DEVA Partisi'nden Çin ile imzalanan 'Suçluların İadesi Anlaşması' hakkında soru önergesi

REKLAM

DEVA Partisi, Çin tarafından imzalanan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayı ile TBMM'ye sunulmayı bekleyen 'Suçluların İadesi Anlaşması" hakkında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'na 8 maddelik bir soru önergesi yöneltti.

Partinin Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Mustafa Yeneroğlu’nun perşembe günü yaptığı açıklamada, Türkiye'nin insan hakkı ihlalleri konusundaki sicili oldukça kabarık olan Çin ile yapılan anlaşmayı onaylamasının, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi yükümlüklerini ihlal sonucunu doğuracağını ifade etti.

Yeneroğlu, anlaşmanın yürürlüğe girmesi halinde Türkiye'de bulunan Uygur Türkleri'nin Çin'de idam cezası, işkence, kötü muamele ve hapis cezası ile karşı karşıya kalacağını söyledi.

14 Ocak tarihinde Dışişleri Bakanı’na yöneltilen soru önergesiyle şu maddeleri içeriyor:

1. Türkiye ile Çin Halk Cumhuriyeti arasında “Suçluların İadesi Anlaşması”na neden ihtiyaç duyulmuştur?

2. Türkiye’de ikamet eden Çin Halk Cumhuriyeti vatandaşı sayısı kaçtır? Bunlardan kaçı ‘Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ doğumludur?

3. Bugüne kadar Çin Halk Cumhuriyeti’ne Çin vatandaşı kaç kişi iade edilmiştir? Bunlardan kaçı ‘Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ doğumludur? Bu kişiler hangi suç isnatları nedeniyle Çin’e iade edilmişlerdir?

4. Söz konusu anlaşmanın imzalanma talebi hangi ülkeden gelmiştir?

5. İade talebi için soruşturmanın dahi yeterli olduğu göz önüne alındığında; Çin Halk Cumhuriyeti’nin, Uygur Türkleri hakkında haksız yere terörist isnadında bulunarak Suçluların İadesi Anlaşması kapsamında Uygur Türklerinin Çin’e iade edilmesi için Türkiye’ye talepte bulunması halinde Türkiye nasıl bir yol izleyecektir?

6. Çin, Türkiye’de işlendiğini ileri sürdüğü suçların faillerinin de iadesini talep edebilecek midir?

7. Çin Halk Cumhuriyeti ile Türkiye arasında imzalanan Suçluların İadesi Anlaşması’na taraf devletlerden çekince ya da şerh koyan olmuş mudur? Şayet olmuşsa hangi konularda şerh veya çekince konulmuştur?

8. Terör örgütü üyeliği soruşturması kapsamında iade edilen kişilerin Çin’de ölüm cezası, işkence ve kötü muameleye maruz kalma ihtimali karşısında söz konusu sözleşme Anayasa’ya ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine aykırı değil midir?

Suçluların İadesi Anlaşması

14-15 Mayıs 2017'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Çin'de birçok ülkenin devlet veya hükümet başkanlarının iştirak ettiği "Kuşak ve Yol Uluslararası İşbirliği Forumu"na katılmıştı. Bu forumdan sadece bir gün önce Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başkanlığında Türk ve Çin heyetleri arasında ikili görüşmelerde bulunuldu.

Görüşmeler kapsamında, “Türkiye Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Arasında Suçluların İadesi Anlaşması” dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ile Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi tarafından imzalandı.

Çin, Aralık 2020'de "Suçluların İadesi Anlaşması"nı oylayarak kabul ettiğini duyururken; Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Anlaşma'nın Meclis'te henüz onaylanmadığını vurguladı ve Pekin'in Türkiye'deki Uygurların iade taleplerinin de Ankara'dan karşılık bulmadığını savundu.