Kiev açısından AB üyeliği, NATO sürecinin tıkanmasının ardından Batı’ya bağlanma hedefinin merkezinde yer alıyor.
Avrupa Birliği, devam eden savaşa ve Macaristan'ın muhalefetine rağmen süreci ilerletme kararlılığıyla perşembe günü Ukrayna'ya bloğa katılmak için gereken reformların uzun bir listesini sundu.
Ukrayna'nın Lviv kentinde toplanan üst düzey AB yetkilileri ve diplomatlar, Budapeşte tarafından resmi müzakereler engellenmeye devam ederken, gerekli reformların yaklaşık yarısını kapsayan bir talep listesinin ilerleme sağlayacağını belirtti.
Kiev açısından AB üyeliği, NATO sürecinin tıkanmasının ardından Batı’ya bağlanma hedefinin merkezinde yer alıyor.
İşte, Ukrayna’nın AB üyeliği yolunda karşı karşıya olduğu temel zorluklar.
Orban, Ukrayna için bir engel
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, üyelik müzakerelerinin savaş sürerken ilerlememesi gerektiğini savunuyor ve Ukrayna’daki Macar azınlığın hakları ile ekonomik riskleri gerekçe gösteriyor.
Diğer AB ülkelerinin tamamıyla ters düşen Macaristan, bu tutumunu korumaya devam ederken perşembe günkü toplantıya temsilci göndermedi.
Budapeşte ayrıca, AB'deki genel tutumun aksine Moskova ile yakın ilişkilerini sürdürüyor.
Danimarka’nın Avrupa İşlerinden Sorumlu Bakanı Marie Bjerre, AB’nin "yine de yola devam ettiğini" söyledi: “Ukrayna’nın AB’de bir geleceği olduğunu gören 26 üye ülkeyiz. Bu bir ‘olur mu olmaz mı’ meselesi değil, ‘ne zaman’ meselesi."
Güney Kıbrıs'ın dönem başkanlığı
2004’te AB’ye katılan Güney Kıbrıs, Ukrayna için bir yol haritası sunabilir.
Kiev'in üyelik başvurusu üzerinde çalışmayı sürdüreceğini açıklayan ada ülkesi, 1 Ocak'ta Danimarka'dan AB dönem başkanlığını devralacak.
Güney Kıbrıs’ın Avrupa İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Marilena Raouna, ABD menşeli haber ajansı The Associated Press’e yaptığı açıklamada, Kiev’in kilit reformları hayata geçirme konusundaki “olağanüstü siyasi iradesine” övgüde bulundu.
“Rusya’nın devam eden işgal savaşına rağmen Ukrayna halkı yalnızca egemenliğini savunmuyor,” dedi ve ekledi: “Aynı zamanda birliğimizin dayandığı demokrasi, özgürlük, insan onuru ve temel haklara saygı gibi ilkeleri de savunuyor.”
Reformlar
Ukrayna'nın AB'ye üye olabilmesi için yönetim sistemlerini, uygulamalarını ve kurallarını Birlik standartlarına tam olarak uyumlu hâle getirmesi gerekiyor. Bu kapsamda gerekli reformlar altı ana başlık ("küme") altında toplandı ve sürecin en az iki yıl sürmesi bekleniyor.
Perşembe günü, bu altı reform kümesinden bazılarına yönelik ayrıntılı gerekliliklerde anlaşmaya varıldı: Hukuk devleti ve demokratik kurumlar, iç pazar ve dış ilişkiler.
Ukrayna Başbakan Yardımcısı Taras Kachka, hükümeti sarsan son yolsuzluk skandalının hukuk devleti reformlarına öncelik kazandırdığını kabul etti ve uyum sürecinin hızının artık Kiev’e bağlı olduğunu söyledi.
"Resmi olarak tam bir fikir birliği olmasa da, genişleme sürecinin aynı hızla devam etmesini sağlayacak bir yöntem bulduk," dedi. "Hangi kriterleri karşılamamız, neleri yapmamız gerektiğini ve diğer tüm detayları çok net biliyoruz."
Birliğin en büyük üyesi mi olacak?
Arnavutluk, Bosna Hersek, Gürcistan, Moldova, Karadağ, Kuzey Makedonya, Sırbistan ve Türkiye ile birlikte Ukrayna dokuz aday ülkeden biri. Fakat müzakereler farklı aşamalarda ve bazıları rafa kaldırılmış halde.
Ukrayna, Rusya'nın işgal ettiği topraklar da hesaba katıldığında AB'ye dahil olması halinde yüzölçümü bakımından Fransa'yı geçerek birliğin en büyük ülkesi olacak.
Tarımda güçlü ve enerji açısından stratejik bir ülke olan Ukrayna’nın AB’ye katılması, Rusya’nın bölgedeki etkisini azaltacak ve AB değerlerinin doğuya doğru genişlemesini sağlayacak.
Perşembe günkü görüşmelere başkanlık eden Avrupa Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Marta Kos, Ukrayna’ya net bir yol haritası verilmesinin değişimi hızlandıracağını söyledi.
“Reformlar, bu sürecin merkezinde ve Ukrayna’nın bu reformları uygulamasını kimse veto edemez,” dedi. “Ukrayna AB üyesi olacak ve buna kimse karşı çıkamaz."