Ukrayna'ya düzenlenen saldırılar, Kiev’i hava savunmasının kurallarını yeniden yazmaya zorladı.
Ukrayna, hava savunmasında güçlü ve düşük maliyetli yeni 'drone avcıları'ndan yararlanıyor.
Ayaklarının altında buz tutmuş zeminin çatırdadığı gecede, seçkin bir Ukraynalı drone-avı timi uzun bir nöbete hazırlanıyor. Antenler ve sensörler hafif bir standa takılıyor, monitörler ve kumandalar sert kasalardan çıkarılıyor ve oyunun kurallarını değiştiren yeni bir silah konuşlandırılıyor.
Uçan bir termosu andıran Sting, Ukrayna’nın yerli üretim yeni önleme drone (insansız hava aracı-İHA) biri. Birliğin komutanı, bu önleyicilerin Rusya’nın giderek daha hızlı ve daha yüksek irtifada uçan intihar İHA'larına karşı etkili olduğunu söylüyor.
Ukrayna ordusunun protokolü gereği yalnızca 'Loi' çağrı adıyla anılan subay, “İmha edilen her hedef, evlerimize, ailelerimize ve enerji santrallerimize isabet etmeyen bir saldırı demek. Düşman uyumuyor, biz de uyumuyoruz,” diyor.
Ukrayna şehirleri ve enerji altyapısına yönelik her gece düzenlenen saldırılar, Kiev’i hava savunmasının kurallarını yeniden yazmaya zorladı. Sonuçta, maliyeti bin dolar kadar düşük olabilen ucuz drone avcıları geliştirildi.
2025’te yalnızca birkaç ay içinde prototipten seri üretime geçen bu önleyiciler, modern savaşın en son dönüşümünü temsil ediyor. Ukrayna’da etkili savunma; pahalı ve yenilenmesi yavaş silahlara bel bağlamak yerine, seri üretime, hızlı uyarlamaya ve düşük maliyetli sistemleri mevcut savunmaya katmanlı biçimde entegre etmeye dayanıyor.
Gönüllüler tarafından kurulan Wild Hornets girişiminin ürettiği Sting ve yeni ortaya çıkan Bullet gibi modeller, hızlanarak düşman İHA'larına çarpıyor. Bunlar, monitörlere bakan ya da birinci şahıs görüş (FPV) gözlükleri takan pilotlar tarafından uçuruluyor.
Ekonomi belirleyici bir unsur. Bullet’ı geliştiren ve hızla büyüyen General Cherry adlı girişimin stratejik konsey üyesi Andrii Lavrenovych, imha ettikleri İHA'ların maliyetinin 10 bin ila 300 bin dolar arasında değiştiğini söylüyor.
“Ciddi bir ekonomik zarar veriyoruz,” diyor.
Rusya, İran tasarımı Şahed intihar İHA'larını tercih ediyor ve jammer’lar, kameralar ve turbojet motorlarla donatılmış üçgen kanatlı bu platformun birçok varyantını üretti. Bu da iki taraf arasında sürekli bir inovasyon mücadelesi yaratıyor.
Lavrenovych, “Bazı alanlarda onlar bir adım önde. Bazı alanlarda ise biz yenilikçi bir çözüm geliştiriyoruz ve bunun bedelini onlar ödüyor,” diyor.
Washington merkezli Avrupa Politika Analizi Merkezi’nden savunma analisti Federico Borsari’ye göre, önleyici İHA'lar Ukrayna’nın ve Avrupa’nın anti-drone cephaneliğine önemli bir katkı sağlıyor.
“Ucuz önleyici İHA'lar o kadar hızlı ve o kadar önemli hale geldi ki, onları modern insansız hava aracı karşıtı sistemlerin temel taşlarından biri olarak görebiliriz. Hava savunmasında maliyet ve ölçek dengesini yeniden kuruyorlar,” diyor.
Hareket kabiliyetleri ve düşük maliyetleri sayesinde daha fazla hedefi savunabiliyorlar. Ancak Borsari, “Bunları sihirli bir çözüm olarak görmek hata olur,” uyarısında bulunuyor. Başarılarının sensörlere, hızlı komuta-kontrol sistemlerine ve eğitimli operatörlere bağlı olduğunu; milyon dolarlık füzelerden ağlara ve uçaksavar toplarına uzanan geniş bir savunma seçenekleri yelpazesinin parçası olduklarını vurguluyor.
Ukrayna ve NATO’daki savunma planlamacıları, çatışmanın her iki tarafında da drone üretiminin 2026’da hızla artmaya devam etmesini bekliyor. Bu da Avrupa’nın doğu sınırları boyunca iki yıl içinde hayata geçirilmesi planlanan ve 'drone duvarı' olarak adlandırılan katmanlı hava savunma sistemi projelerine aciliyet kazandırıyor.
Avrupa’nın doğu sınırları boyunca kurulacak bu ağ; İHA'ları tespit etmeyi, takip etmeyi ve imha etmeyi hedefliyor. Ukrayna tarzı önleyicilerin tehditleri yok etmede merkezi bir rol oynaması bekleniyor.
Ukraynalı drone üreticilerinin önümüzdeki yıl ABD’li ve Avrupalı şirketlerle ortak üretimi genişletmesi planlanıyor. Savaşta test edilmiş tasarımlar ve değerli verilerin, Batı’nın ölçeği ve finansmanıyla birleşmesi üretimi artıracak ve Ukrayna’yı NATO üyesi ülkelerin tedarik zincirlerine daha sıkı bağlayacak.
Lavrenovych’e göre kaçınılmaz bir diğer eğilim ise otomasyonun artması: “Mobil ekiplerimizin cephe hattına yaklaşmasına gerek kalmamalı; orada hedef haline geliyorlar. Askerlerimizin hayatta kalmasına yardımcı olmak için İHA'lar — kulağa ne kadar ürkütücü gelse de — yapay zekâya sahip tamamen otonom robotlara dönüşmeli.”