ABD Başkanı Trump, Kiev’in 'seçim yapmamak için savaşı bahane ettiğini' öne sürüyor. Peki, Ukrayna'da şimdi seçimler yapılsa, sandıktan kim galip çıkar?
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, ABD Başkanı Donald Trump’ın çağrılarına yanıt vererek, Batılı ortakların seçim güvenliğini sağlamaya yardımcı olması halinde 90 gün içinde başkanlık seçimleri yapmaya hazır olduğunu söyledi.
Trump, Politico’ya verdiği röportajda, bunun Ukrayna için “önemli bir zaman” olduğunu belirterek, Kiev’i seçimleri kasten ertelemekle suçladı: “(Ukrayna) seçim yapmamak için savaşı bahane ediyor.”
Zelenskiy ise hızlı bir karşılık vererek, “Ben kişisel olarak buna hazırım,” dedi.
Mevcut yasalara göre, Rusya’nın yaklaşık 4 yıldır süren geniş çaplı işgali nedeniyle yürürlükte olan sıkıyönetim altında seçim yapılamıyor. Zelenskiy bu nedenle milletvekillerinden bu kurala istisna tanıyacak düzenleme hazırlamalarını istedi.
Zelenskiy ayrıca ABD ve Avrupa’daki ortaklarından seçimlerin güvenliği için destek talep ederek, “ABD’den açıkça yardım istiyorum. Avrupa’daki ortaklarımızla birlikte seçim için gerekli güvenliği sağlayabiliriz. Bu olursa, Ukrayna 60 ila 90 gün içinde seçim yapmaya hazır," ifadelerini kullandı.
Ukraynalılar Zelenskiy’e güveniyor mu?
Zelenskiy, 2019’daki seçimlerin ikinci turunda oyların yüzde 73’ünü alarak büyük bir zafer kazanmıştı. Ardından yapılan erken parlamento seçimlerinde de partisi Halkın Hizmetkârı çoğunluğu elde etmişti.
2019’da Ukraynalıların yaklaşık yüzde 80’i Zelenskiy’e güveniyordu. Bu oran, Rusya’nın 2022’deki geniş çaplı saldırısından hemen önce yüzde 37’ye düşse de savaşın başlamasıyla yüzde 90’a kadar yükseldi.
Yaklaşık 4 yıl sonra, Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü'nün (KIIS) bu sonbaharda yaptığı anket, Ukraynalıların yüzde 60’ının halen Zelenskiy’i desteklediğini gösteriyor.
Kim aday olur, kim kazanır?
Info Sapiens’in salı günü yayınladığı başka bir ankete göre, Ukraynalıların yüzde 20,3’ü bir sonraki seçimde Zelenskiy’e oy vereceğini söylüyor. 2019’a göre ciddi bir düşüş olsa da Zelenskiy hâlâ en popüler aday ve seçimi kazanacak gibi görünüyor.
Ona en çok yaklaşan isim ise Ukrayna’nın eski genelkurmay başkanı ve şu anda İngiltere Büyükelçisi olan General Valeriy Zalujnıy. Rusya’nın topyekûn saldırısı başladığında ülkenin savunmasını yöneten Zalujnıy, ankette yüzde 19 civarında destek alıyor.
Ancak General Zalujnıy’ın yakın zamanda siyasete girmeyi düşündüğü yok. Ekim ayında yaptığı açıklamada savaş sürerken seçim yapılmasına karşı olduğunu ve herhangi bir siyasi oluşumla ilişkisinin bulunmadığını söyledi.
Üçüncü sırada ise Ukrayna askeri istihbaratının (HUR) başındaki General Kirilo Budanov geliyor. Destek oranı yalnızca yüzde 5 civarında olsa da savaş sırasındaki kritik operasyonları nedeniyle güçlü bir itibara sahip.
Askeri figürlerin popülerliği, seçmenlerin ülkenin savunmasına ve savaş stratejisine verdiği önemin bir yansıması olarak görülüyor.
Ukraynalılar seçim istiyor mu?
Ukrayna Anayasası gereği, seçim ancak sıkıyönetimin sona ermesinin ardından yapılabiliyor. Kamuoyu da büyük ölçüde bu görüşü destekliyor.
Moskova’nın işgali sürerken seçim yapılmasını isteyenlerin oranı sadece yüzde 12.
Yüzde 22’lik bir kesim, seçimlerin ancak güvenlik garantileriyle birlikte bir ateşkes sağlandıktan sonra yapılmasını destekliyor. En büyük grup olan yüzde 63 ise seçimlerin ancak savaş bittikten sonra düzenlenmesi gerektiğini düşünüyor.
Zelenskiy de savaş sona erdiğinde ikinci dönem için aday olmayacağını söylemişti: “Ruslarla savaşı bitirirsek ikinci dönem için aday olmaya hazırım değilim; bu benim amacım değil. Ben ülkemle zor bir dönemde olmak istedim. Hedefim savaşı bitirmek.”