Fırat’ın doğusuna operasyon: Hava sahası kapalıyken Türkiye ne kadar ilerleyebilir?

Fırat’ın doğusuna operasyon: Hava sahası kapalıyken Türkiye ne kadar ilerleyebilir?
© Reuters
By Menekşe Tokyay
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Fırat nehrinin doğusunda Halk Savunma Birlikleri'ne (YPG) yönelik askeri harekatın birkaç gün içinde başlayacağına dair Çarşamba günü yaptığı açıklamanın ardından dikkatler bölge dinamiklerine ve olası operasyon senaryolarına çevrildi.

REKLAM

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Fırat nehrinin doğusunda Halk Savunma Birlikleri'ne (YPG) yönelik askeri harekatın birkaç gün içinde başlayacağına dair Çarşamba günü yaptığı açıklamanın ardından dikkatler bölge dinamiklerine ve olası operasyon senaryolarına çevrildi.

Ankara, söz konusu operasyonda bölgede bulunan Amerikan askerlerinin hedefte olmadığını vurguluyor.

Ancak, Türkiye tarafından PKK’nın Suriye uzantısı olarak görülen YPG'nin başını çektiği Suriye Demokratik Güçleri, Suriye'de Irak Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı yürüttüğü savaşta ABD'nin öncelikli yerel müttefiki konumunda.

Pentagon, Türkiye’nin bölgede yapabileceği olası tek taraflı bir operasyonu “kabul edilemez” ve “endişe verici” buluyor ve Suriye’de IŞİD’e karşı savaşan askerlerini tehlikeye atacağını düşünüyor.

Diplomasi kapıları henüz açık

Euronews Türkçe’nin görüştüğü uzmanlar, bölgede taraflar arasındaki diplomatik temasların devam ettiğini ve yaklaşık bir hafta içerisinde olumlu veya olumsuz sonuçlanabileceğini belirtiyorlar. Dolayısıyla diplomasi kapıları henüz açık tutuluyor.

Perşembe akşam saatlerinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD'li mevkidaşı Mike Pompeo ile telefonda görüşerek, Suriye’deki gelişmeleri ele aldı.

Oklahoma Üniversitesi’nden Suriye uzmanı Prof. Joshua Landis, ABD’nin Türkiye ile bir çatışma istemediğini, keza Washington’un Orta Doğu’daki politikaları açısından Türkiye’nin askeri ve siyasi olarak kilit önemde olduğunu vurguluyor.

Euronews Türkçe’ye konuşan Landis, ABD’nin İran ve İran destekli milisleri bölgeden çıkarmak için Suriye’de Kürtleri desteklediğini belirtiyor.

“Türkiye’nin daha iddialı bir askeri politikayla ABD’yi Suriye’deki saldırgan politikasından vazgeçirmeye ve YPG'ye yönelik uzun vadeli taahhüdünü gözden geçirmeye yöneltip yönetmeyeceğini ise zaman gösterecek,” diyor Landis.

Türkiye’nin topçu birliklerinin mevziinin 40 kilometreye kadar nokta atışı yapabilmesi sebebiyle, olası operasyonda Suriye sınırından 30-40 kilometre kadar derine inmesi ve burada bir tampon bölge kurması bekleniyor.

Hazırlık aylardır sürüyor

Orta Doğu uzmanı Mete Sohtaoğlu, Türkiye’nin birkaç aydır yaklaşık 500 kilometre uzunluğundaki hat boyunca tank, zırhlı araç ve personel sevkiyatında bulunduğunu ve bir süredir hazırlanmakta olan harekatın planında bölgeye giriş için birkaç senaryo üzerinde çalışıldığını kaydediyor.

Euronews Türkçe’ye konuşan Sohtaoğlu, “Harekatın süresi TSK’nın muhtemelen Tel Abyad’ın doğusundan ve Resulayn bölgesinden yıldırım harekatıyla ne kadar ilerleyeceğine bağlı. Yoğun olarak silahlı ve bomba taşıyan yeni nesil dronlar ve orta menzilli füzeler kullanılması bekleniyor,” diyor.

ABD’nin kısa süre önce kurduğu ve Türkiye ile ilişkilerin yeniden gerilmesine sebep olan gözlem noktalarından biri, Arap ve Türkmen yoğunluklu Tel Abyad’da bulunuyor.

Türkiye’de özellikle Akçakale’de yoğunlaşan Tel Abyad kökenli Suriyeli sığınmacıların son dönemde kasabalarının Türkiye’nin aracılığıyla YPG’nin elinden geri alınması yönünde protestolar gerçekleştirdiği biliniyor.

“Tel Abyad içinden düz bir karayolu geçiyor. Dolayısıyla bu düz arazi, kolay ele geçirilir nitelikte. Asıl amaç ise, Fırat’ın batı yakasındaki Münbiç’in güneydoğusuna inmek. Türkiye oraya kadar ulaşıp bir hat çizerek, bölgede YPG’nin toprak bütünlüğünü bölmeye çalışıyor,” diye ekliyor Sohtaoğlu.

Fırat’ın doğusunda hava sahası üstünlüğü Rusya’ya aitken, ABD öncülüğündeki koalisyon güçleri Moskova ile koordineli şekilde bölge hava sahasını operasyonları doğrultusunda fiili olarak kullanıyorlar.

