Türkiye-Katar ilişkileri son 20 yılda önemli ilerleme kaydetti. İki ülke bölgesel ve uluslararası konularda birbirine yakın bakış açılarına sahip.
REKLAMTürkiye-Katar ilişkileri, son 20 yılda özellikle siyasi, askeri ve ekonomik alanlarda hızlı bir ilerleme kaydetti. İki ülke arasındaki resmi ilişkiler, 1979 yılında Ankara ve Doha'da karşılıklı büyükelçiliklerin açılmasıyla başladı.
Türkiye ile Katar devleti arasında 2014 yılında Yüksek Stratejik Komite kuruldu. İki ülke bölgesel ve uluslararası konularda birbirine yakın bakış açılarına sahip.
Yüksek Stratejik Komite
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed el Sani, Aralık 2014'te iki ülke arasında Ortak Yüksek Stratejik Komite kurmak için bir anlaşma imzaladı.
Doha, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Emir Temim ile bir araya geldiği Yüksek Stratejik Komite'nin ilk oturumuna 2015 yılında ev sahipliği yaptı.
Bu toplantı, ki ülkenin orduları arasında daha yakın ilişkilerin yolunu açtı.
Türkiye ve Katar arasında çeşitli alanlarda gelişen ve büyüyen ikili ilişkiler çerçevesinde, Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komite toplantılarının ilki 2015'te Doha'da, ikincisi 2016'da Trabzon'da, üçüncüsü 2017'de Doha'da, dördüncüsü 2018'de İstanbul'da, beşincisi 2019'da Doha'da, altıncısı da 2020'de Ankara’da düzenlendi.
25 Kasım 2019'daki beşinci toplantıda ekonomi, kentleşme, ticaret, sanayi, teknoloji ve sağlık ile stratejik planlama, bilimsel iş birliği ve fikri mülkiyet alanlarında 7 anlaşma imzalandı.
Türkiye ve Katar arasında "ikili ilişkilerin yoğun ve güçlü olduğunun en önemli göstergelerinden biri olan" Yüksek Stratejik Komite toplantıları, düzenli aralıklarla gerçekleştiriliyor.
Komite ayrıca, iki ülke arasındaki en üst düzey istişare mekanizması olarak belirlendi.
Katar'a Türk askeri üssü
Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komitesinin kurulduğu Aralık 2014'ten beri, askeri ve savunma sanayi alanları başta olmak üzere iki ülke arasındaki ilişkiler tüm düzeylerde büyük ilerleme katetti.
19 Aralık 2014 tarihinde imzalanan, "Türkiye Cumhuriyeti ile Katar Devleti Arasında Yüksek Stratejik Komite Kurulmasına İlişkin Ortak Mutabakat" uyarınca iki ülke arasında askeri eğitim ve savunma sanayi alanında iş birliği yapılarak, Katar’da Türk Silahlı Kuvvetlerine askeri üs sağlandı.
Anlaşma, 10 Şubat 2015'te Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulduktan sonra 5 Mart 2015'te TBMM Dışişleri Komisyonu tarafından onaylandı.
Anlaşma uyarınca Türk Silahlı Kuvvetleri Katar’da konuşlanırken, iki ülke arasında ortak askeri tatbikatlar düzenlendi.
Son olarak, 14 Aralık 2019'da Katar Türk Birleşik Müşterek Kuvvet Komutanlığı Karargahı, iki ülkenin Savunma Bakanları ve Genelkurmay Başkanlarının katıldığı bir törenle açıldı ve karargaha Halid Bin Velid Kışlası adı verildi.
15 Temmuz darbe girişimi
Katar, Türkiye'de 15 Temmuz 2016'da yaşanan darbe girişiminde yaptığı yazılı açıklamayla, darbeyi kınayan ilk Arap ülkesi oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da darbe gecesi kendisini ilk arayan ve darbeye karşı Türkiye'ye destek veren kişinin Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed el Sani olduğunu dile getirdi.
Söz konusu darbe kalkışmasını şiddetle kınayarak, Katar halkı ve devletinin Türkiye Cumhuriyeti ile dayanışma içinde olduğunu vurgulayan el Sani, Türkiye'nin anayasal meşruiyetini koruma, hukuku uygulama, güven ve istikrarını muhafaza etme ile halk çıkarlarını koruması için ülkesinin destek verdiğini belirtti.
Darbeden iki hafta sonra Katar Dışişleri Bakanı Muhammed Abdurrahman el Sani, Türkiye'yi ziyaret ederek, ülkesinin dayanışmasını gösteren ilk uluslararası yetkili oldu.
REKLAMKatar ablukası ve Türkiye'nin desteği
Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Mısır, 5 Haziran 2017'de "terör gruplarını desteklediği" suçlamasıyla Katar ile tüm diplomatik ilişkilerini kesmiş ve bu ülkeye ekonomik ambargo uygulamaya başladı.
Söz konusu ülkeler ablukanın kalkması için Katar'a bazı şartlar sunarken, bu şartlardan biri de Doha'daki Türk askeri üssünün kapatılması yönünde oldu.
Ancak Türkiye, Katar'daki üssünü kapatmayacağını belirtti.
TBMM Genel Kurulunda, 7 Haziran 2017'de yapılan oylamada Katar'da Türk askerinin konuşlanmasının önünü açan kanun tasarısı kabul edildi.
Türkiye'nin bu durum karşısındaki tutumu askeri iş birliğiyle sınırlı kalmadı.
REKLAMDört ülkenin ablukasına maruz kalan Katar'a hava ve deniz yoluyla gıda, su, ilaç ulaştırıldı.
Ankara, ayrıca Katar'ın 2022 Dünya Kupası maçlarına ev sahipliği yapması için gerekli tüm inşaat malzemelerini göndereceğini de taahhüt etti.
Ekonomi alanında ise Katar, Ağustos 2018'de Türk lirasında görülen gerileme akabinde Türk ekonomisine 15 milyar dolar değerinde doğrudan yatırım yapacağını açıkladı.
Dış politika
Katar ve Türkiye yönetimleri Mısır'ın terör örgütü olarak gördüğü Müslüman Kardeşler teşkilatını terör örgütü olarak görmüyor.
İki ülke de 2013 yılında Mısır'ın ilk seçimle iktidara gelmiş eski Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'yi deviren askeri darbeyi kınadı.
REKLAMKatar ve Türkiye'nin, Gazze Şeridi'nde yönetimi elinde bulunduran Hamas'la yakın ilişkileri bulunuyor.
Son olarak iki ülke Afganistan'da Batı destekli hükümetin düşmesinin ardından Taliban'ın kontrolü altında bulunan ülkedeki Kabil Havaalanı'nın işletilmesi için ortak çalışma yürütüyor.
İki ülkenin iç savaştaki Suriye politikaları da yakınlık gösteriyor. Ankara ve Doha, Suriye'de Devlet Başkanı Beşşar Esad karşıtı muhalifi grupları destekliyor.
Ankara ve Doha yönetimlerinin İran'la ilgili yaklaşımları da birbirine benziyor.
Suudi Arabistan'ın aksine Türkiye ve Katar, İran'ı bölgenin önemli güçlerinden kabul edip bu ülke ile iyi ilişkiler yürütmeye çalışıyor.
REKLAM