Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı verilerine göre, dünya şeker stoklarında şu anda 68 günden daha az bir süre yetecek kadar şeker var
REKLAMYüksek yakıt ve un maliyetlerine katlanarak ayakta kalmaya çalışan çok sayıda Nijeryalı fırıncı için şeker fiyatlarındaki artış bardağı taşıran son damla oldu ve fırınlar temelli kapandı.
Nijeryalı fırıncı Ishal Abdulrahim hızla yükselen şeker fiyatları nedeniyle ekmek maliyetlerinin artması satışların düşmesi anlamına geleceğinden üretimini yarı yarıya azaltmaya karar verdi.
Nijerya'nın 210 milyonluk nüfusunun temel gıda maddesi olan ekmeğin yapımı için şekere ihtiyaç var. Ekmek, masaya yemek koymakta zorlanan pek çok kişi için ucuz bir kalori kaynağı sunuyor.
İki ay içinde yüzde 55 oranında artan şeker fiyatları, daha az fırın ve daha az ekmek anlamına geliyor.
Dünyanın ikinci ve üçüncü en büyük ihracatçıları olan Hindistan ve Tayland'da alışılmadık derecede kurak geçen havaların hasada zarar vermesinin ardından küresel arzın azalması nedeniyle dünya genelinde şeker 2011'den bu yana en yüksek fiyatlardan işlem görüyor.
İklim fenomeni El Nino, Ukrayna'daki savaş ve para birimlerinin değersizleşmesi gibi etkenler gıda güvensizliğine katkıda bulunuyor. Zengin Batılı ülkeler daha yüksek maliyetleri karşılayabilirken, daha yoksul olanlar zorlanıyor.
Küresel şeker rezervleri El Nino nedeniyle son 14 yılın en düşük seviyesini gördü
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) küresel emtia piyasası araştırmacısı Fabio Palmeri, FAO'nun 2023-24 sezonunda küresel şeker üretiminde bir önceki yıla kıyasla yüzde 2'lik bir düşüş öngördüğünü ve bunun da yaklaşık 3,5 milyon tonluk bir kayba yol açacağını söylüyor.
Bu kısmen, küresel hava modellerini değiştiren ve kuraklıktan sellere kadar aşırı hava koşullarına neden olabilen doğa olayı El Nino'dan kaynaklanıyor. Bilim insanları iklim değişikliğinin El Nino'yu daha da şiddetlendirdiğine inanıyor.
Ayrıca şeker, etanol gibi biyoyakıtlar için giderek daha fazla kullanılıyor, bu nedenle küresel şeker rezervleri 2009'dan bu yana en düşük seviyesinde.
Brezilya dünyanın en büyük şeker ihracatçısı ancak hasadı sadece 2024'ten sonraki boşlukları kapatmaya yardımcı olacak. O zamana kadar, Sahra altı Afrika'dakilerin çoğu gibi ithalata bağımlı ülkeler savunmasız kalmaya devam edecek.
Örneğin Nijerya ham şekerinin yüzde 98'ini başka ülkelerden satın alıyor. Nijerya 2021 yılında, şeker işlemeyi geliştirme planına ters düşen rafine şeker ithalatını yasakladı ve şeker altyapısını genişletmek için 67 milyon euroluk bir proje açıkladı. Ancak bunlar uzun vadeli stratejiler. Abba Usman gibi Abujalı tüccarlar şu anda büyük sorunlarla karşı karşıya.
Usman'ın bir hafta önce 60 euroya aldığı 50 kg'lik şeker çuvalı şimdi 74 euro. Fiyatlar yükseldikçe Usman'ın müşterileri de azalıyor.
Usman, "Fiyat her gün artıyor ve biz nedenini bilmiyoruz." diyor.
El Nino mahsulleri nasıl etkiledi?
Hindistan son yüzyılın en kurak ağustos ayını yaşadı ve şeker kamışı üretiminin üçte birinden fazlasını karşılayan batı eyaleti Maharaştra'daki mahsuller kritik büyüme aşamasında bodur kaldı.
Hindistan Şeker Fabrikaları Birliği'ne göre Hindistan'ın şeker üretiminin bu yıl yüzde 8 oranında düşmesi bekleniyor. Dünyanın en kalabalık ikincş ülkesi aynı zamanda en büyük şeker tüketicisi ve şu anda şeker ihracatını kısıtlıyor.
