Bilim insanları, NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu tarafından çekilen kozmik soru işaretinin ne anlama geldiğini araştırıyor.
REKLAMAmerika Birleşik Devletleri Havacılık ve Uzay Ajansı'na (NASA) ait James Webb teleskobu, Vela (Yelken) Takımyıldızı'nda, birbirinin etrafında dönen ve oluşum aşamasında olan iki genç yıldızın şimdiye kadarki en detaylı yakın kızılötesi fotoğraflarını çekti.
Bilim çevrelerine göre geçen ay elde edilen fotoğraflarda "kozmik bir nesne" parlayan bir soru işareti şekli dikkatleri çekiyor.
Orijinali 26 Temmuz'da yayınlanan yakın kızılötesi görüntü, Herbig-Haro 46/47 adlı bir çift genç yıldızı tasvir ediyor.
Herbig-Haro 46/47 çiftinin 1950'lerden beri birçok uzay ve yer tabanlı teleskop tarafından incelenip gözlemlendiği ancak yıldızların etrafındaki gaz ve tozdan oluşan bulutsu nedeniyle net görüntü alınamadığı, yeni görüntüdeki mavi bulutsunun önceden siyah renkte göründüğü bilgisi paylaşıldı.
Samanyolu galaksisi içindeki Vela takımyıldızında bin dört yüz yetmiş ışık yılı uzaklıkta bulunan yıldızlar halen aktif olarak oluşum aşamasında ve birbirinin etrafında dönüyor.
Webb teleskobu evrenin kökenine dair bilgiler verse de son görüntünün arka planındaki gizemli nesne bilgi ve cevaptan çok soru işaretleri bırakıyor.
Zira soru işaretlerine konu olan parlak, kozmik nesne ne yakından gözlemlenebildi ne de incelenebildi.
Bu nedenle bilim insanları nesnenin kökenine ve yapısına dair tam olarak emin değiller ama şekline ve konumuna bağlı olarak bazı fikirlere sahipler.
"Göz ardı edebileceğiniz ilk şey, bunun Samanyolu'ndaki bir yıldız olduğudur." diyen Illinois Üniversitesi'nden fizik profesörü Matt Caplan, "Yıldızlar her zaman gerçekten büyük, sivri uçlara sahiptir ve bunun nedeni yıldızların nokta benzeri olmasıdır. Buna temelde aynaların kenarlarından ve ortadaki bir tür kamerayı destekleyen payandalardan gelen kırınım (ışınların kırılarak yayılması) denir." sözleriyle düşüncesini dile getirdi.
Caplan, Webb teleskobunun yakından bakıldığında genel olarak altı, sekiz yıldız "çatalının" görülebildiğini de belirtiyor ve soru işareti şeklindeki nesne için "Bu, size onun bir yıldız olmadığını hemen söyler" değerlendirmesinde bulundu.
Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü'nden Christopher Britt, parlamanın milyarlarca ışık yılı uzaklıkta, hatta Herbig-Haro 46/47'den çok daha uzaktaki iki galaksinin birleşmesi olabileceği ihtimalini gündeme getirdi.
Britt, "Galaksiler kozmik zaman içinde büyüyüp geliştikçe, bazen yakın komşularıyla çarpışırlar. Bu oldukça sık rastlanan bir duruma benziyor. Ve bu olduğunda, bir soru işareti dahil her türlü farklı şekle dönüşebilirler." yorumunu yapıyor.
Turuncu-beyaz bir merkez olarak görülüyor
Webb teleskobunun kızılötesi kameraları ile çekilen görüntülerde, 1470 ışık yılı uzaktaki yıldız çifti, yıldız oluşumunu besleyen gaz ve toz bulutunun derinliklerinde, kırmızı ve pembe sivri uçların kesiştiği noktada, turuncu-beyaz bir merkez olarak görülüyor.
Yıldızlardan yayılan iki turuncu bölge, Herbig-Haro 46/47'nin binlerce yıl süren gaz ve toz çekme ve geri püskürtme döngüsü sürecinde boşluğa salınan maddeleri gösteriyor.
Mavi iplikler gibi görülen yeni püskürmeler, önceden yayılan maddelerle çarpışarak zaman içinde şekil değiştiriyor ve sağ tarafta görülen dalgalı desenler ile soldaki kıvrımlı mavi çizgileri oluşturuyor.
Webb fotoğrafında, yıldızların etrafındaki bulutsu daha büyük mavi bulut şeklinde görülürken, bulutsunun etrafında ve arkasında çok sayıda başka yıldız ve galaksiler de görüntüye girdi.
Yıldız çiftinin oluşumunu milyonlarca yılda tamamlanırken, ikili yıldızın ışığı güçlendiğinde, fotoğraftaki parlak renkli görüntüler yoğunluğunu kaybedecek.
CNN'in haberine göre, Webb'in yıldız çiftinin yaşam döngüsünün bu kritik anına yönelik fotoğrafı, astronomların yıldızların nasıl oluştuğu ve değiştiğine dair detaylı bilgi edinmelerini sağlayacak.
Kozmik sorular
Uzmanlar, özel nesnenin muhtemelen ilk kez görüldüğünü, ancak galaksilerin soru işareti benzeri bir şekilde birleşmesinin daha önce de gerçekleştiğini, Corvus takımyıldızındaki Anten Galaksileri tarafından oluşturulan geriye doğru bir versiyonun da buna dahil olduğunu hatırlattı.
REKLAMBritt ise, çoğu galaksinin tarihleri boyunca bunun gibi birden fazla etkileşim yaşadığını, ancak bunların çok uzun sürmediğinin altını çizdi.
Caplan, "Uzayda hiçbir şeyi sabitlemenin yolu yok. Güneş, galaksinin etrafında dönerken hareket ediyor ve yıldızlardan oluşan galaksi de yerçekimi onu hangi yöne çekerse o yöne doğru hareket ediyor." izahatında bulundu.
Britt, bu bütünleşmenin, yaklaşık 4 milyar yıl içinde Andromeda galaksisiyle birleşecek olan kendi galaksimizin de nihai kaderi olduğunu, ancak alacakları şeklin bilinmediğini aktardı.
Britt, soru işareti şeklinin "İki galaksinin yerçekimsel olarak etkileşime girdiği bir birleşmenin göstergesi olabileceğini" söylüyor: "Üstteki soru işaretinin kancası, gelgit kuyruğu dediğimiz, yıldız ve gaz akışının bir tür koptuğu ve uzaya doğru uçtuğu şeye çok benziyor."
Britt ve Caplan, nesne ile ilgili daha fazla spektroskopik veri toplamanın, mesafesi ve kimyasal bileşimleri gibi daha fazla ayrıntıyı ortaya çıkaracağı konusunda hemfikir.
REKLAMCaplan, sözlerini, bundan 10 yıl önce ABD'de, dışı çıtır kaplamalı bir tavuk parçasının ülkenin kurucu başkanlarından George Washington'ı andırdığı iddiasıyla başlattığı açık artırmaya benzeterek tamamlıyor:
"Yeterince motive olursanız yapabileceğiniz gözlemler var."
Dışı çıtır kaplamalı tavuk parçası, George Washington'ın madeni para üzerindeki fotoğrafına benzediği iddiasıyla internet üzerinden satışa sunulmuştu. Fiyatı internetteki açık artırmada 8 bin dolara kadar çıkmıştı. Ancak açık artırma yasalara takılmış ve ABD'de gıda ürünlerinin açık artırmayla internet üzerinden satılmasının yasak olması nedeniyle "tavuk parçası" müzayedesi kapatılmıştı.