Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Halkların Demokrasi Partisi eski Eş-Başkanı Selahattin Demirtaş’ın yaptığı başvuruyla ilgili olarak Türkiye’nin insan hakları ihlalinde bulunduğuna hükmetti.
REKLAMAvrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Halkların Demokrasi Partisi eski Eş-Başkanı Selahattin Demirtaş’ın yaptığı başvuruyla ilgili olarak Türkiye’nin insan hakları ihlalinde bulunduğuna hükmetti ve Türkiye'den başvuru sahibinin tutukluğunun sona erdirilmesi için gerekli tüm tedbirleri alması istendi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyi Erdoğan ise AİHM'in Selahattin Demirtaş hakkındaki kararına ilişkin, "AİHM'nin verdiği kararlar bizi bağlamaz.” dedi.
AİHM, Türkiye’de tutuklu yargılanan Demirtaş’ın 2017 yılında yaptığı başvuruyu bugün karara bağladı.
Başvuruyu “acil süreç” işleterek öncelikle değerlendiren AİHM, Türkiye’nin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili 5. maddesinin 3. fıkrasını, özgür seçimlerle ilgili 1. protokolün 3. maddesini ve hakların kısıtlanmasının sınırlarıyla ilgili 18 maddeyi ihlal ettiğine hükmetti.
Strasbourg mahkemesi, Demirtaş’ın ifade özgürlüğü ile ilgili 10. madde, kişisel başvuru hakkıyla ilgili 34. maddeden yaptığı başvuruyu reddetti, 5. maddenin 1. fıkrası ve 4. fıkrasıyla ilgili ihlal olmadığına hükmetti.
AİHM kararı gereği Türkiye, 25 bin avro ödeyecek. Türkiye'nin bu karara üç ay içinde itiraz edip, başvurunun temyiz özelliği gören büyük mahkemede görülmesini isteme hakkı var.
Gerekçeli kararda
AİHM gerekçeli kararında, Demirtaş'ın tutukluluğunun uzatılmasıyla ilgili yargı kararlarının yeterli gerekçelere dayandırılmadığı görüşü dile getirildi ve Türkiye'nin başvuru sahibinin duruşma öncesi tutukluğunun sona erdirilmesi için gerekli tüm tedbirleri alması istendi.
Demirtaş'ın referandum ve cumhurbaşkanlığı gibi iki önemli seçimin kampanyalarına katılamağı hatırlatılan gerekçeli kararda, "tutukluluğunun uzun sürmesinin, demokratik toplumun en önemli kavramlarından özgür siyasi tartışma ve çoğulculuk ilkesiyle bağdaşmadığı" yorumu yapıldı.
Yine kararda, Demirtaş'ın tutukluluğu yüzünden meclis çalışmalarına katılamamasının, parlamentoya seçilme hakkı çerçevesinde, halkın özgür ifadesini yansıtma açısından haksız bir müdahale olduğu saptamasından bulunuldu.
AİHM'e yapılan başvurunun geçmişi
AİHM, Demirtaş’ın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili 5. maddesinin 1.4.5. fıkralarından yaptığı şikayeti değerlendirdi. Bu maddeler, makul bir süre içinde yargılanma, ön duruşma öncesi gözaltı ve tutuklu yargılanmayla ilgili koşulları içeriyor.
Demirtaş’ın avukatları müvekkillerinin, özellikle ilk duruşma öncesi ve sonrası "tutukluluğun keyfi ve makul süreden oldukça uzun olduğu, haksız temellere dayandığı, isnat edilen suçla ilgili dava dosyasına yeterince hızlı bir şekilde ulaşılamadığı" şikayetinde bulunmuştu.
Başvuruda, "siyasi yetkililerle ilgili eleştirel görüşlerini susturma amacıyla Demirtaş’ın tutuklu yargılandığı" görüşü dile getirilmişti.
Başvuruda, Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne göre, şikayeti hızlı bir şekilde incelememesi de eleştirilmişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyi Erdoğan, AİHM'in Selahattin Demirtaş hakkındaki kararına ilişkin, "AİHM'nin verdiği kararlar bizi bağlamaz.” dedi.
"Karşı hamlemizi yapar, işi bitiririz"
AİHM'nin Selahattin Demirtaş ile ilgili kararının sorulması üzerine Erdoğan, "AİHM'nin verdiği kararlar bizi bağlamaz. AİHM'nin bugüne kadar biliyorsunuz terör örgütüyle ilgili verdiği birçok karar var. Hepsi de aleyhedir. Onun karşılığında bizim de yapabileceğimiz birçok şeyler vardır. Biz karşı hamlemizi yaparız, işi bitiririz. Terörü gelip de Türkiye'de dizginleyen hiçbir zaman AİHM olmadı. Terör devam etti. Yine aynı şekilde şu anda terör devam ediyor. Faturasını, bedelini ödeyen Türk halkı." değerlendirmesinde bulundu.
Bu arada Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM), eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş kararına ilişkin, "Kararı bir görelim. Bu konuda yargılamayı yapan yargı mercii karar verecektir." dedi.
Gül, bakanlığının bütçesinin sunumu için bulunduğu TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda AİHM'nin Selahattin Demirtaş kararına ilişkin gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Bütçe çalışmaları nedeniyle kararı henüz görmediğini belirten Gül, "Kararı bir görelim. Kaldı ki bu konuda yargılamayı verecek olan yargı mercii verecektir. Bizim bir şey söylememiz doğru değil." ifadesini kullandı.
REKLAMDemirtaş'ın tahliye edilip edilmeyeceği sorusu üzerine Gül, "Kararı görmek lazım ve takdir edecek makam yargı makamıdır. AİHM iç hukukun bir parçası. Bunu da reformcu bir parti olarak AK Parti getirdi ama bu karar ne getiriyor, ne yapıyor, ne karar verilmiş, bunların takdiri de yine mahkemenin vereceği bir karardır." diye konuştu