Kafkasların en eski uygarlığı: Udiler

Kafkasların en eski uygarlığı: Udiler
By Euronews
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button
REKLAM

Azeri Life programı bu hafta Kafkasların en eski milletlerinden biri olan Albanya Krallığı’nın halkı Udileri (Bazı kaynaklara göre Utiler) konu alıyor. Dünya üzerinde şu anda sayıları 10 binden az olan bu ilginç millet yaklaşık 2000 yıldır dillerini, gelenek ve göreneklerini koruyor.

Bu hafta Azeri Life programı Udi köyüne giderek bu ilginç halkın yaşamını araştırdı.

Bir Azeri köyü olan Nij’de eski Kafkas Albanya’sında yaşayanların torunları ikamet ediyor. Udiler Kafkasya’da yaşayan en eski toplumlardan biri. Dillerini ve geleneklerini koruyan bu halk çok köklü bir geçmişe sahip.

İlk kez ünlü tarihçi Herodot milattan önce 5. yüzyılda Udilerden bahsetmiş. Şu anda dünyadaki sayıları 10 binden az olan Udilerin sadece 4 bini Nij köyünde yaşıyor. Bu köy eski Albanya Krallığı’nın başkentine çok uzak değil. Buranın yerlileri bu toprakların sonsuza kadar Udilere ait olduğuna inanıyor.

Oleg Danakiri, Udi Kültür Merkezi Müdürü: ‘‘Albanya’da 26 kabile varmış. Udiler dilleri, inançları ve sahip oldukları güçleri ile en büyük kabilelerden biriymiş.’‘

Hristiyanlık Kafkas Albanyası’nda devlet diniymiş. Udiler Sovyet Rusya’sı dönemi yaşadıkları bölgede ibadethane olmamasına rağmen inançlarını korumuşlar. Buradaki tarihi kilise 2007 yılında onarılmış. Buranın rahip adayı yurt dışında bir ilahiyat fakültesinde okuyormuş.

Robert Mobili, Udi Hristiyanları Lideri: ‘‘Udiler kendilerine özgü insanlar. Kafkas bölgesinin çok nadir bir dilini konuşuyorlar. Hristiyanlığın doğu koluna mensubuz. Şimdi amacımız Albanya Kilisesi’nin Azerbaycan’da bağımsızlık kazanması.’‘

Hristiyanlık sembolleri Udilerin günlük yaşamının bir parçası. Müzisyenlerin kıyafetleri bile yüzyıllardır hiç değişmemiş ve inançlarını simgeleyen işlemelerle dolu.

Karlen Shirvari, Müzisyen: ‘‘Burada Kafkas Albanya’sının tarihi haç sembolü var. Sırt kısmında 8 oklu bir güneş var. Hacca gitmeyi sembolize ediyor. Bu kıyafeti Kudüs’te giyerseniz vaftiz edilmiş sayılırsınız.’‘

Ancak hamur kutsandıktan sonra Udilerin en ünlü yemeği yapılabilir. Isırgan otu, Afar böreğinin vazgeçilmezidir. Bu dikenli yaban otu C vitamini bakımından oldukça zengindir. Ucuz ve faydalı diye eskiden kış aylarında bolca tüketilirmiş. Udilere özgü 100 farklı yemek tarifi Nij halkı tarafından yakın bir zamanda kitap olarak basılacak.

Rita Danakiri, Udi Köyü Sakini: ‘‘Yemek yapmayı annemden öğrendim. O da annanemden öğrenmiş. Şimdi de ben kızıma öğretiyorum. Afar pişirmek kolay değildir. Bu yemek Udiler var olduğundan beri yapılıyor ve her zaman hayatımızın bir parçası olacak.’‘

Udiler Azeri Türkçesi konuşurlar ancak kendi aralarında Udi dilini tercih ederler. Eski alfabelerinin yerine çocuklar için daha kolay olan Latin alfabesine geçilmiş. Her sene yeni okul kitapları basılıyor ve öğretmen Venera Antonova şimdi Udi-İngilizce ve Udi- Azerice dijital sözlükleri üzerinde çalışıyor.

Grigori’nin ana dili ona ilham vermiş. Şiir yazmaya daha küçük bir çocukken başlamış. Ona göre bu dil tanrının dili. Tanıştığımız akşam annesine doğum günü hediyesi olarak yazdığı bir şiir üzerinde çalışıyordu.

Grigori Meshari, Şair: ‘‘Anadilim benim ilham perimdir. Çok güzel bir tınısı var. Bu kelimelerle dünyayı daha güzel bir şekilde tasvir edebiliyorum.’‘

Nij köyüne geldiğimizde bir düğün hazırlığı vardı. Eski adetler harfi harfine uygulanıyor. Genç kızlar gelinin hazırlanmasına yardımcı oluyor.

Kafasının üzerinde bölünen ekmeğin anlamı artık aileyi çekip çevirmesi gereken kişinin o olduğu anlamına gelir.

Bu sırada damat da traş olur. Misafirler berbere para verirler. Çünkü görevi çok önemlidir.

Aleksandr Kankalov, Damat: ‘‘Bir oğlan çocuk dünyaya geldiği zaman bebektir. Büyüdüğü zaman delikanlı olur, ancak evlendiği zaman gerçek bir erkek olabilir. Damadın traş olması onun artık yetişkin bir erkek olduğunu simgeler.’‘

REKLAM

Udi düğünlerinin bir başka geleneği de erkeğin eski zamanlarda ava çıkıp ailesini doyurmasını simgeleyen av tüfeği ile ateş etmesidir.

Ağaçta asılı olan hedefi vuran kişi, tüfeği damada verme şerefine hak kazanır.

Nij köyünden yanan dağ Gobustan’a doğru gideceğiz. Çamuru ile ünlü bu dağlardaki sihiri bir sonraki Azeri Life programında öğreneceğiz.

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

Adrenalin dolu kış sporları mı arıyorsunuz? Büyük Kafkas Dağları’ndaki bu merkezi inceleyin

Japonya'nın kırsal bölgelerini canlandırmanın yolu eski yapı geleneklerinde yatıyor olabilir mi?

Satoyama'yı keşfedin: Japon toplulukları doğayla uyum içinde nasıl yaşıyor?