Beyaz Saray'dan bir yetkili, salı günü yaptığı açıklamada ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile “yakın gelecekte” bir görüşme planının olmadığını belirtti.
Ukrayna, Avrupalı müttefikleriyle birlikte, Rusya’ya ateşkes çağrısında bulunmuş, bunu ilerideki müzakereler ve nihai anlaşmalar için bir başlangıç noktası olarak görmüştü.
Kiev bu tavrını değiştirmemiş ve Washington ile görüşmelerin başından beri bu planı desteklemişti.
Moskova’nın pozisyonu da değişmedi. Kremlin’e göre ateşkes masada değil. Fakat Rusya, Alaska zirvesinden iki ay kadar sonra Putin ile Trump’ın Budapeşte’deki ikinci görüşmesine yeşil ışık yakıyor.
Trump’a göre mevcut temas hattı bir ilk adım değil, Moskova’nın dört yıldır sürdürdüğü kapsamlı savaşına son verecek nihai bir anlaşma anlamına geliyor.
Geçtiğimiz cuma günü Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile görüşmesinin ardından Trump, “Bulundukları yerde durmalılar. İkisi de zaferi ilan etsin,” demişti.
Trump, Rusya Devlet Başkanı ile Budapeşte’de “yaklaşık iki hafta içinde, oldukça hızlı” görüşeceğini ekledi. Ancak zirve hazırlıkları daha uzun sürebilir ve daha fazla müzakereyi içerebilir.
Zirvenin takvimi
ABD Başkanı, İsrail ve Hamas arasında sağlanan Gazze ateşkesinin momentumunu, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşına son vermek için de kullanmak istediğini belirtti. Bu nedenle Putin ile görüşmenin “yaklaşık iki hafta içinde” yapılmasını istemişti.
Bunu gerçekleştirmek için ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, başkanlık zirvesinden önce bir görüşme yapacak.
Salı gecesi ABD medyası, Lavrov ve Rubio arasındaki ilk telefon görüşmesinin Moskova ve Washington’ın pozisyonları arasındaki önemli farkları ortaya koyması nedeniyle bu ilk adımın bile ertelenebileceğini bildirdi.
Rubio ve Lavrov’un görüşmesinin ertelenip ertelenmediği sorulduğunda, Rus Dışişleri Bakanlığı sözcüsü bunu “medya şovu” olarak nitelendirdi.
Görüşmenin, AB liderlerinin Ukrayna ve Avrupa savunmasını Zelenskiy ile birlikte tartışmak üzere Brüksel’de toplanacağı perşembe günü yapılması planlanıyordu.
Moskova’nın pozisyonu değişmedi
Lavrov, Salı günü yaptığı açıklamada Rubio ile görüşmede, tarafların “Vladimir Putin ve Donald Trump tarafından Alaska’da varılan anlaşmaları uygulama konusundaki kararlı taahhütlerini teyit ettiklerini” söyledi.
Trump, Alaska zirvesinde Putin’in savaşına son verecek bir barış anlaşmasına varmak istediğini kendisine söylediğini belirtmişti.
Ekim başında Euronews’e konuşan Trump’ın Ukrayna'daki müzakerelerden sorumlu eski temsilcisi, Putin’in ayrıca Zelenskiy ile görüşmeyi Trump’a vaat ettiğini aktarmıştı.
O zamandan beri ABD Başkanı, Moskova-Kiev arasında doğrudan görüşmeler düzenlemeye çalışıyor, fakat Kremlin bu fırsatı ateşkese hayır dediği gibi reddediyor.
Salı günü Lavrov, Moskova’nın Alaska zirvesinden bu yana pozisyonunu değiştirmediğini ve “derhal ateşkesi durdurma” fikrinin, Rusya’nın “çatışmanın kök nedenleri” olarak adlandırdığı konuları görmezden gelme anlamını taşıdığını belirtti.
Lavrov, “Kök nedenler ele alınmadan yapılan ani ateşkes çağrıları, Putin ve Trump tarafından Alaska’da varılan anlaşmalara aykırıdır,” dedi.
Moskova’ya göre “kök nedenler”, Ukrayna’nın hem AB hem de NATO’ya katılma arzusu, NATO’nun doğuya genişlememe taahhütlerini ihlal ettiği iddiası, Ukrayna hükümetinin etnik Ruslara yönelik ayrımcılığı ve Putin’in “Ukrayna’nın dezenazifikasyonu” olarak adlandırdığı konuları içeriyor.
Putin ve Rusya, Şubat 2022’de Ukrayna’ya başlattıkları kapsamlı işgali haklı çıkarmak için bu iddiaları kullanmış, ancak hiçbir kanıt sunamamıştı.
Moskova Avrupa’yı suçluyor
Avrupa liderleri ve Zelenskiy, salı günü Ukrayna’daki mevcut cephe hattında ortak ateşkes çağrısında bulundu.
“Uluslararası sınırların zorla değiştirilemeyeceği ilkesine bağlı kalmaya devam ediyoruz.”
Sergey Lavrov, Avrupalıları ateşkesi, Ukrayna’ya silah göndermek amacıyla dayatmakla suçladı ve AB’nin ısrarının tek sebebinin bu olduğunu söyledi.
Lavrov, ayrıca AB’nin Kiev’i “Rusya topraklarındaki sivil altyapıya ve sivillere saldırmaya teşvik ettiğini” iddia etti.
Moskova, Kiev'e başlattığı kapsamlı işgalin üzerinden üç buçuk yıldan fazla bir süre geçtiği halde Ukrayna’daki sivil altyapıyı sürekli olarak hedef almaya devam ediyor.