30. yılında Challenger Uzay Mekiği faciası

Uzay araştırmaları tarihinin en büyük dramlarından biri 30 yıl önce bugün, 27 Ocak 1987’de yaşandı. Challenger uzay mekiği, ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) Florida’daki üssünden fırlatıldı. Ancak ateşlenmesinden 73 saniye sonra infilak etti ve aracın içindeki 7 astronot hayatını kaybetti. euronews, bu trajedinin yıldönümünde Avrupa Uzay Ajansı‘ndan Dominique Detain ve felaketin kurbanı astronotların ailelerinin kurduğu sivil toplum örgütü Challenger Merkezi’nden Dr. Lance Bush ile konuştu. Bu faciadan ilk nasıl haberiniz olduğunu hatırlıyor musunuz? DD: Guyana’da gazetecilik yapıyordum. Uzay alanında tematik yayınlar yapan kamu yayıncısı RFÔ için çalışıyordum. O gün ormanda, bir nehirde araştırma yapacaktık. Askeri görevliler vasıtasıyla bana bir bilgi ulaştı ve merkezi aramam gerektiği, çünkü çok ciddi bir kaza yaşandığı söylendi. O zamanlar cep telefonu yoktu. Başka bir dünyaydı. LB: 28 Ocak 1986’da NASA’DA, yeni mezun genç bir mühendistim. İlk tecrübelerimi Mercury, Gemini ve Apollo’yu tasarlamış efsanevi uzay mühendislerinin yanında ediniyordum. Yeni nesil uzay mekiği tasarlamak amacıyla yürütülen proje henüz başlamıştı ki ben de bu ekibe katılmıştım. Bir mühendis olarak normal bir akıl yürütmeyle, işimizin, karar alma süreçlerinde olağan üstü bir sorumluluk gerektirdiğini zaten biliyordum. Patlamanın olduğunu duyduğum o an, benim içime işledi. NASA’da hepimiz ekip çalışmasının bir ruhu olduğuna inanırız. Çünkü başarımız ve ekip arkadaşlarımızın hayatları birbirine bağlıdır. Footage of the disaster. Blast-off from 7m 18s Olayla ilgili neler hissettiniz ? DD: “Çok derin bir üzüntü hissettik, çünkü biz NASA’nın ve astronotlarının uzayda başardıklarına hayrandık, hala da hayranız. Bu facia, yersiz bir coşkunun sona ermesine neden oldu. Muhtemelen o, kör bir coşkuydu. Hepimize uzayda, güvenliğin ne kadar büyük bir öncelik olduğunu hatırlattı. Florida’da herkes buz gibi olmuştu ki bu hiç de sık rastlanan bir durum değildi. *LB:*O zamana kadar aileden birini kaybetmiş olma duygusunu yaşamamış da değildim. Bunun, astronotların aileleri ve çocukları için ne demek olduğunu çok iyi biliyordum. Ne mutlu ki bugün o mürettebatın ailelerine yardım etmeyi, onların mirasını sürdürmeyi başarabiliyorum. Bu felaketin uzay araştırmalarına o dönemde nasıl bir etkisi oldu? *DD:*Herkes şoke oldu. O zamanlar NASA, her ay uzaya bir mekik gönderebileceği fikrindeydi. Bu kaza herkesin, uzaya astronot göndermenin o kadar da kolay bir şey olmadığını anlamasına neden oldu. Uzay mühendislerinin de uydularla astronotları sistematik bir biçimde aynı anda fırlatmanın çok mükemmel bir fikir olmadığını görmelerini sağladı. Challenger faciasından sonra, tamamen gerekli olmadıktan sonra uzaya astronot gönderilmedi. The victims of the disaster. Credit: NASA O facia yaşandığında henüz Uluslararası Uzay İstasyonu kurulmamıştı. Aya yolculuk yapılmamıştı. Astronotlar yörünge etrafına kadar gidiyor geri dönüyorlardı. Görevleri uyduları yörüngesine oturtmak ya da onları yörügesinden çıkarmaktı. LB: Mürettebat ve Challenger projesinde çalışan herkes kendini insanlık adına uzayın keşfine, gelecek kuşaklara küresel bir ilham verecek gelişmelere, Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik alanlarındaki çalışmalara katkı sunacak işler yapmaya adamıştı. Bugün, 30 yıl sonra, dünya genelinde 40 Challenger Merkezi’nde 4 buçuk milyon çocuğa ulaşıyor, eğitimlerinde onlara ilham veriyoruz. Aralarından, geleceğin astronotları çıkacak. Enerji dolular ve ne yapabileceklerinin farkındalar. Bugün Challenger‘ın mirası bugün uzayı keşfetmemizde bizim için itici güç. Toplumun bu olay karşısındaki tepkisi nasıl olmuştu? DD: “Challenger kazası büyük bir şoktu çünkü bu televizyonda canlı yayında oldu.NASA, bununla bir halka ilişkiler faaliyeti yürütüyordu. 