Afganistan'dan 30 yıl önce kaçan 2.5 milyon nüfusun 1 milyonu İran'da yaşıyor. Bu mülteciler uzun süre boyunca belgesi olmadan hayatta kalmaya çalıştı. Şimdiyse İran'ın başlattığı yeni entegre uygulam
REKLAMAfganistan’da yaşanan ölümcül saldırılar ve savaşlar, dünya genelinde 2.5 milyon kayıtlı Afgan göçmen nüfusu oluşturdu. Afganistan’ı ise dünya çapında mülteci sayısı açısından ikinci ülke haline getirdi.
Bu mültecilerin yaklaşık bir milyonunun İran barındığı tahmin ediliyor..
Kerman, göçmen nüfusun en yüksek olduğu İran vilayeti. Üç milyon yerel nüfusun yaklaşık % 10’ununu Afganlar oluşturuyor. 300 bin göçmenin birçoğu kırk yıl önce Kerman’a yerleşmiş.
Kerman’da yaklaşık 130 bin Afgan’ın belgesiz olduğu tahmin ediliyor. Bu, göçmenlerin ülkede bulundukları süre boyunca az ya da çok hiçbir hakka sahip olmadıkları anlamına geliyor.
13 yaşındaki Said’le tanıştık. İran’da doğmuş ve belgesi olmayan bir çocuk. İran 2015 yılında kamu okullarını bütün mülteci çocuklara açan bir kararname kabul etti. Bu gelişme bu tarihe kadar çocukların okula gitme hakkı olmadığı anlamına geliyor.
Bu göçmen yönetiminde bir kilometre taşı, binlerce çocuk tekrardan okumaya,öğrenmeye başlayacak.
Said Haşemi, Afgan Öğrenci: “İstediğim her şeyi okuyabiliyorum, sokak levhaları veya hastanedeki doktor reçeteleri gibi…”
2015 tarihli kararname uygulamasına göre , belgesiz çocuklara sahip ailelerin,çocuklarını okula kaydettirmeleri sürgün edilme tehlikesi oluşturmuyor.Okullar binlerce yeni öğrenciyi kabul ediyor. AB bu alanındaki ortaklarıyla finansal desteğini arttırdı.
Oliver Vandecasteele, Ülke Temsilcisi NRC İran: “Ülke etrafında kırk okula destek verdik Bazı okullar birkaç yıl kapalı kaldı. Aslında bu bir ekipman teminiydi, tekrar açmak için bazı yenilemeler yapıldı. Okula gitmeleri gereken yıllarda okula gidemeyen çocuklar için eğitime adapte olmalarına yardımcı olacak bazı programlar düzenledik.”
AB, 2017 yılında İran’daki Afgan mültecilere yardım etmek için yaklaşık 10 milyon avro’luk insani yardım parası ayırdı.Komiser Chrístos Stylianidis ülkeyi iki kez ziyaret etti. İran’ın Afgan mültecilere verdiği destek AB için diplomatik bağlamda önemli husustur.
Caroline Birch, Avrupa Birliği İnsani Yardım Kurumu: “Otuz yıl önce Afganların gelmeye başlamasından bu yana birçok şey değişti.Biz hayata basit bakmıyoruz. Hedefimiz daha fazla çocuğu ilkokula kayıt ettirebilmek.Çok sabırsızlanıyorlar ve böylece ortaokul ve muhtemelen Üniversiteye gidecekler.”
Mültecilerden sorumlu Bakan, Kerman eyaletinde halen 10.000 çocuğun okula gitmediğini tahmin ediyor. Amaca ulaşmak için nedenleri anlamamız gerekiyor. Saeed yaz okuluna gittikten sonra normal olarak sınıfına devam edebilir.Geriye mali kısıtlamalar kalıyor.
Fatıma Sadat, Belgesi Olmayan Mülteci: “Geçen sene 4. sınıfa kaydettirdik, birkaç aylığına gittiler ve sonra onları ulaşım ve okul masraflarından dolayı okuldan almak zorunda kaldım.”
#aidzone team back from #iran! Fascinating shoot to document how #refugee children are integrated in the Iranian #schooling system pic.twitter.com/tbycLQ6JKM
— Monica Pinna (@_MonicaPinna) 10 ottobre 2017
Bu yıl herşey aile için farklı işliyor.
Fatıma Sadat: “Bugüne kadar okula herhangi bir şey için para ödememiz istenmedi.Ben de çalışmaya başladım, bir fıstık çiftliğine gidiyorum ve kocam da çalışıyor, aynı zaman da Saeed de çalışmak istedi.Yol masraflarını karşılayabilmek için her öğleden sonra eve yakın olan bir motosiklet dükkanında 4 ile 9 arası çalışıyor.”
Okulların kapasitesi halen çok düşük.Kerman’da son iki yıl içinde toplam 30.000 öğrenci okula kayıt oldu ve bunların üçte biri belgesiz çocuklar.Maksimum 25 öğrenci kapasitesine sahip olan sınıflar bugün ortalama 40-44 öğrenciyi barındırıyor.
Hamit Şamsaldini, Genel Müdür, BAFIA Kerman: “30 bin öğrencinin 20-25 kişilik standart sınıflara ulaşması için toplamda 1200 dersliğe ihtiyacımız var.”
Çöl yanından Zermanabad’a ulaşmak için Kerman’dan ayrıldık . Bu okul, etrafta saklı ve izole olmuş köyler için merkezi olarak görev yapıyor. Norveç Mülteci Konseyi (NRC) burada yeni bir okul inşa etmeyi başarmış.
REKLAM#Thousands of undocumented #afghan#refugees have joined #school since 2015 in #Iran. Access to #school in #iran, next week on #Aidzonepic.twitter.com/lpxzLXvXEw
— Monica Pinna (@_MonicaPinna) 19 ottobre 2017
Oliver Vandecasteele, Şehir Sorumlusu, NRC İran: “Bu arkada gördüğünüz okulda kapasite problemi vardı bu halledebileceğimiz bir şeydi.300 yeni öğrencinin eğitime erişmesine izin veren 10 yeni sınıf yaptık.”
Bu öğrencilerin % 90’ı Afgan, yarısı belgesiz, İran doğumlu 10 yaşındaki Amir Hossein gibi…Büyükannesi, uzun ve zor yıllardan sonra, 21 torunundan birkaçının sonunda okula gidebilmesinden dolayı gurur duyuyor.
Hacer Alizehi, Belgesi Olmayan Mülteci: “Afganistan’dan 30 yıl önce geldik, ancak 29 yıl önce kocamı kaybettim, çocukları okula gönderemedim, çok fazla zorlandık ve acı çektik. Vatan hasreti çekiyorduk, bakacak kimsemiz yoktu, çocuklarım yetim kaldı ve bakıma muhtaçtık.”
Kayıt yaptırmak, aynı zamanda kayıt dışı Afgan mültecileri okula devam ettirmek, bütün Afgan halkına, entegrasyon kapılarını açıyor