BM sağlık kuruluşu, finansman açığını kapatmak üzere önümüzdeki iki yıl için 4,2 milyar dolar (163,2 milyar TL) bir kaynak talep ediyor.
REKLAM
ABD fonlarından mahrum kalan Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ - WHO) direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus üye ülkelerden "son derece mütevazı" bütçe talebini savaş maliyeti ya da tütün reklam kampanyaları için yapılan harcamalarla karşılaştırarak destek çağrısında bulundu.
İnsan hayatını ve sağlığını iyileştirmek için yaklaşık 80 yıldır çaba sarf eden ve eleştirmenler tarafından yetersiz kaldığı söylenen Birleşmiş Milletler'e (BM) bağlı sağlık kuruluşu, ABD Başkanı Donald Trump'ın geçmişten bu yana DSÖ'nün en büyük bağışçısı olan ABD'den gelen fonları durdurmasının ardından kendi başına mücadele ediyor.
DSÖ iki yıllık olan bir sonraki bütçe dönemi için 4,2 milyar dolar (163,2 milyar Türk Lirası) talep ediyor ki bu da yılda 2,1 milyar dolara (81,5 milyar TL) denk geliyor.
DSÖ Direktörü Ghebreyesus, yıllık toplamın "her sekiz saatte bir küresel askeri harcamaya eşdeğer" olduğunu ifade etti.
DSÖ'nün Cenevre'deki yıllık toplantısında Dr. Tedros, "Ayrıca 2,1 milyar dolar, tütün endüstrisinin her yıl reklam ve tanıtım için harcadığının dörtte biri. Yine, insanları öldüren bir ürün. Görünüşe göre birileri dünyamızda gerçekten değerli olan şeylerin fiyat etiketlerini değiştirmiş," diye konuştu.
Tedros, ABD'nin kesintilerine özel bir atıfta bulunmasa da ABD'nin örgütten çekilmesinin bir "hata" olduğunu dile getirmişti. DSÖ lideri, toplantıya bir delegasyon göndermeyen Washington'u yeniden düşünmeye çağırdı.
DSÖ önümüzdeki iki yıl için, büyük ölçüde ABD ve diğer Batılı fon kesintilerine yanıt olarak, başlangıçta planlanandan yüzde 22 daha az bir bütçe sundu ve bunun yaklaşık yüzde 60'ı için taahhütte bulunduğunu belirtti.
Ancak DSÖ hâlâ 1,7 milyar dolarlık (66 milyar TL) bir bütçe açığıyla karşı karşıya.
Tedros, "Mevcut ortamda bu meblağı harekete geçirmenin zor olacağını biliyoruz," dedi, ancak örgütün 150 ülkede sahada yürüttüğü çalışmalar göz önüne alındığında talebi "son derece mütevazı" olarak nitelendirdi.
Hayatlara mal olabilecek kesintiler
Kesintilerin bir sonucu olarak DSÖ'nün, meşrubatlardaki şeker seviyelerinin düşürülmesini tavsiye etmekten COVID-19 gibi salgınlara ya da çocuk felci veya Ebola gibi salgınlara küresel müdahaleyi yönetmeye kadar her şeyi yapma konusundaki kapsamlı yetkisini yerine getirme kabiliyetinde bir düşüş yaşandı.
Tedros ve ekibi, ABD'nin kesintilerinin yanı sıra yayılmacı bir Rusya'dan endişe duyan ve savunmaya daha fazla, insani ve kalkınma yardımlarına daha az para ayıran zengin Avrupa ülkelerinin harcamalarını azaltmasına yanıt vermekle uğraşıyor.
ABD'deki Georgetown Üniversitesi Küresel Sağlık Politikası ve Siyaseti Merkezi direktörü Matthew Kavanagh, diğer ülkelerin ABD'nin yardım kesintisini "manevra yapmak için bir kılıf olarak kullandığını, Avrupa'daki pek çok ülkenin yardımları azalttığını" belirtti.
Kavanagh, "Mevcut gidişat devam ederse milyonlarca kişi muhtemelen gereksiz yere ölecek ve dünyanın sağlık bakanları tutarlı bir yanıt verebilecek gibi görünmüyor," diye ekledi.
Öte yandan, Trump uzun zamandır DSÖ ile alay ediyor. İlk döneminde ABD'yi Çin'e boyun eğdiği iddiası ve COVID-19 pandemisinde attığı iddia edilen diğer yanlış adımlar nedeniyle örgütten çekmişti.
Eski Başkan Joe Biden'ın kararı tersine çevirmesinin ardından Trump, ocak ayında yeniden göreve geldiği ilk gün ABD'yi örgütten çekeceğini açıkladı.
Diğer muhalif sesler ise DSÖ'yü hedef almaya devam ediyor.
Yaşam hakkı ve dini özgürlük konularını destekleyen aktivist bir grup olan CitizenGo, Pazartesi günü DSÖ toplantısının yapıldığı Cenevre'deki BM yerleşkesinin dışında protesto gösterisi düzenledi.
Mitingde Tedros ve DSÖ'nün önemli destekçilerinden milyarder Microsoft'un kurucu ortağı Bill Gates'in dolarlarla çevrili bir şekilde el sıkıştıkları düzenlenmiş bir görsel yer aldı.
DSÖ, toplantı öncesinde evini temizliyor ve masrafları kısıyor.
Etiyopya'nın eski sağlık ve dışişleri bakanlarından Tedros, geçen hafta bütçeyle ilgili bir toplantıda, kilit danışman Dr. Michael Ryan'ın acil durum şefliği görevinden ayrılmasını da içeren bir üst yönetim değişikliğini duyurdu.
Tedros geçen hafta yaptığı açıklamada, ABD fonlarının ve diğer yardımların kaybedilmesinin DSÖ'yü 500 milyon dolardan (19,4 milyar TL) fazla bir maaş açığıyla karşı karşıya bıraktığını belirtti.