AB’de hanehalkları enerjinin yüzde 15’ini su ısıtmaya, yüzde 15’ini aydınlatmaya ve yüzde 6’sını yemek pişirmeye harcıyor. AB genelinde soğutmaya harcanan enerji ise oldukça düşük.
REKLAMRusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası Avrupa elektrik ve doğal gaz kriziyle karşı karşıya. Rusya’nın Avrupa’ya sevkiyat yaptığı ana boru hatlarından Kuzey Akım 1 üzerinden doğal gaz akşını kesmesi Avrupalıları endişelendiriyor. Avrupa Birliği (AB) ülkeleri tasarruf tedbirlerine başlarken Fransa, Eyfel Kulesi’nin Louvre Müzesi ve Versay Şatosu’nda da elektrikleri erken kapatma kararı aldı. Peki, Rusya’nın doğal gaz sevkiyatını durdurması en çok hangi AB ülkelerini etkileyecek? Elektrik üretiminde en çok doğal gaz kullanan ülkeler hangisi?
Bu sorulara yanıt bulabilmek için farklı enerji verileri bulunuyor. Bunların ilki nihai enerji tüketimi. Bu veri; ülkelerde hangi enerji kaynağının ne kadar kullanıldığını gösteriyor. AB İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) 2020 yılı verilerine göre nihai enerji tüketiminde doğal gazın payının en yüksek olduğu ülke yüzde 37,6 ile Hollanda. Ardından Macaristan (yüzde 32,3), İtalya (yüzde 30,9), Belçika (yüzde 29,3) ve Almanya (yüzde 26,8) geliyor. Türkiye ise yüzde 25,7 ile 6. sırada yer alıyor.
Bazı ülkelerde ise doğal gazın payı sıfır. Oldukça soğuk iklime sahip İskandinav ülkelerinden İsveç’te doğal gazın payı sadece yüzde 1,5. Bu oran Norveç’te yüzde 2,1; Finlandiya’da yüzde 3 ve Danimarka’da yüzde 11,5. AB ortalaması ise yüzde 21,9.
Yenilenebilir enerji oranı kaç?
Peki, ülkelerin enerjilerinin ne kadarını yenilenebilir kaynaklardan karşılıyor? Bu oran Eurostat 2020 yılı verilerine göre AB’de yüzde 21,1. Cumhurbaşkanlığı 22022 Yıllık Programına göre ise Türkiye’de bu oran 2019 yılında yüzde 16,9 idi.
Yenilenebilir enerji kaynaklarında İzlanda yüzde 83,7 ile zirvede. En düşük ise yüzde 10,7 ile Malta. Yenilenebilir enerji oranında yine İskandinav ülkelerinin iyi durumda olduğu görülüyor. Norveç yüzde 77,4 ile ikinci; İsveç ise yüzde 60,1 ile üçüncü sırada. Bu oran Finlandiya’da yüzde 43,8 ve Danimarka’da yüzde 31,7
Yenilenebilir enerji kaynakları oranı ise diğer bazı ülkelerde şöyle: Arnavutluk yüzde 45, Sırbistan yüzde 26, Romanya yüzde 24,5; Bulgaristan yüzde 23,3; Yunanistan yüzde 21,7; Almanya yüzde 19,3; Fransa yüzde 19,1 ve Hollanda yüzde 14.
AB’de evlerde enerjinin yüzde 63’ü ısıtma için kullanılıyor
Peki, AB’deki hanehalkları enerjiyi hangi amaçla kullanıyor? Evlerin ısıtılması; yani ısınma açık ara enerjinin en çok tüketildiği alan. 2020 yılında AB ortalaması yüzde 63. Malta, Portekiz, Kıbrıs ve İspanya gibi Akdeniz ülkeleri dışındaki tüm ülkelerde hanehalkları enerjinin yüzde 55’den fazlasını ısınmaya harcıyor.
Zirvede yüzde 81 ile Lüksemburg yer alırken bu oran Belçika’da yüzde 73, Almanya’da yüzde 67, Fransa’da yüzde 63 ve Hollanda’da yüzde 61.
AB’de hanehalkları enerjinin yüzde 15’ini su ısıtmaya, yüzde 15’ini aydınlatmaya ve yüzde 6’sını yemek pişirmeye harcıyor. AB genelinde soğutmaya harcanan enerji ise oldukça düşük. Hanehalkları enerjinin sadece yüzde 0,4’ünü soğutma amacıyla kullanıyor.
Isıtmaya harcanan enerjinin ne kadar yenilenebilir kaynaklardan?
AB’de ısıtma ve soğutmaya harcanan enerjinin yüzde 23’ü ise yenilenebilir kaynaklardan üretiliyor. Aslında buna ısıtma demek daha doğru olur çünkü soğutma için harcanan enerjinin payı oldukça düşük. Isıtma ve soğutmada yenilenebilir enerji kaynaklarının payının en yüksek olduğu ülkeler ise İzlanda (yüzde 81), İsveç (yüzde 66) ve Karadağ (yüzde 65).
Bu alanda en kötü durumda olan ülkeler ise İrlanda (yüzde 6), İngiltere, Hollanda ve Belçika (yüzde 8).
Elektrik hangi kaynaklardan üretiliyor?
Eyfel Kulesi’nde elektrik kesintisi Avrupa’da durumun ciddiyetini gösterirken elektriğin hangi kaynaklardan üretildiği önemli bir mesele. 2020 yılı verilerine göre AB’de elektriğin yüzde 25’i nükleer enerjiden geliyor. Doğal gazın elektrik üretimindeki payı ise yüzde 20. Hidrolik enerjinin oranı yüzde 13, rüzgarın payı yüzde 14 ve güneşin yüzde 5.
Türkiye’de ise elektriğin yüzde 26’sı hidrolik enerjiden üretiliyor. Doğalgazın payı yüzde 23. Rüzgarın oranı yüzde 8; güneş ise yüzde 4.
Elektrikte doğal gaza en fazla bağımlı olan ülkeler
Malta 2020’de elektrik ihtiyacının yüzde 86’sını doğal gazdan karşıladı. Bu oran Hollanda’da yüzde 59, İrlanda’da yüzde 50, İtalya’da yüzde 48 ve Yunanistan’da yüzde 40. Bu ülkeler doğal gaz krizinden en fazla etkilenecek ülkelerin başında geliyor.
Fransa elektrik ihtiyacının yüzde 67’sini nükleerden karşılıyor.
Elektrikte yenilenebilir kaynakların oranı: Türkiye, AB’den iyi durumda
2020 yılında elektrik üretiminde yenilenebilir kaynakların oranı ise AB’de yüzde 37,5 iken Türkiye’de yüzde 42,3 oldu. Türkiye verisi Cumhurbaşkanlığı Yıllık Planı’ndan geliyor.
Elektrik üretiminde yenilenebilir kaynakları en fazla kullanan ülke yüzde 114 ile Norveç. Bu oran İzlanda’da yüzde 103, Arnavutluk’ta ise yüzde 100.