Bilgi ve Demokrasi Forumu'ndan sosyal medyadaki 'infomedi' ile mücadele raporu

REKLAM

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki başkanlık seçimlerinden Covid-19'la ilgili komplo teorilerine kadar birçok konuda sosyal medyanın bir silah gibi kullanılması, son yıllarda dünyadaki tüm demokrasiler için adeta bir tehdit unsuru olarak ortaya çıkmaya başladı.

Demorasi yanlısı kuruluşların yanı sıra devletler, Facebook ve Twitter gibi sosyal medya devlerini, platformlarının sinsi emellere alet edilmesini engellemeleri için adım atmaya zorluyor.

Şimdilerde dezenformasyonun yayılması meselesinin çözümüne odaklanan uluslararası bir oluşum, tüm ülkeleri, sosyal medya platformlarına yaptırım ve CEO'ların hukuken sorumlu tutulması da dahil olmak üzere çeşitlii radikal önlemler almaya çağıyor.

Bu kapsamda aralarında Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) ve İnsan Hakları Merkezi gibi dünya genelinde 11 sivil toplum kuruluşu tarafından başlatılan Bilgi ve Demokrasi Forumu, bugün (12 Kasım) yayımladığı bir raporla, 'bilgi kaosu' sorunun üstesinden gelmek için 250 maddeden oluşan bir öneri listesi sundu.

Forum, çevrimiçi platformlarda ve sosyal medyadaki bilgi karmaşasıyla etkili mücadele edilmesine yönelik çalışmalar yürütüyor.

38 ülkenin imzacı olduğu uluslararası koalisyon, 2019'da kuruldu.

İmzacı ülkeler açısından herhangi bir bağlayıcılığı bulunmuyor.

Grup, haziran 2020'de "düzenleyici çerçeve" oluşturmak için infodemi çalışma grubunu başlattı.

Bilgi ve Demokrasi Forumu, 'infomedi' ile mücadeleyi amaçlıyor

Türkçe'de infomedi (Güvenilmez, hızla yayılan ve çözüme ulaşmayı zorlaştıran gereksiz, aşırı miktarda bilgi) olarak kullanılan 'Infomedic' ile mücadeleyi amaçlayan Bilgi ve Demokrasi Forumu, sosyal medyadaki bilgi kaosunun nasıl sonlandırılacağıyla ilgili tavsiyelerde bulunuyor.

Delphine Halgand-Mishra liderliğindeki bir ekip tarafından yazılan rapor, dört yapısal zorluk tanımlıyor ve her biri için ayrı ayrı somut çözümler önerileri sunuyor.

Rapora göre yapısal zorluklar şunlar;

• Platform şeffaflığı
• İçerik denetimi
• Güvenilir haber ve bilgilerin tanıtımı
• Özel mesajlaşma hizmetleri

Bu arada Bilgi ve Demokrasi Forumu Başkanı Christophe Deloire, "Demokrasiler için hayati bir tehdit oluşturan bilgi kaosunu sona erdirmek için yapısal bir çözüm mümkün." diyor.

Bilgi ve Demokrasi Forumu, 12 maddeyi ise temel tavsiyeler olarak niteliyor:

1. Şeffaflık gereksinimleri, kamuya açık bilgi ekosistemindeki tüm platformların temel işlevleriyle ilgili olmalı; içerik denetimi, içerik sıralaması, içerik hedefleme ve sosyal etki oluşturma.
2. Şeffaflık gerekliliklerini uygulamaktan sorumlu düzenleyiciler, güçlü demokratik gözetim ve denetim süreçlerine sahip olmalı.
3. Uyumsuzluk yaptırımları arasında ağır para cezaları, afiş şeklinde zorunlu tanıtım, CEO'nun sorumlu tutulması ve bir ülkenin pazarına erişimin kapatılması gibi idari yaptırımlar yer alabilir.
4. Platformlar, uluslararası insan hakları hukukuna dayanan içerik denetimi için insan hakları ilkelerini takip etmeli; yasallık, gereklilik ve orantılılık, meşruiyet, eşitlik ve ayrımcılık yapmama.
5. Platformlar, yayıncıların faaliyet gösterdikleri farklı yargı bölgelerinde sahip oldukları çoğulculuk açısından aynı tür yükümlülükleri üstlenmeli.
6. Platformlar, moderatör sayısını artırmalı ve özellikle risk altındaki ülkelerde içerik incelemesinin kalitesini iyileştirmek için gelirlerinin bir kısmını bu konuya harcamalı.
7. Dijital mimari ve yazılım mühendisliğinin güvenlik ve kalite standartları, bir dijital standartlar uygulama kurumu tarafından uygulanmalı. Bilgi ve Demokrasi Forumu, böylesi bir kurumun nasıl çalışacağına dair bir fizibilite çalışması başlatabilir.
8. Bilgi ve iletişim alanının ticari, politik veya diğer çıkarlar tarafından yönetilmesini veya etkilenmesini önlemek için platformların çıkar çatışmaları yasaklanmalı.
9. Özdenetim standartlarına dayalı olarak, kamuyu ilgilendiren gazetecilik içeriklerinin teşviki için ortak düzenleyici bir çerçeve tanımlanmalı. Potansiyel olarak zararlı viral içeriğin yayılmasını yavaşlatmak için friksiyon eklenmeli.
10. Yanıltıcı içeriğin viral olmasını sınırlayan önlemler, bazı işlevlerin sınırlandırılması yoluyla uygulanmalı.
11. Çevrimiçi hizmet sağlayıcıların, özellikle iletilenleri etiketleyerek, aldıkları mesajların kaynağı hakkında kullanıcıları daha iyi bilgilendirmeleri istenmeli.
12. Yasadışı içeriğin kullanıcılar tarafından bildirim mekanizmaları ve hizmetlerden men edilen kullanıcılar için itiraz mekanizmaları güçlendirilmeli.

İnfodemi çalışma grubunun eş başkanı Maria Ressa, sosyal medya platformlarıyla ilgili şu ifadeleri kullanıyor:

"Bir zamanlar hayatı kolaylaştırıcı olan sosyal medya artık yok edici şekilde bölünme inşa ediyor. Bölücü liderlerin sosyal medyada en iyi performansı göstermesi de tesadüfi değil. Facebook artık dünyanın en büyük haber dağıtıcısı. Öfke ve nefretle dolu yalanlar, haberlerin sıkıcı gerçeklerinden daha hızlı ve daha fazla yayılıyor. Yalan için yapay bir fikir birliğine çoğunluk etkisi yaratıyorlar."