İlaç şirketi Bayer, 2018 yılında ABD'li tarımsal kimya şirketi Monsanto'yu satın alarak yabani ot öldürücü Roundup'ı devraldı. Ancak o zamandan beri Roundup ile ilgili binlerce kanser vakası ve davalarla karşı karşıya kaldı.
REKLAM
ABD'nin Georgia eyaletinde mahkeme, Alman tarım ve ilaç devi Bayer'i Roundup adlı yabani ot ilacıyla ilgili bir davada 2,1 milyar dolar (79,8 milyar TL) tazminat ödemeye mahkum etti.
Cobb County Eyalet Mahkemesi tarafından verilen bu karar, Bayer’in Roundup ile ilgili şimdiye kadar karşılaştığı en büyük tazminat davalarından biri oldu. Karar kapsamında, 2 milyar dolar cezai tazminat ve 65 milyon dolar manevi tazminat ödenmesine hükmedildi.
Kararın açıklanmasının ardından Bayer’in hisseleri Frankfurt borsasında pazartesi sabahı yüzde 6,4 değer kaybetti.
Kanser riski nedeniyle dava açıldı
ABD'deki davacı, Roundup kullanımının kendisinde 'non-Hodgkin lenfoması'na yol açtığını savundu. Roundup, glifosat içeren bir herbisit olması nedeniyle uzun süredir kanser riski taşıdığı gerekçesiyle eleştiriliyor. Ancak Bayer, glifosatın kansere yol açtığı iddialarını reddetmeye devam ediyor.
Roundup'tan etkilenen bir başka tüketici olan O’Neil Strategic Solutions CEO’su William B. O’Neil, LinkedIn’de yaptığı paylaşımda şunları söyledi: "Bayer’in Roundup’ını onlarca yıl boyunca kullandım. Yabani otları yok etmek için harika bir üründü. Eğer büyük bir araziye sahipseniz, işinizi de çok hızlandırıyordu. Pek çok kişi gibi ben de sırtıma bir tank takıp etrafa pompalı sprey sıkıyordum. Ne maske ne de eldiven kullanıyordum. Çünkü ürünün çok güvenli olduğu söyleniyordu. Şimdi ise kanserim. Büyük B hücreli non-Hodgkin lenfoması teşhisi konuldu."
Bayer hala milyarlarca dolar ödüyor
Şirket, Roundup ile ilgili davalarda şimdiye kadar yaklaşık 10 milyar dolar tazminat ödedi. Ancak hâlâ binlerce dava sonuçlanmayı bekliyor. Bayer, bu davalar için yaklaşık 5,9 milyar dolar bütçe ayırmış durumda.
Ancak uzmanlar, dava sayısının büyüklüğü nedeniyle Bayer’in gelecekte benzer tazminatları ödeme kapasitesi konusunda endişeli.
Şirket, mahkeme kararına itiraz edeceğini duyurdu. Bayer küresel düzenleyici kurumların Roundup’ı güvenli bulduğunu öne sürerek karara karşı çıkıyor. Ayrıca, verilen cezai ve manevi tazminatın hem aşırı yüksek hem de anayasaya aykırı olduğunu savunarak, bu miktarların düşürülmesi ya da tamamen iptal edilmesi için girişimde bulunacağını belirtti.
Bayer Roundup’ı piyasadan çekebilir
Bayer, 2018 yılında ABD merkezli tarım kimyasalları üreticisi Monsanto’yu 63 milyar dolar karşılığında satın almıştı. Ancak bu satın alma, şirketi milyarlarca dolarlık davalarla karşı karşıya bıraktı.
Bu süreçte Bayer, ABD'li yasa koyucuları uyararak, yabani ot ilacına karşı açılan davalar konusunda daha fazla koruma sağlanmazsa Roundup’ı piyasadan çekmek zorunda kalabileceğini belirtti.
Şirket ayrıca, davaların eyalet yasalarına dayandırılmaması gerektiğini savunuyor. ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) ve diğer yabancı düzenleyici kurumların glifosatı güvenli bulduğunu öne sürerek, eyalet mahkemelerinin bu konuda yetkisiz olduğunu iddia ediyor.
Eğer Bayer Roundup’ın satışını durdurursa, bunun ABD tarımı üzerinde büyük etkileri olabilir. Çünkü ülkede yetiştirilen pamuk, mısır ve soya fasulyesi alanlarının büyük bir bölümü glifosata bağımlı durumda.