ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Ukrayna’ya yapılan askeri yardımlar karşılığında Kiev’in nadir toprak elementleri teminatı vermesi üzerine bir anlaşma yapmaya çalışıyor.
REKLAM
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz Perşembe günü yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump'ın Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy'ye yönelik giderek sertleşen eleştirilerinin, Rusya’nın işgalini sona erdirmek için bir çıkış yolu bulmaya engel olması nedeniyle oluşan hayal kırıklığını yansıttığını belirtti.
ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Ukrayna’ya yapılan askeri yardımlar karşılığında Kiev’in nadir toprak elementleri teminatı vermesi üzerine bir anlaşma yapmaya çalışıyor. Beyaz Saray yetkilisi Waltz, Ukrayna yönetiminin konuyla ilgili anlaşmayı reddetmesi üzerine Trump'ın hayal kırıklığı yaşadığını söyledi.
Waltz’ın bu açıklamaları, Trump’ın Zelenskiy’yi 'diktatör' olarak nitelendirmesinin ve savaşı bitirmek için hızlı hareket etmesi gerektiğini, aksi takdirde yönetecek bir ülkesinin kalmayacağını söylemesinin ardından geldi. Zelenskiy ise çarşamba günü yaptığı açıklamada, Trump’ın 'Rus yapımı bir dezenformasyon alanı'nda yaşadığını söylemişti.
"Başkan Zelenskiy’ye yönelik hayal kırıklığı birçok nedene dayanıyor," diyen Waltz şöyle ekledi: "Amerikan halkının, Amerikan vergi mükelleflerinin ve Başkan Trump’ın ilk döneminde ve sonrasında Ukrayna için yaptıklarına dair derin bir takdir olması gerekiyor. Ancak Kiev’den gelen bazı söylemler ve Başkan Trump’a yönelik hakaretler kabul edilemez."
Waltz, Beyaz Saray’daki basın toplantısında, Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i bir diktatör olarak görüp görmediği sorusuna yanıt vermedi. Ayrıca, Trump’ın savaşın sorumlusu olarak Zelenskiy’yi mi yoksa Putin’i mi daha fazla suçladığı sorusunu da doğrudan yanıtlamadı.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin üçüncü yıl dönümüne birkaç gün kaldı. Böylesine bir ortamda ABD’nin her iki ülkeye yönelik yaklaşımının Trump yönetimi altında köklü şekilde değiştiği görülüyor. Trump, Ukrayna ile Rusya arasında bir barış anlaşması yapılması için baskı yaparken, aynı zamanda savaşın başlamasının sorumluluğunu Zelenskiy’ye yükleyerek, Putin’in egemen bir ülkeyi işgal emri verdiğini göz ardı ediyor.
Waltz, Trump’ın ayrıca Zelenskiy’nin geçen hafta ABD Hazine Bakanı Scott Bessent tarafından sunulan teklifi reddetmesinden dolayı da hayal kırıklığı yaşadığını belirtti. Bu teklif, savaş boyunca ABD’nin sağladığı destek karşılığında, Ukrayna’nın kritik minerallerine Washington'un erişim sağlamasını ve gelecekteki yardımların devam etmesini öngörüyordu.
ABD yetkilileri, Bessent’in görüşmesinden birkaç gün sonra Münih’te Başkan Yardımcısı JD Vance ve Zelenskiy arasındaki bir toplantıda da teklifi yineledi. Ancak Zelenskiy, anlaşmanın Ukrayna için yeterli güvenlik garantileri içermediğini ve fazla ABD odaklı olduğunu düşünerek bakanlarına anlaşmayı onaylamamaları talimatını verdi.
Waltz, Ukraynalıların Amerikan teklifini reddetmesiyle ilgili olarak, "Bu anlaşmanın gelecekte nasıl olması gerektiği konusunda yapıcı görüşmeler yapmak yerine, medyada son derece talihsiz açıklamalar gördük," dedi.
Trump'ın ‘eşitleme’ talebi
Trump, daha önce yaptığı açıklamalarda ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı destekler için bir 'eşitleme' beklediğini söylemişti. ABD, elektronik, savunma ve temiz enerji sektörleri için kritik olan nadir toprak elementlerinin tedarikinde büyük ölçüde Çin'e bağımlı durumda. Washington, bu bağımlılığı azaltmak için Ukrayna gibi kaynaklara sahip ülkelerle anlaşmalar yapmaya çalışıyor.
ABD-Çin rekabeti ve nadir toprak elementleri
ABD, dünya çapında 110 milyon ton olarak tahmin edilen nadir toprak metali rezervleri içinde büyük payı Çin’in elinde bulundurmasını ulusal güvenlik riski olarak görüyor. Pekin yönetimi, küresel nadir toprak üretiminin yüzde 70’inden fazlasını gerçekleştiriyor ve bu alandaki rafinasyon süreçlerinde büyük bir teknoloji üstünlüğüne sahip.
ABD ve Avrupa Birliği, Pekin’e olan bağımlılığı azaltmak için kendi üretim kapasitelerini artırmaya ve alternatif tedarik zincirleri oluşturmaya çalışıyor. Ancak nadir toprak elementlerinin işlenmesi çevresel olarak yüksek maliyetli olduğu için birçok Batılı ülke madenciliğe mesafeli yaklaşıyor.
Sonuç: Ukrayna zor bir denklemin içinde
Trump’ın Ukrayna’nın savaş sonrası ekonomik geleceğini şekillendirmek için baskı kurduğu görülüyor. Ancak Kiev, Rus işgali altında savaşırken, uluslararası desteğini riske atmadan nasıl bir denge kuracağı konusunda zor bir seçimle karşı karşıya.
ABD'nin nadir toprak elementlerine olan ilgisi ise sadece Ukrayna ile değil, aynı zamanda Çin ile olan jeopolitik rekabetinde de belirleyici bir faktör olmaya devam ediyor.