Halevi istifasına gerekçe olarak Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki sızma girişimi sırasındaki 'istihbarat aksaklıklarını' gösterdi.
REKLAM
İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, yaklaşık 1200 sivil ve askerin öldürüldüğü, 250 kadar insanın rehin alındığı 7 Ekim 2023'te, Hamas militanlarının sızma girişimi sırasında yaşanan 'istihbarat aksaklıklarından' ötürü Salı günü istifa ettiğini açıkladı.
Halevi'nin görevden ayrılma kararı aldığı gün İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) işgal altındaki Batı Şeria'nın Cenin kentine askeri operasyon başlattı.
ABD menşeli haber ajansı Associated Press (AP) en az altı kişinin öldüğünü, 35 kişinin yaralandığını aktardı.
İstifa mektubunda, komutası altındaki ordunun "İsrail'i savunmada başarısız" olduklarını yazdı. Karar, 6 Mart'ta yürürlüğe girecek.
Bu gelişme, Hamas ile İsrail arasında altı hafta sürecek ateşkes ve rehine - mahkum takasını içeren anlaşmanın ilk aşamasında yaşandı.
Ne olmuştu?
Gazze'de uzun zamandır beklenen ateşkes, Hamas'ın pazar günü serbest bırakmayı planladığı üç kadın rehinenin isimlerini açıklamasıyla üç saatlik gecikmenin ardından başladı. Böylece savaşın sona erdirilmesine yönelik uzun ve belirsiz süreç sıkıntılı bir başlangıç yapmış oldu.
Ateşkesin başlaması ile savaşın harap ettiği topraklarda kutlamalar gerçekleştirildi. Bazı Filistinliler evlerine dönmeye başladı. Yerel saatle 11:15'te (TSİ 12:15) başlayan ateşkes, nihayetinde çatışmayı sona erdirmek ve 7 Ekim 2023'teki Hamas saldırısında kaçırılan yaklaşık 100 rehineyi geri vermek için atılan ilk adım.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu daha önce Hamas'ın onlarca Filistinli tutuklu karşılığında serbest bırakmaya hazır olduğu üç rehinenin isimlerini verme taahhüdünü yerine getirmediğini belirtmiş, isimleri alana kadar savaşmaya devam edileceğine dair söz vermişti.
Üç rehinenin isimleri, ateşkesin başlaması için son tarih olan yerel saatle 08:30'da geçtiğinde henüz İsrail'e iletilmemişti. İsrail'in en üst düzey askeri sözcüsü Daniel Hagari, ordunun "saldırmaya devam ettiğini" ve Hamas anlaşmaya uyana kadar saldırmaya devam edeceğini açıklamıştı.
Hamas ise isimlerin teslim edilmesindeki gecikmeyi "teknik saha nedenlerine" bağlamış, geçen hafta duyurulan ateşkes anlaşmasına bağlı kaldığını bildirmişti.
Ordu daha sonra Gazze'nin kuzey ve merkezinde bir dizi militan hedefi vurduğunu duyurdu.
Ateşkesin ertelenmesinin ardından güneydeki Han Yunus kentinde düzenlenen bir İsrail hava saldırısında en az sekiz kişi öldü. Nasser Hastanesi, ateşkesin yürürlüğe girmesinden yaklaşık iki saat sonra gerçekleştiğini belirttiği pazar günkü saldırıda can kaybını doğruladı.
Anlaşma devam ederse ne olacak?
Ateşkes üç aşamadan oluşuyor. Altı haftalık ilk aşamada Hamas'ın elindeki 33 rehine, İsrail hapishanelerinde tutulan 737 Filistinli karşılığında serbest bırakılacak.
Ateşkes devam ederse, İsrail Savunma Güçleri (IDF) güçleri de doğuya, nüfusun yoğun olduğu bölgelerden çekilecek ve yerinden edilmiş binlerce Filistinlinin evlerine ya da evlerinden geriye kalan harabelere dönmesine izin verecek.
Gazze'ye yardımın da artırılması planlanan anlaşmaya göre, her gün 600 kamyonun bölgeye girmesine izin verilmesi bekleniyor. Cuma gününden bu yana Refah sınır kapısının Mısır tarafında bir kamyon konvoyu birikiyor.
BM'nin insani işler ajansı, İsrail ve Hamas arasındaki ateşkesin yürürlüğe girmesinin ardından Gazze'ye yardım sağlamak için hazırlıklarını hızlandırdığını açıkladı.
İkinci ve üçüncü aşamaların ayrıntıları üzerinde prensipte anlaşmaya varılmış olmakla birlikte, ayrıntıların netleştirilmesine yönelik müzakerelerin birinci aşamanın altı haftası boyunca sürmesi bekleniyor.
İkinci aşamada Hamas'ın elinde kalan rehinelerin serbest bırakılması ve İsrail askerlerinin Gazze'den tamamen çekilmesi öngörülüyor.
Üçüncü aşamada ise Gazze'nin uluslararası gözetim altında yürütülecek üç ila beş yıllık bir yeniden inşa planı karşılığında kalan esirlerin cansız bedenlerinin İsrail'e teslim edilmesi öngörülüyor.
Gazze ne kadar zarar gördü?
İsrail'in Hamas'a karşı yürüttüğü savaş, Gazze Şeridi'nin büyük bir bölümünü yok etti ve nüfusun yaklaşık yüzde 90'ını yerinden etti.
Savaşın bilançosu çok büyük oldu ve kapsamına ilişkin yeni ayrıntıların önümüzdeki haftalarda ortaya çıkması bekleniyor.
Hamas, Ekim 2023'te İsrail'e düzenlediği sınır ötesi saldırıyla savaşı tetiklemiş ve yaklaşık 1.200 kişinin ölümüne neden olurken, 250 kişi de rehine olarak Gazze'ye götürülmüştü.
Öte yandan, İsrail'in askeri müdahalesi ise 46.000'den fazla Filistinlinin ölümüne neden oldu.
Birleşmiş Milletler Gazze'de sağlık sisteminin, yol ağının ve diğer hayati altyapının ciddi şekilde hasar gördüğünü belirtiyor.
Avrupa Birliği (AB), Birleşmiş Milletler ve Dünya Bankası geçen yıl mart ayında yayınladıkları Geçici Hasar Değerlendirme raporunda Gazze'nin kritik altyapısının yeniden inşasının maliyetini 17.9 milyar euro (662 milyar Türk Lirası) olarak açıkladı.
Geçen yıl ekim ayında ise BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı, İsrail ablukasının devam etmesi halinde Gazze ekonomisinin savaş öncesi seviyelere dönmesinin 350 yıl alabileceği uyarısında bulundu.
Gazze'nin geleceğiyle ilgili önemli sorular ise halen çözümsüz.