Bu küçük çaplı deneme, hayvandan insana organ nakillerine yönelik arayışta atılan en son adım.
İnsanlara domuz böbreği naklinin gerçekten hayat kurtarıp kurtarmayacağını görmek için ilk klinik deneme başlıyor.
Genetik olarak düzenlenmiş domuz böbrekleri üreten United Therapeutics, çalışmanın ilk naklinin New York kentindeki NYU Langone Health adlı tıp merkezinde başarıyla gerçekleştirildiğini pazartesi günü açıkladı.
Bu küçük çaplı deneme, hayvandan insana organ nakli arayışında son adım. ABD’den ikinci bir şirket olan eGenesis, önümüzdeki aylarda kendi domuz böbreği klinik denemesine başlamaya hazırlanıyor.
Bunlar, dünyada ksenotransplantasyon denilen alandaki bilinen ilk klinik denemeler.
Çalışmaya katılan kişinin kimliğini korumak için araştırmacılar NYU’daki ameliyatın ne zaman yapıldığına veya hastaya ilişkin diğer bilgilere dair bilgi vermiyor.
Nakil ekibine liderlik eden NYU’lu Dr. Robert Montgomery, hastanesinin, başlangıçta altı kişiyi kapsayacak küçük denemeye katılmakla ilgilenen başka hastaların da yer aldığı bir listeye sahip olduğunu söyledi. Her şey yolunda giderse, başka nakil merkezleri de katıldıkça deneme 50 kişiye kadar genişletilebilir.
ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), sonuçları karışık olan bir dizi ‘şefkatli kullanım’ denemesinin ardından bu titiz çalışmalara izin veriyor. Genetik olarak düzenlenmiş domuz böbrekleriyle yapılan ilk iki nakil kısa ömürlü oldu.
‘Şefkatli kullanım’ (compassionate use) bir ilacın henüz ruhsat almamış dolayısıyla pazarlama izni olmayan veya erişimi kısıtlı olduğu durumlarda, hayati tehlike taşıyan bir hastaya doktorun talebiyle ve yetkili kurumun onayıyla özel izinle verilmesi işlemini ifade ediyor.
Daha sonra doktorlar, böbreğe şiddetle ihtiyaç duyan ancak önceki alıcılar kadar ağır hasta olmayan kişilerle çalışmaya başladı. NYU’da, bir kadına nakledilen domuz böbreği, hastanın diyalize dönmek zorunda kalmasından önce 130 gün dayanabildi.
Son rekor, 271 günle, naklin Massachusetts General Hospital’da yapıldığı bir ABD’li erkek hastaya ait. Domuz organı işlevini yitirmeye başlayınca geçen ay çıkarıldı ve hasta da yeniden diyalize döndü.
Domuz böbreğiyle yaşamını sürdüren bilinen diğer kişiler ise Mass General’dan bir başka hasta ve Çin’deki bir kadın.
Montgomery, “Doktorlar her hastanın deneyiminden öğrendikçe bu iş doğru yönde ilerliyor,” dedi. Ayrıca diyalize geri dönebilme imkanının bir güvence sunduğunu belirtti.
ABD’nin organ nakil listesinde çoğunluğu böbrek bekleyenler olmak üzere 100 binden fazla kişi bulunuyor ve bekleme süresi uzadıkça binlercesi hayatını kaybediyor.
Organ bağışlarını kolaylaştıran Eurotransplant International Foundation’a göre, sekiz Avrupa ülkesinden oluşan bir grupta 10 binden fazla kişi böbrek bekleme listesinde.
Olası bir alternatif olarak bilim insanları, organları insana daha çok benzeyecek şekilde domuzları genetik olarak değiştiriyor. Böylece bağışıklık sistemi tarafından anında hedef alınma ve yok edilme olasılığı azalıyor.
United Therapeutics, 10 gen düzenlemesi yapılmış domuz böbreklerini test ediyor; erken reddi ve aşırı organ büyümesini tetikleyen domuz genleri çıkarılırken, uyumu artırmak için bazı insan genleri ekleniyor.