Euronews Next'e konuşan uzmanlar, yapay zeka sistemlerinin sınırdaki etkilerine dikkat çekerek bu konuya AB kanun koyucularının daha fazla ilgi göstermesi gerektiğini belirtiyor.
REKLAM
AB liderleri bu hafta Brüksel'de düzensiz göçü engellemek için yeni yollar keşfetmeye devam etmeleri gerektiğini söylerken, uzmanlar yapay zeka (AI) ve otomatik gözetim ile desteklenen programların Avrupa sınırlarında nasıl kullanılabileceğine daha fazla dikkat çekilmesi çağrısında bulunuyor.
Euronews Next'e konuşan uzmanlar, 12 AB ülkesinin ya otomatik sınır kontrol sistemlerini ya da sınırlarda yapay zeka destekli sistemleri test ettiğini söyledi.
İngiltere'de Warwick Üniversitesi'nde doçent olan Derya Özkul, bu teknolojilerin göçmenlerin haklarını nasıl etkileyeceği konusunda çok az şey bilindiğini söyledi.
Özkul, "Göçmenler bu alanda adeta kobay olarak kullanılıyor," dedi.
"Sistemlerdeki tüm aksaklıklar, olası tüm sorunlar ve benzerleri, göçmenlerin uğraşması gereken hatalar haline geliyor ve gerçekten çok fazla hesap verebilirlik yok."
AB'nin sınırlarında halihazırda hangi yapay zeka teknolojisi kullanılıyor?
Özkul, yapay zekanın AB'nin bazı sınırlarına halihazırda entegre edildiği veya test edildiği yerlerin çoğunlukla sığınmacılar için işlem desteği olduğunu söyledi.
Almanya Federal Göç ve Mülteciler Dairesi'nin (BAMF) kullandığı bir yapay zeka aracı, yetkililerin iki dakikalık bir ses kaydına dayanarak resmi belgeler olmadan bir göçmenin menşe ülkesini doğrulamasına yardımcı olan otomatik bir dil ve lehçe tanıma yazılımıdır.
BAMF tarafından Euronews Next'e yapılan açıklamada yazılımın beş büyük Arapça lehçesini tanıdığı belirtildi: Mısır, Körfez, Irak, Levanten ve Mağrip lehçeleri ve gelecekte daha da genişletilebilir.
Bakanlık, bu aracın bir davacının duruşma sırasında vereceği bilgileri doğrulamanın bir yolu olduğunu ancak sadece "özel durumlarda... uygun olduğunda" kullanıldığını söyledi.
Bakanlık, 2023 yılında aldığı 334.000 başvurunun 43.593'ünde lehçe tanıma özelliğinin kullanıldığını belirtti.
Hükümet, yapay zekanın sınır görevlileri tarafından iltica duruşmalarında "güvenlikle ilgili gerçekleri" tanımalarına yardımcı olmak için de kullanıldığını söyledi. Karar vericiler daha sonra yapay zeka tarafından işaretlenen bilgileri düzenleyebilir, tamamlayabilir veya atabilir, böylece "yapay zeka değil, insan karar verir."
BAMF, yapay zekanın, bu duruşmalar sırasında güvenlik bilgilerini tespit etmenin zor olabileceğini söyleyen karar vericiler için raporlama sürecini basitleştirdiğini belirtti.
Özkul, göçmenlerin genellikle sığınma davalarının otomasyon veya yapay zeka kullanılarak işleneceğinin farkında olmadıklarını söyledi.
Özkul, "[Göçmenler] genellikle sistemin başvurularını nasıl işlediğine dair hiçbir fikre sahip değiller ve süreçte söz sahibi değiller," dedi.
"Sonucu reddedemeyebilirler, çünkü vatandaşlar kadar çok hakka sahip değiller," diye ekledi.
AB hangi yapay zeka fırsatlarını tespit etti?
AB halihazırda blok genelinde bazı yapay zeka tabanlı projelere yatırım yaptı.
Bunlardan biri, Yunanistan'da Meriç Nehri boyunca uzanan gözaltı tesislerinde grupların yasa dışı davranışlarını tespit eden davranış analizi algoritmalarına sahip CCTV kameralarını etkinleştiren ve tesislerdeki göçmen davranışlarını "insan müdahalesi olmadan" değerlendirmek için dronları kullanan bir proje olan Centaurus.
Blok ayrıca gözaltı tesislerine giriş ve çıkışları kolaylaştırmak için biyometrik parmak izi verilerini kullanan ikinci bir sistem olan Hyperion'a da yatırım yaptı.
Hükümete bağımsız bir danışma organı olan Yunanistan Ulusal İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Maria Gavouneli, bunu "Avrupa Birliği tarafından koordine edilen [ve] finanse edilen büyük bir gözetim uygulaması" olarak nitelendirdi.
Gavouneli, Evros'ta kullanılan gözetleme teknolojilerinin çoğunun ulusal savunma için de kullanılabileceğini ve bunun önümüzdeki yıllarda "yoğunlaşacağını" söyledi.
Gavouneli, "Karşılaşacağımız en önemli sorun şeffaflık ve hesap verebilirlikle ilgili sorular olacak" dedi.
AB ayrıca göçmen kaçakçılığını tespit etmek amacıyla devriye gemilerinin gözetleme menzillerini artırmak için otonom olarak su altı dronları fırlattığı COMPASS2020 projesi gibi bazı yapay zeka destekli projelere de yatırım yaptı.
Bir diğeri olan PROMENADE projesi, kıyı şeridinden 370 kilometre uzakta deniz gözetimini ve veri analizini iyileştirmek için yapay zeka kullanıyor.
Bloğun yakın gelecekte sınırlarda yapay zeka kullanımını genişletme olasılığı da var. 2020 beyaz kitabında birkaç kilit alan belirlendi.**
Rapora göre, otomatik parmak izi ve yüz tanıma, yapay zeka tarafından üretilen duygu algılama, algoritmalarla göçmen risk değerlendirmeleri ve eğilimlerin yapay zeka tarafından izlenmesi, ilgi çeken birkaç temel alan.