ABD Merkez Bankası'nın (FED) faizleri artırması ne anlama geliyor?

REKLAM

Amerikalı yatırım bankaları Goldman Sachs ve JP Morgan bu yıl ABD Merkez Bankası'nın (FED) faizleri 3 yerine 4 kere artırmasını beklediklerini duyurdu.

Goldman Sachs daha önce merkez bankasının faizleri mart, haziran ve eylül aylarında artıracağını tahmin ediyordu. Banka artık aralık ayında dördüncü bir artış daha yapılmasını bekliyor.

JP Morgan da daha önce haziran ayında öngördüğü ilk artışı mart ayına çekti ve sonrasında her çeyrekte birer artış yapılacağını tahmin ediyor.

Deutsche Bank da aralık ayı istihdam verileri sonrasında Fed'in dört defa faiz artışına gitmesini beklediklerini duyurdu.

Ayrıca bankaların tamamı Fed'in piyasadaki fazla likiditeyi de çekmeye başlayacağını tahmin ediyor.

Nitekim Fed yetkilileri de iş gücü piyasasının çok sıkılaştığını, bu nedenle faizler beklenenden daha erken artırmaya başlayabileceğini söylemişti.

Fed'in görevi ne?

Federal Reserve'ün görevi fiyat istikrarını sağlamak ve işsizlik oranını düşük tutmak. Yani Amerikan ekonomisinin çok hızlı ya da çok yavaş olmayacak şekilde büyümesini para politikalarını kullanarak desteklemek.

Fed, 14 Ocak'ta yayımladığı açıklamada, 2021 yılında 107.8 milyar dolar gelir elde ettiğini duyurdu. Bunun 107.4 milyar doları ABD Hazinesi'ne aktarıldı. Kanunlar gereği Fed'in gelirinin Hazine'ye aktarılması gerekiyor.

Ekonomi çok hızlandığında ve varlık fiyatlarında oluşan balonlar ekonomiye zarar vermeye başlayınca Fed, faizleri artırıp ekonominin hararetini alarak tekrar rayına girmesini sağlıyor.

Fed, bunu piyasadaki likiditeyi kontrol ederek yapıyor. Elinde farklı enstrümanlar bulunsa da bankanın en etkili para politikası enstrümanı gösterge faizleri belirleme yetkisi.

Büyük bankalar birbirleri arasındaki gecelik borçlanma oranlarını bu faizi baz alarak belirliyor ve piyasadaki diğer faizler de ona göre şekilleniyor.

ABD'nin dünyanın en büyük ekonomisi ve doların rezerv para birimi olması nedeniyle Fed'in kararları doğal olarak tüm dünyayı etkiliyor.

Faizlerin artmasının enflasyona etkisi ne?

Fed'in gösterge faizleri artırmasındaki hedefi ekonomi genelinde kredi maliyetlerinin artmasını sağlamak. Faizler yükselince kredi maliyetleri hem şirketler hem de tüketiciler için artıyor.

Bu maliyetleri karşılayamayan ya da karşılamak istemeyen şirketler veya bireyler borçla yapmayı planladıkları projeleri erteliyor.

Diğer taraftan daha yüksek faiz geliri elde etmek isteyenleri de tasarrufa teşvik ediyor. Bu da sirkülasyondaki para miktarını azaltıyor. Böylece ekonomik aktivite yavaşlıyor ve enflasyon düşüyor.

Faizlerin artmasının hisse senetlerine etkisi ne?

Faizlerin yükselmesinin borsalara etkisi olumsuz olabilir. Fed'in faizleri yükseltmesi ile borçlanma maliyetleri de arttığı için hem halka açık hem de özel şirketlerin iş yapma maliyetleri de artıyor. Zaman içerisinde yüksek maliyetler karlılıkların düşmesi anlamına geliyor bunun da şirketlerin büyüme hızını yavaşlatma ve hisse değerlerini düşürme potansiyeli bulunuyor.

Faiz artışlarının daha hızlı etkisi ise piyasa psikolojisine oluyor. Yatırımcılar beklentilerini etkiliyor. Fed faiz artışı açıkladığında yatırımcılar hızla elindeki hisseleri satıp daha korumacı yatırımlara yönelebiliyor.

Faizlerin artmasının hazine tahvillerine etkisi ne?

Hazine tahvilleri faiz değişimlerine karşı çok hassas yatırım araçlarından birisi. Fed, faizleri yükselttiği anda halihazırda piyasada olan tahvillerin fiyatları anında düşer.

REKLAM

Çünkü bu piyasaya ihraç edilecek yeni tahviller yatırımcılar için daha yüksek faiz getirisi sunacağı anlamına gelir.

Piyasadaki düşük faiz getirisi olan tahvillerin fiyatı da yeni gelecek tahvillere karşı cazibesini koruyabilmesi için düşer.

Mevduat hesaplarına etkisi

Yüksek faizler borçlananlar için kötü olsa da tasarruf sahipleri için iyi bir gelişme. Çünkü ticari bankalar mevduatlara verecekleri faizleri merkez bankasının gösterge faizine göre belirliyor.

Merkez bankası faizleri artırdığında diğer bankalar da artırıyor.