Koronavirüs (Covid-19) sözlüğü: Endemik nedir? İzolasyonla karantina arasında ne fark var?

COVID-19'un labarotuvar ortamında görüntülenmiş resmi
COVID-19'un labarotuvar ortamında görüntülenmiş resmi © AP
By Melis Ozoglu
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Çin'de ortaya çıkan ve kısa sürede dünyada milyonlarca kişiye bulaşan yeni tip koronavirüsün yol açtığı Covid-19 hastalığının tıpkı kızamık gibi bir endemiye dönüşebileceğini açıkladı

REKLAM

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Çin'de ortaya çıkan ve kısa sürede dünyada milyonlarca kişiye bulaşan yeni tip koronavirüsün yol açtığı Covid-19 hastalığının tıpkı kızamık gibi bir endemiye dönüşebileceğini açıkladı.

Peki endişeyle takip ettiğimiz bu salgın hastalık için kullanılan endemik, epidemi, pandemi ya da filyasyon gibi terimlerin ne kadarını biliyoruz?

Hastalığı daha iyi anlamanıza yardımcı olacak COVID-19 rehberi

Salgın:

Bir hastalığın belirli bir grup insan arasında, belirli bir süre boyunca beklenenden daha fazla vakada görülmesidir. Her ne kadar bir cümleyle salgını tarif edebiliyor olsak da, salgının varlığının belirlenmesi için risk faktörlerinin retrospektif değerlendirilmesi, olguların geniş bir coğrafyada görülmesi ve geniş bir zamana dilimine yayılmış olmaları ve daha önceden bilinmeyen patojenlerin etken olması gibi bir çok faktör bulunuyor.

Epidemi:

Pek çok uzman salgın ile aynı anlama gelmek üzere kullanılan epidemiyi, bir hastalığın bir bölgede, bir toplumda veya bir grup insanda beklenenden daha fazla görülmesi olarak tanımlar. Epidemik salgına yol açan hastalık, bölgesel bir hastalık olup aniden yayılmaya başlayarak ya da dışarıdan yeni gelen bir virüs sebebi ile ortaya çıkabilir.

Pandemi:

Epidemi gibi Yunanca kökenli olan pandemik, Pan “tamamı-hepsi” ve demos “halk” anlamına gelen iki kelimeden oluşur. Yani pandemi bölgesel olmaktan çıkmış, küresel anlamda etkisini gösteren salgın hastalıklara (epidemi) verilen genel isimdir.

Endemik:

Belirli bir coğrafi alandaki bir toplulukta bir hastalığın veya bulaşıcı ajanın sürekli olarak var olması anlamına gelir. Bulaşıcı bir hastalığın endemik olması için o hastalıktan etkilenen her bir insanın hastalığı ortalama olarak bir kişiye bulaştırması gereklidir.

Bulaşma:

Doğrudan veya dolaylı olarak bir enfeksiyöz etkenin başka bir konağa ulaşması.

Entübe:

Solunum cihazı bağlanan kişiye entübe deniyor. Bu kavramın ismi hastanın ciğerlerine hava ileten tüpten geliyor.

Filyasyon:

Bir hastalığın kaynağını bulmak ve bu hastalığın yayılma zincirini takip etmek. Bu incelemeyi yapan sağlık çalışanları hastanın temas ettiği herkesi bulup, onların sağlığını denetlemeyi, ayrıca hastaya virüs bulaştıran kişiyi bulmayı da hedefliyor.

Kaynak:

Bir enfeksiyon etkenini konakçıya ileten gıda, nesne, hayvan veya insan.

Konakçı:

İçinde veya üzerinde, diğer bir organizmayı parazit olarak barındıran canlı.

Vaka:

Salgın için yapılmış bir vaka tanımı ile uyumlu bir hastalığa ya da sağlık sorununa sahip kişi.

Epidemiyoloji:

Salgın hastalıklarla ilgilenen ilim dalı.

Koronavirüs:

(CoV), soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Ağır Akut Solunum Sendromu (Severe Acute Respiratory Syndrome, SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara kadar çeşitli hastalıklara neden olan büyük bir virüs ailesi.

COVID-19:

Yeni koronavirüsün neden olduğu hastalığa verilen isim. İlk olarak 2019'in sonlarında Çin'de tespit edildi. Hastalığın kaynağı, 7 Ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir koronavirüs (2019-nCoV veya SARS-CoV-2) olarak tanımlandı. Daha sonra bu virüsün sebep olduğu hastalığın adı COVID-19 olarak kabul edildi. Virüsün kökeni ise henüz netlik kazanmadı. Fakat bulgular yasa dışı olarak satılan vahşi hayvanları işaret etmekte.

Kuluçka dönemi:

Enfeksiyon ile bir hastalığın belirti veya semptomlarının ortaya çıkması arasındaki süre. Yeni koronavirüsün kuluçka süresinin 14 güne kadar çıktığı söylendi.

Karantina:

Bulaşıcı bir hastalığın yaygın olduğu kaynaktan (yer, ülke) gelen kişilerin, gemilerin, malların veya hayvanların geçici olarak bir yerde tutulup gözlemlenmesi biçiminde uygulanan sağlık önlemi.

Sürü bağışıklığı

İngiltere'nin denediği fakat başarılı olmadığı bir yöntem. Nüfusun büyük bir kısmının virüse maruz kalıp hastalığa bağışıklık kazanmasından sonra hastalığın yayılma hızının yavaşlaması.

İzolasyon:

Hastalığın yayılmasını önlemek için hasta insanları sağlıklı insanlardan ayırma yöntemi.

REKLAM

Sanitasyon:

Bir çevresel ortamdaki mikrobiyal kolonizasyonu halk sağlığı açısından kabul edilebilir düzeylere indirme veya ortadan kaldırmadır.

Qries
Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

Covid-19 aşısının taşınması ve depolanması için Frankfurt Havaalanı'nda 'hummalı çalışma'

Pandeminin ekonomik krizi derinleştirdiği Venezuela'da mezbaha önlerinde sığır kanı sırası

Çinli korsanları siber casuslukla suçlayan ABD ve İngiltere'den yaptırım kararı