Ev içi hava kirliliği, çoğu düşük gelirli ülkelerde olmak üzere dünya çapında 3,1 milyon kişinin ölümüne sebebiyet verdi.
REKLAM
Yeni bir araştırmaya göre, maruz kalma seviyeleri dünya çapında düşse bile, evsel hava kirliliği her yıl milyonlarca insanı öldürmeye devam ediyor.
The Lancet tıp dergisinde yayınlanan analize göre, 2021 yılında, insanlar gaz yağı, kömür, odun, mahsul atıkları veya hayvan gübresi ile beslenen açık ateş veya sobalarla yemek pişirdiğinde ortaya çıkan ev içi hava kirliliği, çoğu düşük gelirli ülkelerde olmak üzere dünya çapında 3,1 milyon kişinin ölümüne sebebiyet verdi.
Ev içi hava kirliliği, akciğerler yoluyla kan dolaşımına karışabilen küçük partiküller içermektedir.
Akciğer kanseri, felç, kalp hastalığı, tip 2 diyabet, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), solunum yolu enfeksiyonları, katarakt ve yenidoğan bozuklukları gibi bir dizi sağlık sorunuyla bağlantılıdır.
Araştırmaya göre, ev içi hava kirliliği 2021 yılında 5 yaşın altındaki çocuklar arasında 500.000'den fazla ölüme katkıda bulunarak çocuklar için de ölümcül sonuçlar doğurabilir. Bu rakam, 5 yaş altı ölümlerin yaklaşık yüzde 11'ine tekabül etmektedir.
ABD merkezli Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü'nden (IHME) çalışma yazarları, "Bu çalışmada tahmin edilen yüksek pediyatrik yük seviyesi, endişe için önemli bir nedendir," dedi.
Sağlık etkilerinin 'ölümcül ve uzun süreli olabileceğini ve araştırmacılar ve politika yapıcılar tarafından yeterli ilgiyi görmediğini' de eklediler.
Bölgesel farklılıklar
Tahminlere göre, 1990 ve 2021 yılları arasında dünya genelinde pişirme yakıtlarından kaynaklanan ev içi hava kirliliğine maruz kalan insanların oranı yüzde 56,7'den yüzde 33,8'e düştü.
Ancak maruz kalan gerçek kişi sayısı sadece yüzde 10 veya yaklaşık 350 milyon kişi azalarak 2021 yılında 2,67 milyar kişiye ulaştı.
Çalışmanın yazarlarına göre bunun nedeni, insanların yüzde 78,8'inin katı pişirme yakıtlarından kaynaklanan ev içi hava kirliliğine maruz kaldığı Sahra altı Afrika gibi yerlerdeki nüfus artışıdır.
IHME, 1990 ve 2021 yılları arasında bölgede kirliliğe bağlı ölümlerin sayısının 685.000'den 741.000'e yükseldiğini belirtti.
Güney Asya, 2021 yılında maruz kalan insanların yüzde 53,2'si ile bir sonraki en yüksek orana sahip.
Orta ve Doğu Avrupa ile Orta Asya'da ise bu oran yüzde 7,5 oldu. Yüksek gelirli ülkelerde ise bu oran sadece yüzde 0,4'tü.
Araştırmacılar, sonuçların 'yetersiz kaynaklara sahip toplumların' daha temiz enerji kaynaklarına geçişine yardımcı olmanın önemini vurguladığını söyledi. Bu, yeni teknolojiler için araştırma ve geliştirmeyi, temiz enerji kullanan cihazların sübvanse edilmesini, emisyon kısıtlamalarının uygulanmasını, özel sektör yatırımlarının teşvik edilmesini ve kamuoyu bilinçlendirme kampanyalarını içerebilir.
Çalışmanın yazarları, "Bu tür girişimler, sağlık risklerinin azaltılması ve sürdürülebilir kalkınmanın teşvik edilmesi için çok önemlidir ve sonuçta milyonlarca insanın yaşam kalitesini ve sağlık sonuçlarını iyileştirir," dedi.