Hangi ülkenin merkez bankasında ne kadar brüt rezervi var?

REKLAM

Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu, Türkiye'nin 124 milyar civarında rezervi olduğunu açıkladı. Eksi rezerv tartışmalarıyla ilgili olarak Kavcıoğlu, "IMF'in tanımında da rezerv tanımı diye kullanılıyor, uluslararası tanımda da rezerv tanımı kullanılıyor, rezerv tanımı ne olduğu açık, bizim rezervlerimiz de bu tanıma uygundur." dedi.

Covid-19 salgını ile birçok ülkede ekonomik daralma, bunun sonucunda merkez bankası rezervlerinde de erimeler yaşandı.

Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) Ağustos ve Eylül 2021 verilerine göre Türkiye'nin resmi brüt rezervlerinin toplamı 117 milyar dolar civarında.

Merkez Bankasına göre uluslararası rezerv kavramı "para otoritelerinin kullanımına açık ve kontrol edebildiği altın ve yabancı para karşılığı olan varlıklar" şeklinde tanımlanıyor. 

Bu tanımın bir benzerini IMF'nin "uluslararası rezerv kılavuzunda" da görmek mümkün. Ülkenin sahip olduğu varlıklar, borçlarını ve yükümlülüklerini karşılayabileceğine dair bir garanti olarak kabul ediliyor.

Peki diğer ülkelerde brüt rezerv miktarları ne kadar?

Brüt rezerv, net rezerv farkı nedir?

Brüt rezerv bir ülkenin depoladığı toplam varlığı gösterirken, bunlar içerisinde kısa vadede çıkış yapacağı düşünülen para miktarı hesaba katılmıyor.

Net rezerv ise toplam miktar üzerinden kısa vadeli yükümlülükler ve borçların düşülmesi sonrasında elde kalan döviz ve altınların tamamı olarak tanımlanıyor. Ancak net rezerv belirlenirken hangi yükümlülüklerin hesaba katılıp katılmayacağı konusunda genel kabul gören bir tanım bulunmadığından, Merkez Bankası "rezerv yeterliliği" göstergesinin brüt rezerv üzerinden tanımlandığını açıklıyor.

Yalçın Karatepe gibi bazı ekonomistler ise bu ifadeyi eleştiriyor.

Ekonomistlere göre Türkiye'nin net rezervi ekside

Hükümet yetkilileri, Merkez Bankası rezervlerine ilişkin açıklamalarında bürüt rakamı dile getiriyor. Ancak ekonomistler, Merkez Bankası'nın SWAP ve diğer varlıklar çıkarıldığında rezervinin eksi 35 milyar civarında olduğunu belirtiyor. (Ekim, 2021)

Merkez Bankası'nın net ve brüt rezervi günlük olarak değişkenlik gösteriyor.

Yüksek rezerv güçlü ekonomi anlamına mı geliyor?

Uluslararası rezerv, bir ülkenin sahip olduğu mali gücün tek göstergesi olarak kabul edilmiyor. 

Grafikte de görülebildiği gibi bazı ülkelerin rezervinin yüksek olması genelde güçlü bir ekonomiye işaret ederken, rezervin zayıf olduğu durumda ülkenin güçsüz bir ekonomisi olduğu anlamına gelmiyor.

Çin, Japonya, İsviçre, Rusya ve Suudi Arabistan gibi ülkeler rezervlerini yüksek tutma politikasını yürüterek, bunu uluslararası yükümlülüklerine karşı bir garanti olarak gösteriyor.

Uluslararası döviz rezervleri dolar, euro, yen ve sterlin üzerinden hesaplandığı için bu para birimlerinden birini kullanan Almanya, Fransa, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerinse rezervlerini yüksek tutmaya gerek duymadıkları dikkat çekiyor.