Avrupa Birliği yetkilileri, Macaristan'ın Avrupa Barış Fonu (EPF) aracılığıyla Ukrayna'ya yapılan askeri yardımı veto etmesini bertaraf etmenin yollarını arıyor.
REKLAM
Avrupa Birliği (AB) yetkilileri, Avrupa Barış Fonu (European Peace Facility - EPF) aracılığıyla Ukrayna'ya yapılacak askeri yardım konusunda Macaristan'ın vetosunu aşmanın yollarını arıyor.
Budapeşte'nin yaklaşık bir buçuk yıldır 6.6 milyar euro'nun aktarılmasını engellemesi, diğer üye devletlerin ve kış yaklaşırken savaş alanında zorluklarla karşılaşan Ukrayna'nın kınamasına neden oldu.
Peki EPF tam olarak nedir?
Avrupa Barış Fonu Mart 2021'de, Rusya'nın Ukrayna'ya açtığı savaştan önce, AB'nin çatışmaları önleme, barışı inşa etme ve koruma ve uluslararası güvenlik ve istikrarı güçlendirme kabiliyetini arttırmayı amaçlayan bir araç olarak kuruldu.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Ortak Dış ve Güvenlik Politikası (CFSP) kapsamında ortak ülkelere askeri yardım ulaştırılmasını kolaylaştırmak ve AB askeri misyonlarının yurt dışında konuşlandırılmasını finanse etmek için bir yol açmak istedi.
CEPS düşünce kuruluşunun AB dış politika biriminde araştırma görevlisi olan Tinatin Akhvlediani'ye göre EPF iki temel üzerine kuruldu: "Birincisi, AB'nin ortak dış ve güvenlik politikası kapsamındaki tüm AB operasyonlarını finanse etmek, yani bu AB operasyonudur, ancak aynı zamanda bölgedeki güvenliği sağlamak ve güçlendirmek için AB üyesi olmayan tüm üçüncü ülkelere sağlamanız gereken yardımla ilgili diğer bir bölüm de vardır."
"AB'nin komşularında ya da Orta Doğu'da patlak veren savaşlardan (gördüğümüz üzere), AB'nin AB üyesi olmayan ülkelerde güvenliği inşa etmek, korumak ve güçlendirmek için daha fazla para aktardığı açıktır."
Başlangıçta 2021-2027 dönemi için 5 milyar euro tahsis edilmişti, ancak Rusya'nın Ukrayna'yı geniş çaplı işgali başladıktan sonra AB tarafından Kiev'e bağışlanan silah ve mühimmat için üye ülkelere kısmen geri ödeme yapmak üzere kullanılmaya başlanmasıyla bütçesi büyük ölçüde genişletildi.
Akhvlediani, art arda yapılan takviyelerle 2021-2027 dönemi için bütçenin yaklaşık 17 milyar euro'ya ulaştığını ve bunun 11 milyar euro'sunun Ukrayna için ayrıldığını söyledi.
Macaristan kararları neden veto ediyor?
AB bütçesinin bir parçası olmadığı için - para üye ülkelerin katkılarından geliyor - Ukrayna'ya yapılacak ödemeler de dahil olmak üzere her türlü kararın 27 üye ülke tarafından oy birliğiyle onaylanması gerekiyor ve bu da Macaristan Başbakanı'nın veto kullanmasına olanak tanıyor.
"EPF parasının bir kısmı Ukrayna'nın yeniden inşası için de kullanılabilir, yani Ukrayna'nın ülkesini ayakta tutmasına izin verilebilir. Ancak elbette paranın büyük kısmı savunma ve güvenlik sektörüne gidiyor. Dolayısıyla Ukrayna'ya aktarılan son paranın yüzde 90'ı orduya, savunma sektörüne ve sadece yüzde 10'u Ukrayna'ya inşaat için ayrılan tesislere aktarıldı."
"Macaristan ve özellikle de Orban, Ukrayna'ya daha fazla destek sağlanmasına karşı olduğunu açıkça dile getirdi. Ve tabii ki ABD siyasetinde olup bitenlerle ilgili olarak da oyun oynuyor çünkü Donald Trump ile çok dostane ilişkileri var ve görünüşe göre Trump Ukrayna'ya tüm destekleri ayırmak istemiyor. Dolayısıyla Trump'ın tekrar göreve gelmesi durumunda, Trump da Ukrayna'ya daha fazla kredi sağlanmasına katkıda bulunmak için imza atmış değil."
Ukrayna'ya destek konusu pazartesi günü Lüksemburg'da Dışişleri Bakanları'nın gündemindeydi. AB yetkilileri ve diplomatları, Macaristan'ın Ukrayna'ya askeri yardım konusundaki vetosunu aşmak için yeni bir plan üzerinde çalışıyor.
"Orban'ın vetosunu aşmak için, bir bakıma, üye devletler elbette gönüllü katkılar üzerinde anlaşabilirler. Yüksek Temsilci Josep Borrell'den duyduğumuz da bu yönde. Ancak bir başka çıkış yolu da, bir bakıma, EPF'ye değil AB bütçesine bağlanabilecek bazı istisnai makro-finansal yardımlar sağlamaktır. Ancak bunun da Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanması gerekiyor," dedi.
Görüşmeler devam ediyor.