Roberta Metsola, AB'nin 27 üye ülkesinden 720 üyenin yer alacağı yeni Avrupa Parlamentosu'na liderlik edecek. İki yeni aşırı sağcı grup, 1979'dan bu yana kadın temsilindeki en büyük düşüş ve 50 yaş ortalaması ile meclisteki denge nasıl değişecek?
REKLAMGeçtiğimiz hafta Avrupa Parlamentosu'ndaki (AP) tüm komiteler kendi kuruluş toplantılarını gerçekleştirerek, kurumu oluşturan 20 komite ve alt komiteyi yönetmek üzere bir başkan ve dört başkan yardımcısı seçti.
Bu, Macaristan Başbakanı Viktor Orban tarafından kurulan ve 84 milletvekiliyle AP'nin üçüncü en büyük grubu olan "Avrupa'nın Vatanseverleri" grubu için ilk zor tu.
Von der Leyen'in yeniden atanmasını destekleyen merkez sağ koalisyon grupları, AP içindeki Avrupa Halk Partisi (EPP), Sosyalistler ve Demokratlar (S&D) ve Renew Europe "sıhhi kordon" (cordon sanitaire) stratejisini sürdürerek, aşırı sağcı grupların parlamentodaki etkilerinin azalmasını sağladı. Bu da Orban'ın grubunun Ulaştırma ve Turizm (TRAN) ve Kültür ve Eğitim (CULT) komitelerinde ayırdığı iki başkanlığı kaybetmesine neden oldu.
Sonuç olarak Elissavet Vozemberg-Vrionidi (EPP/Yunanistan) TRAN'da başkan olurken, Nela Riehl (Yeşiller/Almanya) CULT'a seçildi.
Vatanseverler ayrıca; tarım, kalkınma, çevre, hukuk işleri, sivil işler ve içişleri ve bütçe kontrol komitelerinde başkan yardımcılarını kaybetti.
Komiteler artık çalışmaya hazır ve ilk toplantılarını eylül ayının ilk haftasında yapacaklar.
Yeni görev döneminde hemicycle'da (üyelerin işlerini tartışmak ve oy vermek için oturduğu yarım daire şeklindeki oda) yer alacak Parlamenterlerin sayısındaki artışın yanı sıra komite ve alt komitelerin yapısında da değişiklikler oldu.
Çevre, Halk Sağlığı ve Gıda Güvenliği (ENVI) en büyük komite olmaya devam ederken, artık Sanayi, Araştırma ve Enerji (ITRE) de ona katılıyor. Her ikisinin de 90 üyesi olacak ve sırasıyla iki ve 12 üye artacak.
ENVI'ye Sosyalist İtalyan Antonio Decaro başkanlık ederken, ITRE'nin başkanı EPP'den Polonyalı Borys Budka olacak.
Avrupa'nın Vatanseverleri ve aşırı sağcı Egemen Uluslar Avrupası'nın (ESN) yarım çembere girmesi bazı komitelerdeki siyasi dengeleri değiştirdi. Tarım ve kırsal kalkınma (AGRI) komitesi ağırlıklı olarak sağ eğilimli bir yapıya sahip olurken, EPP, Avrupa Muhafazakârları ve Reformistleri, Avrupa için Vatanseverler ve ESN 48 sandalyenin 25'ine sahip. Hem ENVI hem de ITRE'de aynı koalisyon 90 sandalyenin 48'ine sahip.
Kadın temsilinde büyük düşüş
Haziran ayındaki Avrupa seçimlerinin ardından yeni Parlamento, 1979'daki ilk doğrudan seçimlerden bu yana kadın temsilinde en büyük düşüşü yaşadı. Şu anda kadınlar, AP üyelerinin yüzde 38.5'ini oluşturuyor ki bu da 720 milletvekilinden 277'sine tekabül ediyor. Bu da şu anlama geliyor: Kadın üyeler, sandalyelerin yüzde 46'sına sahip oldukları bir önceki yasama dönemine kıyasla bu seçimlerde yüzde 2.1 daha az sandalye kazandı.
Ulusal farklılıklar da oldukça belirgin: Fransa, İsveç ve Finlandiya'da kadınlar AP üyelerinin yüzde 50'sinden fazlasını temsil ederken, Kıbrıs'ta bu oran yüzde 15'in altında.
Seçildikten sonra bu 277 kadının nerede oturacağı ve hangi pozisyonlarda yer alacağı sorularına gelince; Kadınlar şimdiden Brüksel'deki üç ana göreve getirilmiş oldu: Parlamento Başkanı olarak Roberta Metsola, Avrupa Komisyonu'nda Ursula von der Leyen ve Yüksek Temsilci olarak onay bekleyen Kaja Kallas.
