İtalya'da deri ayakkabılar, yün kazaklar, terzi işi takımlar gibi dünyanın en kaliteli giyim ürünlerinden bazıları üretiliyor. Ancak ülkenin bu alandaki üstünlüğü, modern tasarımın gelişim yönüyle çoğu zaman çelişen unsurlara dayanıyor.
İtalyan üreticiler, bağımsız tasarım evleri, el işçiliği ürünleri ve yerel kaynaklı malzemeleriyle uzun süredir saygı gören, küresel moda endüstrisinin devleri. Ancak 'Made in Italy' için kriz kapıda gibi görünüyor. Zira genç çırakların azalmasından yapay zekada (AI) kaydedilen gelişmelere kadar her şey, İtalyan modasının üstünlüğünü tehdit ediyor.
Venedik’te yakın zamanda düzenlenen bir konferansta, sektör uzmanları 'Made in Italy’nin geleceğe nasıl yeniden başlatılabileceğine dair vizyonlarını ortaya koydu. İtalyan modasının dünya sahnesindeki üstün konumunu koruyabilmesi için tedarik zinciri şeffaflığı ve sürdürülebilirliğin ivedilikle ele alınması gerektiği vurgulandı.
İtalyan modası için kriz
Deri ayakkabılar, yün kazaklar, terzi işi takımlar: İtalya dünyadaki en iyi giyim ürünlerinden bazılarını üretiyor. Ancak ülkenin bu alandaki başarısının büyük bölümü, modern tasarımın gelişme biçimiyle çelişen unsurlara dayanıyor.
El işçiliğine dayalı zanaatkârlık, İtalyan modasının merkezinde yer alıyor ve bu, çoğu zaman uzun ve meşakkatli bir eğitim süreci gerektiriyor. Gençlerin, mesleği öğrenmek için uzun çıraklık dönemlerine giderek daha isteksiz hale gelmesi sektör genelinde endişe yaratıyor.
Napoli moda sahnesinin mihenk taşı kişiye özel, terzi işi takım elbisedir. Kent merkezindeki sokaklar, usta terzilerin olağanüstü becerilerini genç çıraklara aktardığı bağımsız, tarihi butiklerle dolu. Ancak son yıllarda bu atölyeler, gelecek kuşaklardan iş gücü bulmakta zorlanıyor.
Hızlı moda ya da büyük ölçekli teknoloji sayesinde sektöre girmenin daha hızlı ve anında cezbedici yollarının artmasıyla, gençler artık terzilik sanatını öğrenmeye yıllarını ayırmaya daha az istekli.
Giuseppe ve Massimiliano Attolini, devlet başkanlarını, oyuncuları ve girişimcileri giydirdi ve House of Gucci gibi filmler için kostümler tasarladı. Atölyelerinde, bir ceketin elde dikilmesi 25 saat, bir takım elbisenin tamamlanması ise 33 saat sürüyor.
Kısa süre önce İtalyan medyasına konuşan Giuseppe Attolini, "Çalışan bulmakta yaşanan zorluk bize özgü değil; yaygın ve sistemik bir problem," dedi. "Gençler bugün bu işe çekilmiyor. Bir gelecek görmüyorlar, kimse de onlara sunmuyor. Kolay para ve kısa kariyer yolları arıyorlar."
Durum, Toskana’daki deri fabrikalarından Piyemonte’deki yün dokumacılarına kadar her yerde aynı. Zanaat sektörü grubu Confartigianato Imprese’ye göre, 2025’in ikinci 3 aylık döneminde bin 35 giyim ve deri şirketi kısmen azalan iş gücü nedeniyle kapandı. Tüm moda sektörü 2023’te yaklaşık 104 milyar euro değerindeydi. Bu rakam 2024’te 90 milyar euroya düştü, bu yıl ise yaklaşık 80 milyar euro olması bekleniyor.
Yapay zeka bir tehdit mi?
'Made in Italy’nin prestijinin önemli bir kısmı, bir moda parçasının ardındaki tasarımcıyı bilmek — ve çoğu zaman onunla tanışmak anlamına geliyor. Sektör içindeki uzmanlar, yapay zeka gibi teknolojilerin yükselişinin İtalyan modasının bu kritik yönünü zayıflattığı konusunda uyarıyor.
Ancak belki de, gazeteci Alessandro D’Ercole’ün La Voce di New York’ta yazdığı gibi, belki de 'Made in Italy’den daha kritik olan, 'Made by Italians' kavramı.
Floransa'da moda sektör grubu Federmoda’nın başkanı Simone Balducci, “insan faktörü”nün hafife alındığını belirtiyor. “Bizim işi yapabilmek için en az 5 yıl çıraklık gerekiyor, özen ve hassasiyeti garantileyen nitelikli bir çalışan içinse 10 yıl. Bazen teknolojik yeniliğin el becerisi ve zanaatkâr zekâsını telafi edebileceği düşünülüyor ama durum böyle değil,” diye konuştu.
Tedarik zinciri şeffaflığı ve sürdürülebilirlik, İtalyan modasının geleceği
Geçen hafta sonu, Venedik Sürdürülebilir Moda Forumu’nun dördüncüsü sona erdi. Sektör uzmanlarından çıkan ana mesaj, 'Made in Italy’nin neyi temsil ettiğinin acilen yeniden tanımlanması gerektiği; işe, üretim aşamalarının tümünde daha sıkı kontrollerle başlanması gerektiğiydi.
Öncelikle, daha düşük kaliteli, yabancı ve seri üretim ürünlerin fark edilmeden piyasaya girmesini engellemek için tedarik zincirinde şeffaflığa ihtiyaç var. Sektör birliği Confindustria Moda, şirketler için doğrulama yöntemleri sağlayacak dijital bir platform geliştirdiğini belirtiyor. Birlik, herkesin “erdemli şirketleri” tanımlamak için kullanabileceği açık kaynaklı bir sistem olacağını belirtiyor.
Diğer kilit gelişme ise sürdürülebilirlik alanında olacak. İtalya’nın Ulusal Moda Odası şirketler için ortak bir sürdürülebilirlik kriterleri listesi geliştiriyor; parlamentoda görüşülecek bir yasa tasarısı ise uygunluk sertifikası ve kriterleri karşılayan şirketlerin yer aldığı bir veri tabanını önerecek.
Konferansta söz alan Confindustria Moda’nın başkanı Luca Sburlati, “Venedik’ten net ve ortak bir mesaj çıkıyor: sürdürülebilirlik bir maliyet değildir — bu, sanayi kimliğimizdir ve Made in Italy’nin rekabet gücünün gerçek motorudur,” dedi. “İtalyan modasının geleceği sürdürülebilir, rekabetçi ve birlik içinde olacak — yoksa hiç olmayacak.”