ABD Başkanı Donald Trump Şubat ayında ülkesinin Kiev'e Rusya'yla savaştaki desteğinin devamı için Ukrayna'nın nadir toprak malzemelerine erişimini istemişti.
REKLAM
Ukraynalı üst düzey yetkililer, Kiev'in Rusya ile savaşta ABD desteğinin devamını sağlamak umuduyla Washington ile değerli nadir maden anlaşmasını imzalamaya hazır olduğunu bildirdi.
Adlarının açıklanmaması kaydıyla konuşan iki üst düzey Ukraynalı yetkiliye göre Ukrayna Ekonomi Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Yulia Svyrydenko, anlaşmanın sonuçlandırılmasına yardımcı olmak üzere Çarşamba günü Washington'a uçtu.
Ukrayna için bu anlaşma, ABD'nin gelecekteki askeri yardımlarına erişimini sağlamanın anahtarı olarak görülüyor.
Ukrayna Başbakanı Denys Shmyhal yerel televizyonda yaptığı açıklamada "Gerçekten de bu, bir yatırım ortağı fonu oluşturulması için stratejik bir anlaşma," dedi.
"Bu gerçekten de Amerika Birleşik Devletleri ve Ukrayna hükümetleri arasında Ukrayna'nın kalkınması ve restorasyonu için ortak yatırıma yönelik eşit ve iyi bir uluslararası anlaşmadır."
ABD Başkanı Donald Trump Şubat ayında, savaşta ABD'nin desteğinin devam etmesi için Ukrayna'nın nadir toprak malzemelerine erişim istediğini belirtmiş ve bunu Washington'un Kiev'e verdiği milyarlarca dolarlık yardımın geri ödemesi olarak tanımlamıştı.
Ancak bu anlaşmaya ilişkin görüşmeler Şubat ayında Trump ve Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy arasında Oval Ofis'te yapılan gergin bir görüşmenin ardından durdu ve o zamandan beri bir anlaşmaya varmanın zor olduğu düşünüldü.
ABD, petrol ve doğalgaz gibi bazı madenler de dahil olmak üzere, çıkarları için stratejik açıdan kritik öneme sahip 20'den fazla hammaddeye erişim arayışında.
Nadir toprak mineralleri
'Nadir toprak elementleri' ifadesi, benzersiz manyetik ve elektro-kimyasal özelliklere sahip 17 elementlik bir grubu ifade ediyor. Bu elementler akıllı telefonlardan elektrikli araç pillerine, kanser tedavisi ilaçlarına kadar birçok modern üründe kullanılıyor.
Nadir toprak elementleri nedir ve gerçekten nadirler mi?
Disprosiyum, neodimyum ve seryum gibi isimlere sahip olan bu metaller, aslında yer kabuğunda bol miktarda bulunmalarına rağmen 17 elementten oluşan bir grup ve genellikle ağır metaller kategorisindeler.
ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu’nun (USGS) 2024 değerlendirmesine göre dünya genelinde 110 milyon ton nadir toprak metali rezervi bulunduğu tahmin ediliyor. Bunların 44 milyon tonu dünyanın en büyük üreticisi olan Çin’de yer alıyor.
Brezilya'da 22 milyon ton, Vietnam'da 21 milyon ton, Rusya’da 10 milyon ton ve Hindistan’da 7 milyon ton rezerv olduğu belirtiliyor.
Ancak bu metallerin madenciliği büyük miktarda toksik atık üreten ağır kimyasal işlemler gerektiriyor ve bu durum çevresel felaketlere yol açabiliyor. Bu nedenle birçok ülke bu maliyetli üretim sürecine mesafeli yaklaşıyor.
Ayrıca bu metaller genellikle düşük cevher konsantrasyonlarında bulunduğundan, rafine ürünü elde etmek için büyük miktarda kaya işlenmesi gerekiyor.
Bu metallerin önemi ne?
Nadir toprak metallerinin her biri sanayide kullanılıyor ve gündelik ya da ileri teknoloji cihazlarında yer alıyor. Ampullerden güdümlü füzelere kadar pek çok alanda kullanımları mevcut.
Örneğin, europium, floresan lambalarda ve radar sistemlerinde; seryum cam cilalamada ve otomobil katalitik konvertörlerinde; lantanum tuzları petrol rafinajında kullanılıyor. Lantanum alaşımları ise hibrit ve hidrojen gazlı araçların güç sistemlerinde yer alıyor.
Neodimyum ve disprosiyum ise neredeyse kalıcı, son derece güçlü mıknatısların üretimini sağlıyor. Bu mıknatıslar, sahil şeridinden uzakta elektrik üreten deniz rüzgar türbinlerinin yerleştirilmesini mümkün hale getiriyor.