İsveç’te uzmanlar, Türkiye’nin NATO üyeliğine ilişkin vetosunu kaldırmasıyla ülkenin dış ve güvenlik politikalarının da önemli ölçüde değişeceği görüşünde.
REKLAMİsveç’te uzmanlar, Türkiye’nin NATO üyeliğine ilişkin vetosunu kaldırmasıyla ülkenin dış ve güvenlik politikalarının da önemli ölçüde değişeceği görüşünde.
Uzmanlara göre, savunma ve sanayi politikalarıyla birlikte İsveç’in dünyadaki yerinin algılanması konusunda da önemli değişiklikler bekleniyor.
Expressen gazetesine konuşan savaş bilimi konusunda araştırmaları olan Doçenç Jacob Westberg, ilk etapta Lulea veya Östersund bölgelerine ABD askeri konuşlandırılacağını düşünüyor.
Soğuk Savaş döneminde ülkenin Kalix hattına (inşası 2.Dünya Savaşı sırasında başlayan ve Finlandiya'dan gelecek olası Sovyet işgalini yavaşlatmayı hedefleyen cephe) önemli yatırımlar yaptığını hatırlatan Jakop Westberg, “Yakın bir gelecekte, İsveç askerlerinin bunun (Kalix hattı) yerine Norveç'te veya Finlandiya'da Rusya sınırında yer alması mantıksız olmayacak. Böylece İskandinav ülkelerine karşı bir saldırganlık durumunda İsveç askerlerinin de ilk darbeyi yemesi mantık dışı olmayacak.” dedi.
Eski bir halk deyişi “Finlandiya’nın işi bizim işimizdir” ifadesine atıfta bulunan Westberg, “Bu artık gerçekten bağlayıcı bir vaat olacak. İsveç'teki halk için İsveç'in ülkenin kendi topraklarından başka bir yerde savunulması çok daha güzel.” dedi.
NATO, “beyin ölümünden”, “elektrik şokuna”
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un birkaç yıl önce “NATO beyin ölümüne uğradı” sözlerini ardından dünyanın en önemli askeri ittifakı için Ukrayna’nın Rusya tarafından işgali adeta “elektrik şok” oldu.
NATO askerleri yeniden sınırlarda konuşlandırılırken, ittifakın bütçesi artırıldı ve nükleer taktik silahları yeni savaş planları içine dahil edildi.
NATO üyeliği sadece bir üyeliğin dışında, gerektiğinde savaş planlarına da katılmak anlamına geliyor.
Savaş planlarının en önemli kısmı Brüksel’in dışındaki Mons kasabasındaki NATO merkezinde yapılıyor.
NATO üyesi Norveç’in burada 150 askeri ve sivil personeli bulunuyor. İsveç’in de üyeliğinin onaylanması halinde bu miktarda görevliye Brüksel’e göndermesi bekleniyor.
İsveç Ulusal Savunma Koleji’nde siyaset bilimi dersleri veren Doçent Malena Britz ise olası üyelik halinde ülkesinin yetişmiş eleman olarak önemli sıkıntı çekmeyeceğini şu şekilde dile getirdi:
“Çok uluslu kurumların kadrolarında çalışabilecek yetenekli memurlarımız var. Orada kendimizden gerçekten utanmamıza gerek yok. Yetenekli, güvenilir ve iyi olarak kabul bu kurumda memurlarımız ülkemizi temsil edecek. Askeri kanat Shape'de de başarılı olacağız.”
Benelüks işbirliği, İskandinav ülkeleri için örnek olur mu?
NATO dışında savunma alanında İskandinav ülkeleri içinde de işbirliğinin artırılmasının önemine dikkati çeken Malena Britz, savunma alanında İskandinav ülkeleri arasında derin bir işbirliği oluşturulması gerektiğini bildirdi.
Belçika, Hollanda ve Lüksemburg'un üye olduğu Benelüks ülkeleri arasındaki işbirliğine değinen Britz, bu ülkelerin barış ve savaş zamanları için ortak savaş gemisi, savaş uçağı ve helikopteri ile askeri birliği kullanma durumlarının kendi bölgeleri için de geçerli olmasını istedi.
NATO Sözleşmesi’nin 5. maddesi
NATO Sözleşmesi’nin 5. Maddesine göre, üye ülkelerden birine dışarıdan saldırı gelmesi halinde bunun ittifaka yapılmış bir saldırı olarak değerlendirilmesini zorunlu kılıyor.
Ancak üye ülkelerin bu maddeye geçmişte farklı yorumlama yoluna gittikleri de biliniyor.
Jacob Westberg, İskandinav ülkelerini birbirlerinin askeri açıdan eksikliklerini tamamlama konusunda daha etkili olabileceği düşünüyor.
"İskandinav orduları birbirlerinin eksikliklerini tamamlasın"
İsveç’in Baltık Denizi’nde gelişmiş denizaltıları bulunduğuna işaret eden Jacob Westberg, 2. Dürya Savaşı sonrası eski Sovyetler Birliği ile yaptığı anlaşma yüzünden Finlandiya’nın bu konuda eksikleri olduğunu, bununla birlikte Helsinki’nin ise Rusya sınırında önemli askeri birlik bulundurduğunu hatırlattı.
REKLAMAskeri işbirliğini değerlendiren İsveç ordusundan Yarbay Joakim Paasikivi, Rusya sınırına yakın olduğu için Finlandiya ve Baltık ülkelerindeki hava üslerini kullanmanın tehlike yaratacağını ileri sürerek, İsveç’in, hava üsleri için daha elverişli olduğunu ve özellikle kara birliği konusunda ise ülkede belki de takviye ye gerek olmadığını görüşünü dile getirdi.
Bu konuda yakın görüşler beyan eden Jacob Westberg, İskandinav ülkeleri arasında artık askeri birliklerin birleştirilmesinin belki de zamanı gelmiş olabileceğine dikkat çekti.