Tayland Şeker Ekicileri Birliği Başkanı Naradhip Anantasuk, Tayland'da El Nino'nun büyüme sezonunun başındaki etkilerinin hasadın sadece miktarını değil kalitesini de değiştirdiğini söylüyor. 2024 hasat sezonunda, bu yıl 93 milyon ton olan şeker kamışının sadece 76 milyon tonunun öğütüleceğini tahmin ediyor.
Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA) tarafından hazırlanan bir rapor, Tayland'da üretimin ekim ayında yüzde 15 oranında düşeceğini öngörüyor.
Şeker üzerindeki fiyat kontrolleri üretimi daha da sınırlayabilir
Tayland 2018'den bu yana ilk kez fiyat kontrolleri uygulamaya başlayarak şeker fiyatlarındaki artışı birkaç gün içinde tersine çevirdi. Anantasuk bunun çiftçileri gelirlerini sınırlayarak şeker yetiştirmekten caydıracağını söylüyor.
REKLAMÇiftçilerin daha yüksek maliyetlerle başa çıkmalarına yardımcı olmak için toptan satış fiyatlarının yükselmesine izin verilmişti. Bu kısmen hükümetin tarlalarını yakmamaları yönündeki talebi nedeniyle oldu. Tarlaların yakılması hasadı daha ucuz hale getiriyor ancak Tayland'ın çoğunu yoğun bir dumanla kaplıyor.
Tarımsal veri ve analiz firması Gro Intelligence'ın kıdemli araştırma analisti Kelly Goughary, Brezilya'da hasadın geçen yıla kıyasla yüzde 20 daha fazla olacağının tahmin edildiğini belirtiyor. Ancak ülke Güney Yarımküre'de olduğu için küresel arz mart ayına kadar artmayacak.
USDA'ya göre bunun nedeni Brezilya'da bu yılın başlarında hava koşullarının elverişli olması ve şeker kamışı ekilen alanlardaki artış.
FAO'dan Palmeri en büyük endişe kaynağının önümüzdeki birkaç aya yönelik olduğunu söylüyor. Nüfus artışı ve artan şeker tüketiminin şeker rezervlerini daha da zorlayacağını ekliyor.
Dünyanın 68 günlük şeker stoku var
Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı verilerine göre, dünya şeker stoklarında şu anda 68 günden daha az bir süre yetecek kadar şeker var.
REKLAMUluslararası Gıda Politikası Araştırma Enstitüsü'nde kıdemli araştırma görevlisi olan Joseph Glauber, şeker stokları için "2010'dan bu yana en düşük seviyelerde." diyor.
Palmeri, USDA'ya göre geçen yıl en büyük şeker ithalatçısı olan Endonezya'nın ithalatını azalttığını ve iki numaralı ithalatçı olan Çin'in altı yıldır ilk kez yurt içindeki yüksek fiyatları dengelemek için stoklarındaki şekeri serbest bırakmak zorunda kaldığını söylüyor.
FAO ekonomisti El Mamun Amruk, daha pahalı şeker ithal etmenin, bazı ülkelerin petrol ve diğer önemli emtiaları ödemek için gerekli olan dolar ve euro gibi döviz rezervlerini tükettiğini söylüyor.
Düşük yağış Kenya'daki şeker çiftçilerini vurdu
Bir zamanlar şekerde kendi kendine yeten Kenya, şimdi bölgesel bir ticaret bloğundan yılda 200 bin ton şeker ithal ediyor. Hükümet 2021 yılında yerel çiftçileri yabancı rekabetten korumak için ithalatı sınırlandırdı ancak yetersiz yağış ve kötü yönetim nedeniyle hasat azalınca bu kararından geri döndü.
Kenya'da öğütülen şeker miktarı haziran ayından ağustos ayına kadar düzenli olarak düştü. Bunu telafi etmek için eylül ayından ekim ayına aylık ithalat iki katına çıktı. Esnaf Joseph Kuraru, bu arada 50 kg'lık bir torba yerel şekerin fiyatının iki katına çıkarak 55 euroya yükseldiğini söylüyor.
REKLAMAfrika'nın en büyük ekonomisi Nijerya'nın başkenti Abuja'daki pek çok fırın şekeri hem kekleri tatlandırmak hem de ekmeğin kabarmasını sağlayan mayayı beslemek için kullanıyor.
Ekmek genellikle yoksul hanelerin alabildiği tek gıda. Fırıncılar bu yılın başlarında yaptıkları gibi ekmek fiyatlarını yüzde 15 arttırdıklarında, bazı insanlar aç kalıyor.
Nijerya Fırıncılar Birliği Başkanı Mansur Umar ise yüksek maliyetleri yansıtmamak gibi bir seçenek olmadığını ifade ediyor.