Adidas ve Willy Chavarria, 'Oaxaca Slip-On' model ayakkabısındaki yerli Meksika tasarımını izinsiz kullandıkları için özür diledi. Dizayn, kültürel yağmacılık çerçevesinde eleştirilmişti.
REKLAM
ABD'li moda tasarımcısı Willy Chavarria, Adidas Originals ile yaptığı işbirliğinde, tasarımın ilham aldığı yerli topluluğu dahil etmeden, geleneksel bir Meksika tasarımı kullandığı için kültür yağmacılığıyla suçlanmasının ardından kamuoyundan özür diledi.
Meksika yerlilerinin el işçiliğinde derin kültürel kökleri olan el yapımı deri sandaletlerden (huarache) esinlenen 'Oaxaca Slip-On,' aralarında Başkan Claudia Sheinbaum'un da bulunduğu Meksikalı yetkililer tarafından eleştirildi.
Tartışmalar, Çin'de üretildiği bildirilen ayakkabının, kültürel mirası tasarıma ilham veren topluluklara danışılmadan ya da onlara atıfta bulunulmadan üretildiği gerçeği etrafında yoğunlaşıyor.
Önde gelen bir tasarımcı ve Calvin Klein'ın tasarımdan sorumlu eski kıdemli başkan yardımcısı olan Chavarria, BBC'ye gönderdiği açıklamada şunları söyledi "Ayakkabının bu tasarımda kendine mal edilmesinden ve Oaxacan topluluğu ile doğrudan ve anlamlı bir ortaklık içinde geliştirilmemesinden dolayı derin üzüntü duyuyorum."
Sözlerine şöyle devam etti: "Niyetim her zaman Oaxaca'nın ve yaratıcı topluluklarının güçlü kültürel ve sanatsal ruhunu onurlandırmaktı - güzelliği ve direnişi bana ilham veren bir yer. Oaxaca ismi sadece bir kelime değildir - yaşayan kültürü, insanları ve tarihidir."
“Bu durum, Oaxaca’nın Villa Hidalgo Yalalag’daki Zapotek topluluğu ve halkının hak ettiği saygı ile işbirlikçi yaklaşımın gerisinde kalıyor,” diyerek tasarımın köklerinin bulunduğu köye atıfta bulundu. “Sevginin sadece verilmekle kalmayıp, eylemle kazanıldığını biliyorum.”
Adidas'tan yapılan bir açıklamada, “Meksika’nın yerli topluluklarının kültürel zenginliğini ve zanaat miraslarının anlamını tanıyor ve değer veriyoruz,” ifadeleri kullanıldı.
“‘Oaxaca Slip-On’, Villa Hidalgo Yalalag geleneğine dayanan Oaxaca'daki bir tasarımdan esinlenmiştir. Kamuoyundan özür diliyor ve Yalalag ile kültürel miraslarını onurlandıran saygılı bir diyalog içinde işbirliği yapma taahhüdümüzü yineliyoruz,” ifadeleri kullanıldı.
Meksika Kültür Bakan Yardımcısı Marina Nunez, Adidas’ın “intihal yapılan kişilere tazminat ödenmesi” konusunu görüşmek üzere yerel yetkililerle temasa geçtiğini açıkladı.
Gelen tepkiler üzerine hem Adidas hem de Chavarria, Oaxaca Slip-On’un tanıtım materyallerini sosyal medya platformlarından kaldırdı.
Associated Press’in (AP) haberine göre, Adidas Cuma günü Meksikalı yetkililere bir mektupla yanıt vererek eleştirileri kabul etti ve etkilenen topluluklara “verilen zararı onarmak” amacıyla görüşmeler talep etti.
Meksika, son yıllarda Zara ve Shein gibi uluslararası moda markalarına, geleneksel desenlere çok yakın bulduğu tasarımlar nedeniyle defalarca itiraz etti.
Ülke, 2022 yılında yerli ve Afro-Meksikalı halkların fikri ve kültürel mülkiyetlerini korumak için federal bir yasa çıkardı. Yerli kültürel ifadelerin izinsiz kullanımı artık para ve hapis cezalarıyla cezalandırılıyor.