Romanya'daki siyasi kriz Nicușor Dan'ın Pazar günü yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini kesin bir zaferle kazanmasıyla sona erdi. Batı yanlısı bağımsız bir aday olan Dan, oyların yüzde 53.60'ını almayı başardı.
REKLAM
Bir süredir siyasi gerilimin yüksek olduğu Romanya'da Pazar günkü kritik cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Batı yanlısı bağımsız aday Nicușor Dan'ın kesin zafer kazanmasıyla birlikte yeni bir sayfa açılıyor.
Bükreş Belediye Başkanı Dan, eski Romanya Cumhurbaşkanı Traian Basescu'nun "Romanya'nın Batı ile Doğu arasındaki seçimi" olarak nitelendirdiği seçimlerde, aşırı sağcı aday George Simion'u yüzde 46,40'a karşı yüzde 53,60 oyla geride bıraktı.
Dan ayrıca, reform ve yolsuzluk karşıtı bir platformda bağımsız aday olarak yarışan diğer isimleri de geride bıraktı.
Avrupa'nın milliyetçi aşırı sağcı hareketleri için hayal kırıklığı yaratan bir gecede, Romanya ve Polonya'da paralel olarak iki önemli Orta ve Doğu Avrupa seçimi gerçekleşti.
NATO'nun doğu kanadı ülkesi Romanya'da sanal bir referandum olarak görülen ve ülkenin komünizm sonrası tarihinin en gergin ve bölünmüş siyasi anlarından birine sahne olan seçimde oy kullanmak üzere Rumenler rekor sayıda katılım gösterdi.
Sonuçta 6 milyon Romanyalı AB ve NATO yanlısı güçlü bir mesaj vererek, AB, Ukrayna ve Moldova Cumhuriyeti için büyük bir rahatlama sağladı.
Romanya'daki belirleyici oylama, bir başka başkent belediye başkanı, Başbakan Donald Tusk'ın Sivil Platform partisinin adayı Rafal Trzaskowski'nin Polonya cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunu kazandığı ve onu Hukuk ve Adalet destekli muhafazakar aday Karol Nawrocki'nin takip ettiği Polonya'da da dikkatle izleniyordu.
Ancak Simion'a verilen 5 milyon oy, Romanya toplumunda derin bir kırılmaya işaret ediyor ve Simion'un "bu sadece başlangıç" uyarısında bulunduğu teslimiyet konuşmasının altını çiziyordu.
Bu nedenle, seçilmiş cumhurbaşkanı Dan zafer konuşmasında Simion'un seçmenlerine seslenerek, onlara "saygı duyduğunu" belirtti ve onları "Romanya'yı birlikte inşa etmeye" davet etti.
Pazar günü Simion diaspora oylarını yüzde 55'e yüzde 44 ile kazanarak Dan'i İngiltere, Fransa, İspanya, İtalya, Almanya, Belçika ve Avusturya'da geride bıraktı.
Ancak Dan, Rumen oylarının ülkenin Batı yanlısı rotası için varoluşsal olarak görüldüğü Moldova Cumhuriyeti'nde oyların yüzde 88 gibi ezici bir çoğunluğunu kazandı.
Dan ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve şaşırtıcı bir şekilde Rusya, İran ve Çin'de de kazandı. Macaristan'da oyların yüzde 92'sini alarak zafer kazanan Simion, Romanya'daki Macar azınlık tarafından da aynı şekilde ezici bir çoğunlukla desteklenirken, ülkedeki Macarların Demokratik Birliği liderlerinin AUR liderini "şarlatan" olarak nitelendirmesinin ardından Simion, Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ı kendisini desteklemeye ikna edemedi.
'İnsanlar seçimlerden bıktı'
Seçilmiş cumhurbaşkanı yemin eder etmez, mevcut koalisyon hükümetinin büyük adaylarının Simion ile birlikte ikinci tura kalan Dan tarafından mağlup edilmesinin ardından istifa etmesi sonrası yeni bir başbakan atama sürecini başlatacak.
Son aylarda istikrarı bozan siyasi krizin yanı sıra bütçe açıkları nedeniyle ekonomik çalkantılarla da karşı karşıya olan Romanya'da Dan'in birinci önceliği bu olacak.
Ulusal kutlamalara ve Avrupalı liderlerden tebrik mesajlarına neden olan tarihi zaferinin ertesi sabahı, ateşli kampanyasında ahlak ve dürüstlük sözü veren mütevazı cumhurbaşkanı, bir TV haber ekibi tarafından karşılandığında sokakta tek başına yürüyordu.
"Şimdi kızımı okuldan almaya gidiyorum, ona seçimleri kazanırsam hayatında hiçbir şeyin değişmeyeceğine dair söz verdim," diyen Dan, sırada ne olduğu sorusuna ise şu yanıtı verdi: "Sonra Avrupalı yetkililerle daha fazla görüşme yapmak için geri döneceğim ve geçici Romanya Cumhurbaşkanı Bolojan ile görüşeceğim."
Ancak daha sonra Romanya siyasi kurumlarına, acil siyasi istikrar öncelikli olsa bile yeni bir başbakan atamasının haftalar alacağı konusunda sert bir uyarıda bulundu: "Sadece bir başbakan atamak istemiyorum, yeni hükümetin programının Romanya'nın temsil ettiği şeylerle uyumlu olacağından emin olmak istiyorum."
Dan bir başka röportajında da Simion'un 5 milyonluk oy oranından faydalanmak için talep edebileceği erken seçimlere karşı uyarıda bulunarak, "Romanya erken seçimleri kaldıramaz," dedi.
"Halk seçimlerden bıktı, özel sektör ve yabancı ortaklarımız istikrarsızlıktan bıktı. Önümüzdeki üç buçuk yıl boyunca istikrarlı bir hükümete sahip olmak için seçilmiş parlamento ile birlikte çalışan bir cumhurbaşkanına sahip olmalıyız," dedi.
Mevcut hükümet koalisyonu partileri pazartesi günü yaptıkları açıklamada, seçilmiş başkan Dan ile gelecekteki hükümet konusunda yapılacak görüşmeler için siyasi stratejilerini belirlemek üzere iç süreçlere başladıklarını duyurdular.
Simion: 'Herkese karşı tek başına'
Simion, bölünmüş ve gergin Romanya toplumuna bir rahat nefes daha aldırarak, kendisini durdurmak için seçimlere hile karıştırıldığı ve bunun sonucunda ülke çapında kitlesel protestolara yol açacağı yönündeki çok sayıda uyarı ve tehdidinden geri adım attı.
Geçen yıl iptal edilen cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda aşırı milliyetçi Calin Georgescu'nun şok galibiyeti ile kanıtlanan diaspora oylarına ve sandık çıkış anketlerinin güvenilirliğine inanan Simion, sandık çıkış anketlerinin kaybettiğini göstermesine rağmen kendisini galip ilan edince seçim gecesi tansiyon yükseldi.
Ancak nihai resmi sonuçlar açıklandığında Simion rakibini sakin bir tonda ama kararlı bir şekilde tebrik ederek, "Romanya'daki egemenlikçi muhafazakar vatansever hareketi temsil etmeye devam edeceğiz. Bu savaşı kaybettik ama savaşımızı kaybetmedik ve asla kaybetmeyeceğiz," dedi.
Simion, Romanya'yı aylardır etkisi altına alan eşi benzeri görülmemiş siyasi girdabı kapatan gece konuşmasını "Bütün bir sisteme karşı tek başımızaydık, herkese karşı tek başımızaydık" sözleriyle noktaladı.