Ancak bu, kurumların bütününün bir yansıması mı?
Geçtiğimiz pazartesi günü, Parlamento'daki siyasi grupların liderlerinin komite başkanlıklarını görüşmek üzere bir araya geldiği ilk Başkanlar Konferansı'nda EPP Başkanı Manfred Weber, komite başkanlıklarının dağılımında cinsiyet eşitliği ilkesinden vazgeçilmesi çağrısında bulundu. Dördüncü başkan yardımcısı için bu kabul edildi.
REKLAMAncak toplantının ardından tarım (AGRI) ve ekonomi (ECON) komiteleri, üç başkan yardımcılığının erkeklere geçmesinin ardından cinsiyet dengesini sağlamak amacıyla büronun dördüncü üyesine ilişkin oylamayı erteleme kararı aldı.
Toplamda, Parlamento'nun 20 komite ve alt komitesinden sadece yedisinin başkanlığı kadın adaylara gitti.
Kadınların en fazla yer aldığı komite kadın hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliğine odaklanan FEMM iken, Anayasal İşler Komitesi (AFCO) açıkça erkek milletvekillerinin hakimiyetinde.
Peki ya gençler?
Kadınlarla birlikte gençler de mecliste yeterince temsil edilmeyen bir diğer büyük grubu temsil ediyor.
REKLAMParlamento'nun ortalama yaşı şu anda 50, yani beş yıl öncesiyle aynı. Hem en genç hem de en yaşlı milletvekilleri Sol Parti'den. Avusturyalı 23 yaşındaki Lena Schilling ENVI komitelerinde bulunurken, 76 yaşındaki İtalyan Leoluca Orlando Dış İlişkiler Komitesinde (AFET) yer alacak.
En yaşlı milletvekillerine sahip ülke 60 yaş ortalamasıyla Lüksemburg olurken, buna karşılık, Malta 41 yaş ortalamasıyla en genç siyasetçi grubuna sahip.
AP'de herkes için bir yer var
Diğer mesleklerden farklı olarak, AP milletvekilleri Parlamento'ya her türlü geçmişten gelebilir.
Önümüzdeki beş yıl boyunca Parlamento'da görev yapacak 720 kişi arasında eski Avrupa Komisyonu üyeleri ve eski başbakanların yanı sıra profesyonel futbolcular, nüfuz sahibi kişiler ve şarkıcılar da bulunuyor.
REKLAMVytenis Andriukaitis (Litvanya/S&D) 2014-2019 yılları arasında AB'nin sağlıktan sorumlu komiseriydi ve şimdi ENVI ve SANT komitelerinde yer almak üzere kurumlara geri döndü.
Yakın zamanda Virginijus Sinkevicius (Litvanya/Yeşiller) temmuz ayına kadar Çevre, Okyanuslar ve Balıkçılıktan sorumlu Komisyon Üyesi olarak görev yaptı, şimdi ise Ulaştırma ve Turizm Komisyonu'nun bir parçası olacak.
Bir önceki komisyonda da Adina Valean (EPP) Romanya'nın ulaştırmadan sorumlu Komisyon üyesiydi. Parlamentoya seçildikten sonra görevinden istifa eden Valean, İç Pazar ve Tüketicinin Korunması Komisyonu IMCO'da yer alacak.
Güçlü siyasi pozisyonlardan gelenler sadece onlar değil. Belçika'nın eski Başbakanı Elio di Rupo (S&D) ve Litvanya'nın eski Başbakanı Andrius Kubilius (EPP) da Parlamento'ya katıldı.
REKLAMÖte yandan AP'de, futbol Dünya Kupası'nda hat trick yapan ilk kadın da dahil olmak üzere herkes için bir yer var.
Eski bir profesyonel futbolcu olan Carolina Morace (Sol), 2024 yılında İtalyan Beş Yıldız Hareketi partisine katıldı ve AP üyeliğine seçildi. Morace, kadın haklarıyla ilgilenen komitenin bir parçası olacak.
Andras Kulja (EPP) da Avrupa siyasetine atılmadan önce cerrahlık yaptığı Macaristan'da tanınan bir isim. Kulja'nın TikTok'ta tıp hakkında konuştuğu bir hesabı var ve 300.000'den fazla takipçiye sahip. Çevre alt komitesine başkan yardımcısı olarak seçilen Kulja, aynı zamanda halk sağlığı ile ilgili alt komitede de görev yapacak.