İrlanda Merkez Bankası, konut piyasasının 10 yıllık arz eksikliği nedeniyle zorlandığını ve her yıl on binlerce konutun daha inşa edilmesi gerektiğini belirtiyor.
REKLAMİrlanda Merkez Bankası'nın son raporuna göre, ülkenin konut krizini iyileştirebilmesi için her yıl yaklaşık 20.000 ilave konut inşa etmesi gerekiyor.
Avrupa Birliği (AB) içinde en ciddi konut krizinin yaşandığı ülkelerden biri olan İrlanda'da konut maliyetleri dudak uçuklatıyor. 2022 yılında bu rakam, AB ortalamasının iki katıydı.
Durum o kadar vahim ki aralarında Ryanair'in de bulunduğu işverenler, çalışanlarına kiralamak üzere mülk satın alarak duruma el koymaya başladı.
İrlanda Merkez Bankası'na göre, İrlanda konut piyasası 10 yılı aşkın bir süredir arz eksikliği ile mücadele ediyor.
Son 10 yılda İrlanda'nın nüfusu o kadar arttı ki, her dört kişiden üçü kiralamak ya da satın almak için uygun mülk bulamıyor. Birçok durumda, emlak maliyeti ortalama bir işçi için karşılanamaz hale geldi.
Konut inşaatı harcamaları artıyor ancak fazlasına ihtiyaç var
İrlanda hükümeti konut harcamalarını yılda tahmini 1 milyar eurodan 6.5 milyar euroya çıkararak, AB'deki en yüksek harcamalardan birini gerçekleştirdi.
Hükümetin 'Herkes için Konut' başlıklı planı, her vatandaş için uygun fiyatlı konut sağlamayı vaat ediyor. Şu ana kadar 2022 ve 2023 yıllarında 30.000'den fazla konut inşa edilmiş olup her yıl için 33.000 konut inşa edilmesi hedefleniyor.
Hedefe geçen yıl ulaşıldı ve merkez bankası "konut arzının son yıllarda anlamlı bir şekilde arttığını" kabul ediyor. Ancak yüksek talep nedeniyle konut fiyatları yükselmeye devam ediyor. İrlanda Merkezi İstatistik Ofisi'ne göre, en son konut fiyat endeksi Temmuz 2024 sonuna kadar olan 12 aylık dönemde yüzde 9,6'lık bir artış gösterdi.
Ne yapılabilir?
Merkez Bankası, "nüfus artışının son yıllarda önceki beklentileri aştığını" açıklayarak yıllık hedefin yükseltilmesi çağrısında bulunuyor.
Son 10 yılda "bastırılmış" bir talebin biriktiğini ve nüfusun önümüzdeki birkaç yıl boyunca istikrarlı bir şekilde artmasının beklendiğini tespit ediyor. Banka, arzın talebi karşılaması için yüzyılın ortasına kadar her yıl 52.000 konut inşa edilmesini öneriyor.
Merkez bankası talebi karşılamanın sadece konut sayısını arttırmakla ilgili olmadığına dikkat çekiyor. Banka, "mali kriz uzun süreli izler bıraktığı için" inşaat sektörünün verimliliğinin artırılması gerektiğini vurguluyor. Sektörün küçük işletmelere çok fazla bel bağladığını ve şirketlerin ekipmana yatırım yapmaları ve modern teknolojileri benimsemeleri gerektiğini belirtiyor.
Analize göre, sektörün mevcut ve gelecekteki konut ihtiyacını karşılayabilmesi için mevcut harcamaların ötesinde yılda 6,5 milyar euro ile 7 milyar euro arasında bir kaynağa ihtiyacı var.
Banka maliyetin yüksek olduğunu kabul ediyor ancak gecikmenin uzun vadede ekonomi için daha maliyetli olacağı konusunda uyarıyor.
Bankanın raporuna göre, konut eksikliği ve artan yaşam maliyeti İrlanda'daki iş dünyasına daha pahalıya mal olacak ve sonuçta orta vadede rekabet gücüne ve sürdürülebilir büyümeye zarar verecek.