bülent Ecevit ve Genelkurmay Başkanı Hüseyin Kıvrıkoğlu ile görüşmüştü.
Bu ziyaret, ''Cheney, Türkiye'yi savaşa sokmaya geliyor,'' diye yorumlanmış ve sol partilerin protestosuna neden olmuştu.