Moskova-Ankara temas halinde

Rusya Dışişleri Sözcüsü Mariya Zaharova, Perşembe günü yaptığı açıklamada Türkiye'nin Fırat Nehri'nin doğusuna yönelik başlatmayı planladığı operasyona ilişkin olarak, Ankara ile temas halinde olduklarını açıkladı.

Sohtaoğlu’na göre Türkiye’nin havadaki harekat planı, Türkiye hava sahasından kalkan uçakların lazerle hedefe kilitlenip keskin bir U dönüşü yaparak Suriye hava sahasına girmeksizin bombardıman düzenlemesine yönelik olacak.

REKLAM

Hava harekatı boyutunda, ilk aşamada 160 kadar hedefin belirlendiği ve böylelikle terör mevzilerinin top ateşleriyle vurularak alandaki hedeflerin yumuşatılacağı kaydediliyor.

Türk Silahlı Kuvvetleri, Fırat’ın doğusuna yönelik sınırdan ilk top atışlarını 28-31 Ekim arasında Kobani ve civarındaki bölgeye yapmıştı.

Öte yandan, ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin yıl sonuna kadar IŞİD’e karşı nihai zaferi ilan edeceklerine dair yapılan değerlendirmeler ışığında, Ankara’nın operasyon planlamasının zamanlaması manidar görülüyor.

“Bu durumda ABD’nin bölgede YPG ile ortaklığı sorgulanır hale gelecek, çünkü işbirliği için herhangi bir temel kalmayacak,” diyor Sohtaoğlu.

Türkiye bölgede kalıcı varlık arayışında

Ancak askeri uzmanlar bir operasyon gerçekleştirilmesi halinde Türkiye’nin bölgeden hemen çekilmeyeceği görüşünde.

REKLAM

Sohtaoğlu, Türkiye’nin olası bir operasyonun ardından sınır güvenliğini sağlama hedefi çerçevesinde bölgede Suriye toprakları üzerinde birkaç gözlem karakolu kuracağını belirtiyor.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) kısa süre önce Suriye’nin kuzeyi ile Türkiye sınırı boyunca gözetleme noktaları kurduğunu duyurmuş, söz konusu adımı “Türkiye’nin güvenlik kaygılarını gidermek” şeklinde açıklamıştı.

Öte yandan, geçtiğimiz günlerde ABD Genelkurmay Başkanı Joseph Dunford, Fırat’ın doğusunda istikrarı sağlamak üzere 35-40 bin yerel gücün eğitiminin tamamlanması gerektiği yönünde bir açıklamada bulunarak, ABD’nin bölgede bir süre daha varlık sergileyeceğinin ipucunu vermiş oldu.

ABD tarafından eğitilen Suriye Demokratik Güçleri’nin ana unsuru YPG’den oluşuyor.

Merkezi Ankara’da bulunan düşünce kuruluşu Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı’da (SETA) Güvenlik Araştırmacısı Murat Aslan, Türkiye'nin ateş destek vasıtalarının ve Hava Kuvvetlerinin, kendi topraklarından Suriye’nin kuzeyini etki altına alabileceğine dikkat çekiyor.

REKLAM

Suriye hava sahasına girmemek mümkün

Euronews Türkçe’ye konuşan Aslan, “Dolayısıyla Suriye hava sahasına girmeden insansız hava araçları dahil istenilen nokta vurulabilir. Bu aşamada diplomatik girişimlerle bir sonuç elde edilmesi, ancak sonuç alınamazsa askeri seçeneklerin ön plana çıkarılması beklenebilir,” diyor.

Aslan, bu operasyon açıklamasıyla, Türkiye’nin milli çıkarı ve bekasına yönelik bir kaygıyı dile getirdiğini ve sınırlarında bir terör örgütünün "devletleşme" doğrultusunda desteklenmesinden rahatsız olduğunu ifade ediyor.

Bir diğer deyişle, söz konusu operasyon ihtimaline dair yapılan açıklama, Türkiye’nin NATO müttefiki ABD’den halihazırda sürdürdüğü oyun planında Ankara’nın hassasiyetlerini göz önünde bulundurmasına ve bir tercih yapmasına yönelik bir çağrı olarak okunabilir. Bunun için de, YPG üzerinden askeri baskıyı tırmandırma kozu kullanılıyor.

“Türkiye kartlarını açık oynuyor; halen diplomatik girişimlerini de sürdürüyor. Beka konusu olarak ele alınan bir konuda, koalisyon ortaklarından terör örgütüyle ilişkisini sonlandırmasını talep ediyor,” diyor Aslan ve ekliyor:

“Operasyonun yapılması veya başlama tarihi, taktik bir konu. Gerektiğinde sınırlı güç kullanımı yapılabilir ve bölge şekillendirilebilir.”

REKLAM

Fırat’ın doğusuna harekat yapılması durumunda, Ankara Suriye’ye üçüncü askeri harekatını gerçekleştirmiş olacak.

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

Türkiye hava sahasında ticari uçuş sayısı arttı, iç hat uçuşları azaldı

Bakan Akar: İsterlerse yerin dibine girsinler, kazdıkları çukura gömülecekler

Suriye, Türkiye üzerinden sınır ötesi yardım sevkiyatı iznini 6 ay daha uzattı