Savaş, eski Devlet Başkanı Ömer El Beşir'in darbeyle görevden alınmasının ardından Hızlı Destek Kuvvetleri ile ordu arasındaki gerilimin patlak vermesiyle başladı.
Avrupa Birliği (AB), ulusal orduyla iki yılı aşkın süredir süren savaşta işlediği "ağır vahşetler" nedeniyle Sudan'ın paramiliter grubu Hızlı Destek Kuvvetleri'nin üst düzey bir liderine yaptırım uyguladı.
Abdel-Rahim Hamdan Dagalo’ya yönelik yaptırım kararı, grubun özellikle geçen ay Darfur’un batısında, ordunun son kalesinin ele geçirildiği bölgede işlenen suçlar nedeniyle alındı.
AB ve ABD, Sudan ordusuyla güç mücadelesi içinde olan Hızlı Destek Kuvvetleri’ne daha önce de benzer yaptırımlar getirmişti.
Washington, çatışmanın henüz başlarında, Eylül 2023’te Dagalo’ya yaptırım uygulamıştı.
Dagalo, grup içinde ikinci sırada yer alıyor ve grubun lideri olan, Hemedti adıyla bilinen Mohamed Hamdan Dagalo’nun kardeşi.
Dışişleri Konseyi'nden yapılan açıklamada "Avrupa Birliği, el-Faşir şehrinin ele geçirilmesi de dâhil olmak üzere, Sudan'da Hızlı Destek Kuvvetleri tarafından işlenen ve devam eden vahim zulümleri en güçlü ifadelerle kınıyor," dendi.
Avrupa Komisyonu'na göre yaptırımlar Dagalo'ya AB çapında seyahat yasağı getiriyor, bazı mal varlıklarını donduruyor ve 27 ülkeden oluşan blok içinde dolaylı ya da doğrudan kar elde etmesini ya da diğer kaynaklardan yararlanmasını yasaklıyor.
AB dış politika şefi Kaja Kallas gazetecilere yaptığı açıklamada, "Bu, uluslararası toplumun sorumluların peşine düşeceğine dair bir sinyal," dedi.
Savaşla ilgili olarak "Durum hızla kötüleşiyor," diyen Kallas, el-Faşir'in ele geçirilmesinin "bu savaşta yıkıcı bir sayfa daha açtığını" sözlerine ekledi.
Şehri ordudan alıp tüm Darfur bölgesini fiilen ele geçirmeden önce 18 aydan fazla bir süre boyunca el-Faşir'i kuşatan Hızlı Destek Kuvvetler ise herhangi bir tepki göstermedi.
Grubun saldırılarında yüzlerce kişi öldü ve on binlerce kişi aşırı kalabalık kamplara sığınmak zorunda kaldı.
Avrupa Komisyonu sözcüsü Anouar el-Anouni, AB'nin Sudan'daki çatışmanın her iki tarafına karşı aldığı tedbirlerin şiddetini arttırdığını söyledi:
"Bu bir düşüş değil. Bu, kademeli ve ilerici bir yaklaşımın parçası."
Silahlı güç mücadelesi
Ordu ve örgüt arasındaki savaş 2019'da eski Devlet Başkanı Ömer El Beşir'in darbeyle görevden alınmasının ardından demokratik geçişi sağlaması gereken iki eski müttefik arasındaki gerilimin patlak vermesiyle 2023'te başladı.
Hemedti ile Sudan ordu komutanı Abdülfettah el Burhan arasında, 100 bin kişilik örgütü orduyla birleştirme planları ve birleşik yeni güce kimin liderlik edeceği konusunda tartışmalar çıktı.
Her iki generalin de iktidar konumlarından vazgeçmek ve potansiyel olarak servet ve nüfuzlarını kaybetmek istemediklerine dair şüpheler vardı.
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre çatışmalar en az 40 bin kişinin ölümüne ve 12 milyon kişinin yerinden edilmesine neden oldu. Ancak yardım grupları gerçek ölü sayısının çok daha fazla olabileceğini söylüyor.
AB, sivillerin kasıtlı olarak hedef alınmasının, etnik temelli cinayetlerin, sistematik cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin, bir savaş silahı olarak aç bırakmanın ve yardım erişimini engellemenin savaş suçu ve insanlığa karşı suç teşkil ettiğini bildirdi.
Paramiliter grup cuma günü yaptığı açıklamada, ateşkes için uluslararası çabaları memnuniyetle karşıladığını belirtirken, ordunun "barışa ulaşmanın önündeki gerçek engel" olduğunu savundu.
Bu ayın başlarında örgüt, ABD liderliğindeki bir arabulucu grup tarafından önerilen insani ateşkesi kabul etmişti, ancak ordu, sadece örgüt sivil bölgelerden tamamen çekildiğinde ve silahsızlandığında çatışmayı durdurmayı kabul edeceğini açıkladı.