36 yaşındaki bir öğretmeni, Christa McAuliffe’yi araca soktular. İlk kez bir uzay aracının profesyonel astronot olmayan bir “yolcu“su vardı. Uzaydan ders anlatması sağlanacak ve bu büyük bir iletişim kampanyasıyla duyurulacak, dünyaya, uzayın ne kadar da güzel bir yer olduğu gösterilecekti. Bazıları da çok zekice davrandığını düşünerek bu tarihi anı bir reklam fırsatı olarak kullanmak istemişti. Bir sigorta şirketi, Christa McAuliffe’in hayatını sigortalamıştı.Açıkçası bu onlara ertesi gün pahalıya patladı. Yaşananlar, kazadan bir gün önceki havayı ve kimsenin ertesi gün neler yaşanacağını tahmin bile edemeyeceğini gösteriyordu. Hekes mutluydu, herşey yolunda gidiyordu. Ancak ertesi gün yaşanan Challenger kazası gerçekçi olmak gerektiğini, uzayın keşfinin daima bir macera olduğunu, yeryüzünü terk ettikten sonra hep bir riskin olduğunu hatırlatıyordu. Bu kazanın uzun vadeli sonuçları neler oldu? DD: Uzay araştırmalarında artık uzun dönemli stratejiler gözden geçirildi. Rutin görevlerin aksatılmaması gerektiğinden daha önemli bir şeyin olmadığını anladık. Challenger’da sorun, görece küçük sayılan, neredeyse görülmeyen bir problemden kaynaklandı. Bu, bize Avrupa Uzay Ajansı‘nın yeni ortaya çıkan, Ariane gibi programının avantajlarını gösterdi. Daha ucuz maliyetli ve mürettabata ihtiyacı yok. Dönüp geriye baktığımızda NASA’nın tüm çabalarını bir uzay mekiğinde somutlama gibi bir hataya düştüğünü görebiliyoruz. Avrupa’da biz bir mekik programı düşündük.Ama 1990’larda Challenger‘ın da etkisiyle bu durduruldu. Ve kapsüllerin daha güvenli ve ucuz olduğunu anladık. Bugün Amerikalılar Rus Soyuz kapsülünü kullanıyor ve kendi uzay kapsülü proramları Orion’u inşa ediyorlar. Uzaya gitmenin en güvenli yolunun bu olduğunu anladılar. Daha az konforlu ama daha güvenli. Share your memories euronews takipçilerinin 30 yıl önceki bu trajediye ilişkin paylaşımları Aşağıdaki fotoğrafın üzerine tıklayarak siz de Facebook sayfamızdan yorumda bulunabilirsiniz. (function(d, s, id) { var js, fjs = d.getElementsByTagName(s)[0]; if (d.getElementById(id)) return; js = d.createElement(s); js.id = id; js.src = “//connect.facebook.net/en_US/sdk.js#xfbml=1&version=v2.3”; fjs.parentNode.insertBefore(js, fjs);}(document, ‘script’, ‘facebook-jssdk’));Today is the 30th anniversary of the Challenger Space Shuttle disaster. Share with us your memories about it. Did you see it on TV? Can you remember your reaction?Posted by euronews on Wednesday, January 27, 2016

30. yılında Challenger Uzay Mekiği faciası

Uzay araştırmaları tarihinin en büyük dramlarından biri 30 yıl önce bugün, 27 Ocak 1987’de yaşandı. Challenger uzay mekiği, ABD Ulusal Havacılık ve

Zohran Mamdani, New York belediye başkanlığı seçimlerini kazandı

ABD'de UPS kargo uçağı kalkış sırasında düştü: En az 7 ölü, 11 yaralı

Merz: Savaş bitti, Suriyelilerin iltica gerekçesi kalmadı

Yeni kuşağın şakası fenomene dönüştü: '6-7' artık yılın kelimesi

27 kişinin öldüğü Afganistan depreminde tarihi yapılar zarar gördü