Ağustos 2021’de ABD, dünyanın en büyük potaş gübresi üreticilerinden biri olan Belaruskali’yi yaptırım listesine almıştı.
Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, ABD ile varılan anlaşmalar doğrultusunda farklı ülkelerin vatandaşı olan 123 kişiyi affetti. Karar, Lukaşenko’nun basın servisi tarafından duyuruldu.
Açıklamada, “Devlet Başkanı, Belarus Cumhuriyeti yasalarına göre casusluk ve terörizm dâhil farklı nitelikte suçlardan hüküm giymiş, çeşitli ülkelerin vatandaşı olan 123 kişiyi affetme kararı almıştır,” dendi.
Kasım ayı sonlarında serbest bırakılan mahkumlarla birlikte affedilenlerin toplam sayısı 156’ya ulaştı. Serbest bırakılanlar arasında İngiltere, ABD, Litvanya, Ukrayna, Letonya, Avustralya ve Japonya vatandaşları bulunuyor.
Nobel Barış Ödülü sahibi Ales Belyatski, eski cumhurbaşkanı adayı Viktor Babariko ve muhalefet liderlerinden Maria Kolesnikova da serbest bırakılan isimler arasında yer aldı. Affedilen 123 kişinin tamamı, Belarus vatandaşları da dâhil olmak üzere, derhal Belarus’tan sınırdışı edildi.
Serbest bırakılanlar arasında, TUT.BY’nin eski genel yayın yönetmeni Marina Zolotova da bulunuyor. Zolotova, 2023 yılında 12 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Ayrıca “Viasna” İnsan Hakları Merkezi’nden Valentin Stefanoviç ve Uladzimir Labkovich’in de affedildiği bildirildi.
Bu gelişmeden birkaç saat önce ABD’nin Belarus potaş gübresine yönelik yaptırımları kaldırdığı açıklanmıştı. Duyuru, Minsk’te Lukaşenko ile görüşen ABD Başkanı’nın Belarus Özel Temsilcisi John Cole tarafından yapıldı.
Cole, “Başkan Trump’ın talimatıyla ABD, potaşa yönelik yaptırımları kaldırıyor,” dedi.
“Bunun Belarus açısından çok olumlu bir adım olduğunu düşünüyorum. Yaptırımları şu anda kaldırıyoruz.”
ABD’li temsilci, Washington ile Minsk arasında yaptırımlar konusunda temasların süreceğini de belirtti. Cole, “İki ülke arasındaki ilişkiler normalleştikçe, giderek daha fazla yaptırım kaldırılacak,” diyerek, gelecekte hiçbir kısıtlayıcı önlemin kalmamasını umduklarını ifade etti.
Cole’a göre cuma günü başlayan ve cumartesi günü devam eden Lukaşenko ile görüşmeler “son derece verimli” geçti. ABD’li temsilci, görüşmelerde ikili ilişkilerin normalleştirilmesinin yanı sıra Rusya-Ukrayna savaşının da ele alındığını ve “Lukaşenko’nun Ukrayna’daki çatışmanın çözümüne ilişkin yararlı öneriler sunduğunu,” söyledi.
Batı’nın hile iddiaları nedeniyle tanımadığı 2020 başkanlık seçimlerinden bir yıl sonra, Ağustos 2021’de ABD, dünyanın en büyük potaş gübresi üreticilerinden biri olan Belaruskali’yi yaptırım listesine almıştı.
Ulusal İstatistik Komitesi verilerine göre Belarus, 2020 krizinden önce potaş gübresi ihracatından 2,4 milyar dolar gelir elde ediyordu. Bu rakam, ülkenin toplam ihracatının yaklaşık yüzde 8’ine, gayrisafi yurt içi hasılasının ise yaklaşık yüzde 4’üne karşılık geliyordu.
John Cole başkanlığındaki Amerikan heyeti eylül ayında da Minsk’i ziyaret etmişti. Bu görüşmenin ardından Belarus makamları, 51 mahkumu cezaevlerinden serbest bırakmış ve Litvanya’ya sınır dışı etmişti.